Skírnir - 01.04.2008, Page 88

jafn an nefnd ur, um fla› hvern ig hann ætl ar sér a› tala („Ég mun
ekki held ur ver›a lang or› ur …“) og bi› ur les end ur um a› veita
flví at hygli hvern ig hann hef ur tjá› sig („tak i› vel eft ir flví or›i“).
Me› hli› stæ› um hætti skír skot ar öll l‡s ing Jaka á út varps út send -
ing unni í raun til fless tákn kerf is sem lú›ra blást ur inn til heyr ir, or›
hans eru tal um tón list.
Um sama leyti og Jak ob son kynnti bo› skipta lík an sitt birti
franski tákn fræ› ing ur inn Rol and Barthes stutta en hnit mi› a›a
grein, „Littéra t ure et méta-langa ge“ (Bók mennt ir og fram setn ing -
ar mál), vænt an lega und ir áhrif um af skrif um Tarskis. A› sögn
Barthes felst rök leg yf ir veg un í flví a› „l‡sa me› tákn rænu tungu -
máli (fram setn ing ar máli) vensl um, form ger› raun veru legs tungu -
máls (vi› fangs máls)“.16 fienn an grein ar mun not ar hann til a› l‡sa
fleim bók mennta sögu legu tíma mót um fleg ar fransk ir rit höf und ar
fóru a› átta sig á a› bók mennt ir væru tungu mál sem taka mætti til
um fjöll un ar í bók mennt um. Bók mennt irn ar hafi me› ö›r um or› -
um far i› a› „segja sig sjálf ar […] líta svo á a› flær væru tvö fald ar
í ro› inu: í senn fyr ir bæri og rann sókn á flví fyr ir bæri; or› ræ›a og
or› ræ›a um flá or› ræ›u, saga og sögu sagn ir“.17 Franska hug tak -
i› sem Barthes not ar aft ast í fless ari setn ingu er méta-littéra t ure.
Ís lenska fl‡› ing in fram setn ing ar bók mennt ir væri hli› stæ› ís -
lensk un Ástu Krist jönu Sveins dótt ur og Arn órs Hanni bals son ar á
meta langu age. Önn ur lei› væri a› halda forn gríska for li›n um og
tala ein fald lega um meta-bók mennt ir, líkt og Dag n‡ Krist jáns -
dótt ir ger›i í rit dómi um skáld sög una Sag an öll eft ir Pét ur Gunn -
ars son ári› 1986 og fleiri ís lensk ir bók mennta fræ› ing ar hafa gert
sí› ar.18 Í flri›ja lagi væri hægt a› fara a› dæmi fiór is Ósk ars son ar
jón karl helgason88 skírnir
16 Rol and Barthes. „Litera t ure and Meta langu age.“ Crit ical Essa ys. fi‡›. Ric hard
Howard. Evan ston: Nort hwestern Uni versity Press, 1972, s. 97.
17 Sama heim ild.
18 Dag n‡ Krist jáns dótt ir skrif ar: „Meta-bók mennt ir fl.e. bók mennt ir um bók -
mennt ir eru b‡sna áber andi um fless ar mund ir“ („Or›.“ Tíma rit Máls og
menn ing ar 47/4 (1986), s. 521). Í grein um skáld skap ar fræ›i Hall dórs Lax ness
not ar Helgu Kress sams kon ar fl‡› ingu; hún fjall ar flar um me› hva›a hætti
verk Hall dórs eru „„meta text ar“, fl.e. text ar um texta, og um fla› a› skrifa“
(„Und ir leik ur af tón list. Um skáld skap ar fræ›i Hall dórs Lax ness.“ Hall dórs -
stefna 12.–14. júlí 1992. Rit stj. Elín Bára Magn ús dótt ir og Úlf ar Braga son.