Skírnir - 01.04.2008, Side 100

gangi í ber högg vi› hef› raun sæ is ins í skáld sagna ger› en leggi fless
í sta› áherslu á leik me› frá sagn ar hátt, fantasíu og um ræ›u um
‡mis si› fer›i leg álita mál. fiótt verk fleirra séu ekki raun sæ full yr› -
ir Scho les a› fleir hafi alltaf ann a› aug a› á raun veru leik an um:
„Dæmi sagna list nú tím ans […] kepp ir a› flví a› segja flann sann -
leika sem skáld skap ur inn er fær um a› segja á flann hátt sem
skáld skapn um er eig in leg ur.“33 Argentínska skáld i› Jor ge Luis
Borges er einn helsti braut ry›j andi dæmi sagna list ar inn ar á tutt ug -
ustu öld a› mati Scho les, en me› al ann arra höf unda sem hann
ræ› ir ít ar lega um eru Lawrence Durrell, John Fow les, Iris Mur -
doch og John Barth. Vi› flá upp taln ingu má bæta nafni Karen ar
Bl ixen (Isaks Di nesen) en líkt og Borges sæk ir hún sér oft inn -
blást ur í göm ul frá sagn ar form, fjall ar um si› fer›i leg álita mál og
e›li sjálfs skáld skap ar ins. Í knappri um fjöll un kall ar Scho les smá -
sög ur henn ar al legór í ur e›a tákn sög ur me› fleim rök um a› list -
ræn ir flætt ir frá sagn ar inn ar séu „hluti af til teknu hug mynda -
kerfi.“34
Hug tak Scho les rím ar vel vi› um ræ› ur Jó hanns Hjálm ars son -
ar, Hall dórs Gu› munds son ar og Jóns Yngva Jó hanns son ar um
Viki vaka sem „dæmisögu“ og „æv in t‡ri“, en a› auki end ur óm ar
fla› í grein eft ir Hjört Páls son flar sem Viki vaki og Kristni hald
und ir Jökli eft ir Hall dór Lax ness eru túlk a› ar sem „tákn sög ur“
e›a „eins kon ar „dæmisög ur“ úr reynslu heimi höf und anna um
vanda skálds og sam flætt ingu lífs og skáld skap ar“.35 Hér má enn -
frem ur rifja upp flá ábend ingu fiór is Ósk ars son ar (sem hann hef -
ur eft ir Sveini Skorra Hösk ulds syni) a› Viki vaki grund vall ist „a›
hluta til á vel flekktri, ís lenskri drauga sögu, sög unni af Mö›ru -
jón karl helgason100 skírnir
33 Ro bert Scho les. Fabulation and Metafict ion. Urbana, Chicago, London: Uni -
versity of Ill in o is Press, 1979, s. 8.
34 Sama heim ild, s. 56.
35 Hjört ur Páls son. „Eru Viki vaki og Kristni hald i› hli› stæ› ar tákn sög ur?“ Ekk -
ert or› er skrípi ef fla› stend ur á rétt um sta›: Um ævi og verk Hall dórs Lax ness.
Rit stj. Jón Ólafs son. Reykja vík: Hug vís inda stofn un Há skóla Ís lands, 2002, s.
159 og 161. Rétt er a› a› vekja at hygli á a› Ást rá› ur Ey steins son birti snem-
ma á tí unda ára tung um rit ger› um Kristi hald und ir Jökli flar sem fjall a› er frá
‡ms um sjón ar hól um um fla› hvern ig „[v]erk i› op in ber ar skáld e›li sitt“. Sjá
Ást rá› Ey steins son. „Í fugla bjargi skáld sög unn ar: Um Kristni hald und ir Jökli.“
Skírnir 167 (vor 1993), s. 78.