Skírnir - 01.04.2008, Page 178

fleg ar fræ›i menn, sem fást vi› flá tíma sem Ís lend inga sög ur l‡sa,
neita sér um a› nota sög urn ar í rann sókn um sín um. Enda flótt flar
sé greini lega oft far i› frjáls lega me› sann leika og lög mál list rænn -
ar frá sagn ar kn‡i sög urn ar áfram, er engu a› sí› ur hægt a› kom -
ast miklu nær hlut skipti og hug mynd um fólks ins sem sag›i fless -
ar sög ur — og tjá›i í fleim heims s‡n sína, si› fræ›i og hug mynd ir
um for tí› og sam tí› — me› flví a› lesa sög urn ar vand lega en me›
flví a› láta eins og ekki flurfi a› sko›a flær al var lega fleg ar kem ur
a› flví a› fjalla um heim inn utan vi› bók mennt irn ar. Í flví efni er
vert a› minn ast fless a› Sag an er aldrei ein og sönn held ur marg -
radda og sjón ar horn á at bur›i og per són ur skipt ir oft meira máli
en nokk u› ann a› fleg ar fjall a› er um bæ›i for tí› og sam tí›, hver-
ju val i› er a› segja frá og me› hva›a hætti.
Sem dæmi um hvern ig hægt er a› fjalla um of an greind vanda mál í
Ís lend inga sög un um má taka mynd ina af Gu› mundi ríka á
Mö›ru völl um í Eyja fir›i. Hann kem ur mjög ví›a vi› sög ur í hlut -
verki höf› ingj ans en ævi hans er hvergi rak in skipu lega — eins og
fló er gert um ‡ms ar a›r ar per són ur í mörg um sög um. Spyrja má
hvern ig flekk ing in um Gu› mund er til kom in í sög un um: Er hún
feng in úr ö›r um rit heim ild um, úr skap andi starfi höf und ar e›a úr
lif andi hef› flar sem Gu› mund ur kom vi› sögu? Og a› hve miklu
leyti má ætla a› sú hef› var› veiti minn ing ar um raun veru leg an
mann sem gæti hafa ver i› fyr ir mynd sögu per són unn ar — í bland
vi› „til bún ar“ sög ur á bor› vi› dæmisög una um heim sókn Ófeigs
bónda til Gu› mund ar ríka, sem Magerøy (1959) hef ur s‡nt a› eigi
sér bók mennta leg ar hli› stæ› ur í sögu af Gu› mundi gó›a, Hóla -
bisk upi?1
Ætt ir Gu› mund ar ríka eru kunn ar úr Ís lend inga bók og Land -
námu (S 177, H 143; S 187, H 154; S 188, H 155; S 322, H 198;
S255, H 219). Í fless um rit um kem ur fram a› Gu› mund ur eigi
göf uga ætt ingja er lend is: Hunda-Stein ar jarl á Englandi, Au› un
gísli sigurðsson178 skírnir
1 Hér ver› ur vitn a› til kafla núm era í heild ar út gáfu Ís lend inga sagna Svarts á hvítu
frá 1985–86, í rit stjórn Braga Hall dórs son ar, Jóns Torfa son ar, Sverr is Tóm as -
son ar og Örn ólfs Thors son ar.