Morgunblaðið - 21.07.2018, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. JÚLÍ 2018
alfarið aflögð en fyrr voru þau með
fjölda starfsmanna á sínum vegum,
ásamt því að kaupa þjónustu af end-
urskoðendum, lögfræðingum og
fleirum,“ segir Gylfi. Af þessum sök-
um telur hann að samdráttinn sem
lesa megi úr tölunum sé ekki að
rekja nema e.t.v. að litlu leyti til
minni umsvifa þeirra fjármálafyrir-
tækja sem nú eru starfandi, ekki síst
viðskiptabankanna og trygginga-
félaganna.
Spurður út í stærð fjármálastarf-
seminnar í dag í samanburði við aðr-
ar greinar segir Gylfi að hún komi
ekki á óvart.
„Ef við lítum til nágrannaland-
anna myndi ég halda að fjármála-
starfsemin væri svipuð að umfangi
hér og þar en þá er ég að vísa til
BAKSVIÐ
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Hlutur ferðaþjónustunnar í lands-
framleiðslu Íslands á síðasta ári var
8,6% samkvæmt nýjum bráða-
birgðaútreikningum Hagstofunnar.
Það sýnir að hlutdeild ferðaþjónust-
unnar í hagkerfinu heldur áfram að
aukast. Hlutdeildin var 8,1% árið
2016 og 6,2% árið 2015. Engin at-
vinnugrein hefur vaxið með viðlíka
hætti á síðustu árum. Gylfi Magn-
ússon, dósent í hagfræði við Háskóla
Íslands, segir að þessar tölur komi
ekki sérstaklega á óvart.
„Greinin hefur vaxið gríðarlega
eins og allir hafa orðið varir við og
hún skapar nú fjölda starfa og mikl-
ar gjaldeyristekjur fyrir þjóðarbúið.
Þetta er þróun sem hefur reynst
mjög kærkomin enda skipt sköpum
við að koma hagkerfinu aftur á lapp-
irnar eftir hremmingarnar fyrir um
áratug.“
Fjármálastarfsemin dregist
verulega saman á síðustu árum
Morgunblaðið óskaði eftir tölum
frá Hagstofunni yfir hlutdeild nokk-
urra atvinnugreina í landsfram-
leiðslu Íslands frá árinu 2009 og er
sú þróun rakin í töflu hér til hliðar.
Aðspurður segir Gylfi að forvitnilegt
sé að sjá þróun þess hluta hagkerf-
isins sem skilgreindur er sem fjár-
mála- og vátryggingastarfsemi. Þar
vísar hann til þess að hlutdeild fjár-
mála- og vátryggingastarfsemi hef-
ur dregist saman ár frá ári. Árið
2009 var hlutdeild þess geira 11,1%
til landsframleiðslunnar. Var komin
niður í 6,5% árið 2015 og mældist
5,6% í fyrra líkt og árið 2016. „Þessi
þróun virðist komin til af því að um-
svif þrotabúa föllnu bankanna, sem
töldust áfram fjármálafyrirtæki,
voru mjög umsvifamikil á árunum
eftir hrun. Nú er sú starfsemi nær
landa þar sem þessi starfsemi þjón-
ar fyrst og fremst heimamönnum.
Hins vegar eru til undantekningar
og það er í löndum þar sem sér-
staklega er gert út á fjármálastarf-
semi, t.d. í Lúxemborg og Sviss. Þar
er hlutdeildin mun meiri.“
Sjávarútvegurinn minni en fyrr
Nokkra athygli vekur að hlutdeild
fiskveiða og fiskvinnslu í landsfram-
leiðslunni hefur minnkað talsvert frá
árinu 2009. Þannig er hlutdeildin
metin 6,8% í fyrra, samanborið við
9,3% árið 2009. Hæst fór hún í 10,4%
árið 2011 en hefur minnkað nær
samfellt frá þeim tíma.
Gylfi segir varhugavert að horfa
yfir stutt tímabil þegar hlutdeild
sjávarútvegsins er skoðuð vegna
þess hve sveiflukennd greinin er en
að fyrrnefnd þróun sé í takti við
langtímaþróun greinarinnar.
„Sjávarútvegurinn náði nokkurn
veginn hámarksstærð fyrir um ald-
arfjórðungi en líffræðilegar ástæður
valda því að hann getur ekki vaxið
mikið meira. Þannig minnkar hlut-
deild hans af heildarkökunni þegar
aðrar greinar vaxa til muna en hann
heldur sjó og raunar aðeins betur en
það. Í raun má gera ráð fyrir að
þessi þróun haldi áfram nema til
komi stóraukin framleiðsla á grund-
velli fiskeldis. Bætt nýting skilar þó
alltaf einhverjum vexti.“
Í tölum Hagstofunnar kemur
fram að hlutdeild heilbrigðis- og
félagsþjónustu hefur haldist nær
óbreytt frá árinu 2009 og þá hefur
hlutdeild fræðslustarfsemi aðeins
gefið lítillega eftir. Gylfi segir nokk-
uð vandasamt að mæla framlag
þessara greina til landsframleiðsl-
unnar.
„Fæst af því sem unnið er á þess-
um vettvangi gengur kaupum og söl-
um á markaði og því erfitt að verð-
leggja það. Af þeim sökum er fyrst
og fremst miðað við útgjöld til þess-
ara málaflokka þegar framlag þeirra
til landsframleiðslunnar er metið.“
Gylfi segir að útgjöld til mennta-
mála og heilbrigðiskerfisins byggist
að stórum hluta á launakostnaði.
„Þessar tölur segja okkur því að
launakjör eða a.m.k. heildarlauna-
greiðslur á þessum sviðum hafa í
heild haldið í við hagskerfið í heild
sinni.“
Ferðamenn eyddu 377 milljörðum
Hlutur valinna atvinnugreina í landsframleiðslu 2009-2017
12%
11%
10%
9%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
Tölur fyrir 2016 og 2017 eru til bráðabirgða
Heimild: Hagstofan
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016* 2017*
Fiskveiðar og fiskvinnsla Framleiðsla, önnur en fiskvinnsla Heild- og smásöluverslun
Upplýsingar og fjarskipti Fjármála- og vátryggingastarfsemi Fræðslustarfsemi
Heilbrigðis- og félagsþjónusta Ferðaþjónusta
 Hlutdeild ferðaþjónustunnar í landsframleiðslu aldrei verið meiri en í fyrra  Fjármála- og vátrygginga-
starfsemi hefur dregist mikið saman frá 2009  Heild- og smásöluverslun leggur 10% til framleiðslunnar
Mikil umsvif
» Heildarútgjöld erlendra
ferðamanna voru 376,6 millj-
arðar í fyrra.
» Tæpur fjórðungur kom til
vegna kaupa á gistiþjónustu
eða 85,6 milljarðar.
» Ferðamenn greiddu 71,4
milljarða til ferðaskrifstofa og
ferðaskipuleggjenda.
» Innlend flugfélög fengu 65
milljarða í sinn hlut.
» Í fyrra stóðu erlendir ferða-
menn undir 46% af starfsemi
veitingahúsa.
» Hlutur þeirra af afþreyingar-
og tómstundastarfsemi nam
29%.
» Þeir stóðu undir 13,6% af
menningarstarfsemi.
» Verslunin byggði 4,6% af
starfsemi sinni á erlendum
ferðamönnum.
Atvinnublað alla laugardaga
mbl.is
ER ATVINNUAUGLÝSINGIN
ÞÍN Á BESTA STAÐ?
HURÐIR
Tunguháls 10, 110 Reykjavík, sími 567 3440, vagnar@vagnar.is, vagnar.is
• Stuttur afhendingartími
• Hágæða íslensk
framleiðsla
• Val um fjölda lita í
RAL-litakerfinu
• Vindstyrktar hurðir
Bílskúrs- og iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir með gönguhurð
Bílskúrshurðir
Hurðir í trékarma
Tvískiptar hurðir
Smíðað eftir máli
Fyrsta flokks þjónusta og ráðgjöf
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////