Skírnir - 01.04.2008, Side 125

alk‡›i (b), ultramar in lit ar efni (c) og kalki (d) sem hér hef ur ver i›
not a› sem fylli efni. Sam an mynda ne›ri róf in flrjú sams kon ar róf
og s‡nt er efst á mynd inni.
fiær rann sókn ir sem fram fóru á Raun vís inda stofn un sner ust
eink um um a› greina bindi efni í s‡n un um og flá fyrst og fremst
hvort alk‡› e›a akr‡l væri til sta› ar, flví flar me› mætti hugs an -
lega ákvar›a há marks ald ur s‡n anna. En einsog fram hef ur kom i›
eru flessi efni mann ger› og vit a› er hvenær flau voru upp götv u›
og hvenær notk un fleirra hófst í húsa máln ingu og list mál ara lit um.
Slík grein ing er til tölu lega ein föld: olía, alk‡›, akr‡l og PVA
hafa sín ein kenni og ver› ur ekki fjall a› nán ar um ein stök at ri›i
hér en vís a› t.d. til Jak obs son4 e›a Le arn er5 flar sem nokk u› ít ar -
lega er fjall a› um flessa a› fer›a fræ›i.
Ni› ur stö› ur rann sókna
A› lok inni FTIR-grein ingu á bindi efn um voru ni› ur stö› urn ar
born ar sam an vi› fla› sem fram haf›i kom i› vi› uv-skim un. Kom
í ljós a› flar sem uv-skim un benti til n‡ mál un ar var um alk‡›-
máln ingu a› ræ›a nema í einu til felli, en flar fannst akr‡l-máln ing.
Alk‡› var flró a› á til rauna stofu Gener al El ect ric í Banda ríkj un um
ári› 1928 og er flekkt í húsa máln ingu í Banda rík un um frá flví um
mi›ja tutt ug ustu öld og barst fla› an til Evr ópu6.
Ári› 1968 hófu Winsor og Newton a› fram lei›a alk‡› bindi-
og flurrk efni (Liquin) fyr ir ol íu liti list mál ara sem fl‡tti florn un
fleirra til muna. A›r ir fram lei› end ur fylgdu í kjöl far i› og hófu
fram lei›slu á svip u› um bindi efn um úr alk‡›i. Máln ing ar verk -
smi›j an Harpa hóf fram lei›slu á alk‡›-bindi efni ári› 1974 fyr ir
at beina ís lenskra list mál ara.
rannsóknir á fölsuðum málverkum 125skírnir
4 Sig ur› ur Jak obs son. The uses of in frared spect roscopy in art conservation. IIC
Nor dic Group 16th con fer ence on art for geries, Reykja vik, Iceland, 2003, bls.
41–44.
5 Tom Le arn er. Modern Paints. Sackler NAS Coll oqui um, Was hington DC, 2003,
bls. 137–152.
6 R.H. Ki enle og C.S. Fergu son. Al kyd Res ins as Film-Form ing Ma ter i als. Ind.
Eng. Chem. 21(4), 349–352 (1929).