Skírnir - 01.04.2008, Side 158

brug›n ir ö›ru fólki hva› fla› var› ar (Hog an 2003:59). Uri
Margol in nefn ir a› hug ræn virkni (cogniti ve act i vity) höf und ar
sem skrif ar bók sé fyrst og fremst fólg in í flví a› mi›la völd um
upp l‡s ing um á ákve› inn hátt og skapa flannig texta, sögu og sögu -
heim. Les andi sem fær text ann í hend urn ar byrj ar á a› skynja
tákn in (or› in), reyn ir a› ná valdi á upp l‡s ing un um og vinn ur me›
flær flar til hann hef ur mynd a› sér ákve›na hug mynd um sögu -
heim inn (Margol in 2003:273).
Í hef› bund inni frá sagn ar fræ›i er svi› sögu höf und ar hug lægt
fyr ir bæri, sögu höf und ur birt ist ekki bein lín is í text an um nema
sem „ímynd höf und ar í verk inu“ (fior leif ur Hauks son 1994:127);
fla› er hvorki höf und ur inn sjálf ur né sögu manns rödd in held ur
eins kon ar lög mál án radd ar. Margol in vill end ur sko›a hug mynd -
ina um ímynd höf und ar ins á nokk u› gagn ger an hátt. Hann bend -
ir á a› hlut verk sögu höf und ar sé a› velja á hva›a hátt sögu heim -
in um er stillt upp og hvern ig sagt er frá; hvort l‡sa eigi smá at ri› -
um e›a ein ung is stærri at ri› um, segja frá í tíma rö› e›a stokka upp
at bur›i, stilla upp and stæ› um e›a hli› stæ› um og svo fram veg is.
Margol in tel ur óflarfa a› gera rá› fyr ir a› val á frá sagn ar hætti sé á
valdi ein hvers kon ar lög máls e›a ímynd ar. fiess í sta› ger ir hann
rá› fyr ir a› höf und ur sem skrif ar ákve› i› verk setji sér í upp hafi
ákve› i› mark mi› og stefni a› flví a› hafa ákve› in áhrif á les end -
ur. Me› mark mi› i› í huga velji hann sér stefnu (stra tegy) og loks
fram setn ing ar hátt (mode of pres enta tion). Fram setn ing in beri
merki um ákve› inn hug ræn an stíl (cogniti ve style) höf und ar ins,
fla› er ákve›na a› fer› vi› a› mi›la upp l‡s ing um sem tengi per -
sónu leika hans vi› frá sagn ar hátt text ans (Margol in 2003:276–7).
Margol in tel ur flenn an hug ræna stíl höf und ar ins vi› sköp un hvers
texta l‡sa bet ur tengsl um höf und ar ins og text ans en hug mynd in
um ímynd a› an sögu höf und, og flannig er ekki leng ur um tvö a› -
skil in svi› höf und ar og sögu höf und ar a› ræ›a held ur a› eins eitt:
svi› höf und ar ins í raun heim in um utan vi› text ann.8
ásta kristín benediktsdóttir158 skírnir
8 Í fless ari um fjöll un ver› ur hé› an í frá tal a› um höf und og hug ræn an stíl verka
hans en ekki sögu höf und.