Skírnir - 01.04.2008, Qupperneq 143

fer› gera sér stak lega br‡nt a› reikna sí fellt me› flví fyr ir fram og í
allri vinnu okk ar a› text inn kunni a› vera af stæ› ur me› til liti til
vi› tak enda. fiannig fara sagn fræ› ing ar líka oft ast a› í raun, fló a›
fleir séu flest ir of há› ir fræ›i legri sjálfs mynd raun vís inda til a›
verja slíka af stö›u fræ›i lega. Vi› tak enda-af stæ›i birt ist til dæm is
í fleirri sta› hæf ingu, sem fleir end ur taka hik laust og feimn is laust
sí› an hún var fyrst sett fram, kannski í fyrsta heft inu af Amer ic an
Hi stor ical Revi ew ári› 1895, a› hver tími krefj ist n‡rr ar sögu,
skrif a›r ar frá sínu eig in sjón ar mi›i.21
Víst er fletta sjón ar mi› tals vert í ætt vi› póst módern isma ef
kom i› er a› flví frá hli› pósi tíf ism ans. En mun ur inn er sá a› vi› -
tak enda-af stæ›i tel ur ómaks ins vert a› leita tengsla á milli texta og
veru leika en af neit ar fleim ekki. Hvorki er tali› rétt a› setn ing ar
vísi alltaf ótví rætt til ákve› ins veru leika né a› flær geri fla› alls
ekki. Saga er au› vit a› ekki end ur ger› hins sögu lega veru leika, síst
í fullri stær›, og hef ur aldrei átt a› vera fla›. Á ís lensku not um vi›
líka sjald an um sagn fræ›i or› sem geta jafn framt merkt a› kópí -
era; vi› töl um um a› segja frá for tí› inni e›a l‡sa henni. fieir sem
skrifa á tungu mál um sem nota or› i› reconstruct io um flenn an
verkn a› hafa líka lengi vit a› a› fleir væru ekki a› fjalla um end ur -
ger› í bók staf leg um skiln ingi. Á›ur en nokk ur ma› ur nefndi
póst módern isma skrif a›i Si vert Lang holm til dæm is á norsku um
a› „prøve å rekonstru ere fortiden“ en hengdi vi› fla› ne› an máls -
grein flar sem hann sag›i: „Ut trykket „rekonstru ere“ må nat ur lig -
v is opp fattes billed lig, i betydn ingen „danne te ori er om“.“22
Ni› ur sta›a mín er flví sú a› fla› sé hægt a› s‡na fram á tengsl
á milli sögu legs veru leika og fleirra or›a sem eru not u› um hann í
sagn fræ›i rit um, en flau tengsl séu langt í frá ein föld e›a ein hlít.
fia› merk ir a› hægt sé a› nálg ast sagn fræ›i leg an sann leika, mis -
mik i› og mis vel, a› til er íflrótt sem geng ur út á a› fara sem allra
næst flví a› segja satt um fé lags leg an veru leika af flví tagi sem
sagn fræ› ing ar fást vi›. fiessi íflrótt er fræ›i grein in sagn fræ›i. Me›
fless ari hugs u›u til raun flyk ist ég hafa s‡nt fram á a› sú fræ›i grein
sagnfræði og sannleikur 143skírnir
21 Himmelfarb 1997:159.
22 Lang holm 1967:5.