Skírnir - 01.04.2008, Page 194
Skírn ir, 182. ár (vor 2008)
SIGURÐUR A. MAGNÚSSON
Níkos Kazantzakis
fieg ar Ní kos Kazantzak is fædd ist á Krít 18da febr ú ar 1883, haf›i
flessi stolta og sögu fræga eyja um langt ára bil ver i› snau› ur og
van rækt ur hunds rass í tyrk neska Ósmana-heims veld inu. Í rúma
öld haf›i kristni meiri hlut inn me› jöfnu milli bili flú i› til fjalla og
gert upp reisn ir gegn tyrk nesku drottn ur un um og múslímska
minni hlut an um. Núna eru sára fá ar minj ar um veru múslima á
eynni, en alla 19du öld ina munu fleir hafa ver i› um 40% eyj ar -
skeggja. Í or›i kve›nu bör› ust kristn ir Krít verj ar gegn höt u› um
yf ir rá› um Ósmana og höf›u a› mark mi›i sam ein ingu vi› Grikk -
land. fiví marki var ná› ári› 1913. En d‡pri or sak ir átak anna voru
trú ar leg ar og menn ing ar leg ar. Sams kon ar átök og áttu sér sta› í
fyrr um Júgólavíu á tí unda ára tug sí› ustu ald ar voru dag legt brau›
Krít verja á upp vaxt ar ár um Kazantzak is. Ára tug um sí› ar rifj a›i
hann upp hvern ig fa› ir hans tók hann barn ung an me› sér til a›
kyssa fæt ur krist inna manna sem tyrk nesku vald haf arn ir höf›u
hengt í platan tré á a› al torg inu í Íraklí on.
Kazantzak is óx úr grasi me› bar átt una í bló› inu. Hann komst
aldrei yfir ótta blandna lotn ingu fyr ir fö› ur sín um, hin um stranga
og bros lausa Míkal is Kazantzak is sem birt ist lítt dul inn í nokkrum
bók um son ar ins, fyrst og fremst sem Míkal is höf u›s ma› ur í
skáld sög unni Frels i› e›a dau› ann. Á unga aldri trú›i Ní kos, a› í
aug um fö› ur síns, og ótal inna kríteyskra bar áttu manna fyr ir hans
dag, væri pilti af sinni ger›, sem hef›i dá læti á bók um, lestri og
hug smí› um, hreint ekki vi› bjarg andi.
Í öll um rit verk um sín um setti hann sér a› leysa úr læ› ingi fla›
sem hann vissi a› aldrei yr›i höndl a›. Elds neyt i› í yf ir gengi lega
ork una, sem hann var›i til a› skrifa, lesa, fl‡›a, fer› ast og ánetj ast
ein um póli tísk um og trú ar leg um mál sta› eft ir ann an, var án efa
minni mátt ar kennd in sem hann fann fyr ir í ósveigj an leg um og