Skírnir - 01.04.2008, Qupperneq 116

manni sem fékk flugu í höf u› i› eft ir Gu› berg Bergs son og Í sama klefa
eft ir Jak obínu Sig ur› ar dótt ur. All ar fless ar sög ur snú ast um sömu e›a
svip u› vanda mál og hér hef ur ver i› drep i› á. fia› vek ur hins veg ar at hygli
a› slík vanda mál skuli hafa brunn i› á rit höf undi í upp hafi fjór›a ára tug -
ar ins, á tím um kreppu og fljó› fé lags legr ar skáld sagna ger› ar, flar sem
kraf an um raun sæi og bo› skap flok a›i öllu ö›ru til hli› ar. 62
fiór ir fur› ar sig jafn framt á flví a› ís lensk ir bók mennta fræ› ing ar
— hann vís ar sér stak lega til skrifa fleirra Hall dórs Gu› munds son -
ar, Ást rá›s Ey steins son ar og Matth í as ar Vi› ars Sæ munds son ar —
skuli ekki hafa dreg i› Viki vaka inn í líf leg ar um ræ› ur sín ar um
upp haf ís lenska nú tíma bók mennta. Matth í as Vi› ar hafi einn
minnst á söguna í flví sam bandi og kall a› hana „merki legt tíma -
móta verk […], sem mark a›i upp haf „töfraraun sæ is“ í ís lensk um
nú tíma bók mennt um“.63
Í ljósi fless ar ar um ræ›u kem ur á óvart hve fá or› ur Hall dór
Gu› munds son er um bók mennta sögu legt sam hengi Viki vaka í
bók sinni um flá Gunn ar Gunn ars son og fiór berg fiór› ar son. Á
ein um sta› í Skálda lífi rifj ar Hall dór a› vísu upp um fjöll un
Matth í as ar Vi› ars um svo nefnd ar kreppu sög ur Gunn ars, skáld -
sög urn ar Strönd ina, Varg í véum og Sæl ir eru ein fald ir sem út
komu á ár un um 1915 til 1920. Matth í as seg ir a› flótt Gunn ar
horf ist í augu vi› nú tím ann í fless um verk um flá megi greina „a›
tjalda baki […] ör viln a›a sál í leit a› tíma sem var“.64 Hall dór tek -
ur und ir flessi or› og bæt ir vi› a› hli› stæ› flver sögn ein kenni
form fless ara sagna, flar sem Gunn ar reyni í fleim a› glíma vi›
kn‡j andi spurn ing ar tím ans „me› verk fær um nítj ándu ald ar inn -
ar. Hann leiddi a› mestu hjá sér form bylt ing ar evr ópskra bók -
mennta eft ir nat úr al ismann, hnign un ar stefnu og sí› ar módern -
isma og fram úr stefnu af brig› in á fyrsta flri›j ungi tutt ug ustu
jón karl helgason116 skírnir
62 fiór ir Ósk ars son. „Bók án borg ara legs ör ygg is,“ s. 316.
63 Matth í as Vi› ar Sæ munds son. „Menn ing og bylt ing: Um upp haf ís lenskra nú -
tíma bók mennta a› gefnu til efni.“ And vari 113 (N‡r flokk ur 30, 1988), s. 138.
Sjá fiór ir Ósk ars son. „Bók án borg ara legs ör ygg is,“ s. 328.
64 Matth í as Vi› ar Sæ munds son. Mynd nú tíma manns ins: Um til vist ar leg vi› horf í
sögum Gunn ars Gunn ars son ar. Stu dia Is land ica 41. Reykja vík: Menn ing ar -
sjó› ur, 1982, s. 8. Rétt er að nefna að hugtakið „töfraraunsæi“ er náskylt
„dæmisagnalist“ Scholes.