Skírnir - 01.04.2008, Síða 195

harka leg um heimi upp vaxt ar ár anna á Krít. Í fyll ingu tím ans átti
hann eft ir a› um breyta kraft in um, ósætt an leg um átök um menn -
inga og kenn inga kerfa, ‡kt um og upp skrúf u› um hé góm leik og
vi› kvæmu stolti kríteysku kaftein anna, sem hann haf›i kynnst í
æsku, í efni vi› fyr ir leik rit, ljó› og eink an lega magn a› ar skáld sög -
ur sí› ustu ævi ár anna.
Önn ur reynsla sem vir› ist hafa átt veru leg an flátt í a› móta
Kazantzak is sem rit höf und var tveggja ára nám í kafl ólsk um
mennta skóla á eynni Naxos sem rek inn var af frönsk um kafl ólik -
um. fió frá sögn hans í sjálfsævi sög unni Grein ar ger› handa Greco
gefi fla› hvergi til kynna, er senni legt a› flar hafi hann or› i› fyr ir
áflekkri kvala fullri reynslu og James Joyce, sem l‡s ir sams kon ar
skól un Steph ens Dadalus ar á Ír landi í Æsku mynd lista manns ins.
Au› m‡k ing holds ins, lam andi sálflækj ur var› andi kyn fer› is mál
og ævi löng mjög per sónu leg flrá hyggja var› andi gu› dóm inn —
ekk ert af flessu á sér neina hli› stæ›u í ríkj andi stefnu grísk-or -
flódoxu kirkj unn ar og er ekki held ur finn an legt hjá ö›r um meiri -
hátt ar grísk um höf und um. Hins veg ar eru flessi at ri›i ein kenn andi
fyr ir Kazantzak is einsog flau eru hjá ensku mæl andi höf und um frá
Joyce til Ant honys Burgess. Kannski var fla› vegna fless ar ar
reynslu sem Kazantzak is fannst hann hafa misst til finn inga tengsl
vi› sam landa sína og lag›i upp í ævi langt fer›a lag sem fær›i hon -
um fræg› og frama ná lega al sta› ar í heim in um á› uren hann hlaut
vi› ur kenn ingu í heima land inu.
Um fla› bil flri›j ung ur af mót un ar ár un um var helg a› ur bók -
mennta leg um vi› fangs efn um. Á stúd entsár un um vi› Afl enu há -
skóla ánetj a› ist hann frönsk um aest het icisma og decadent isma,
sem flá var nokk urs kon ar tísku far ald ur í grísku höf u› borg inni.
Mennta menn voru á kafi í höf und um einsog Hu ysm ans, Pi erre
Lou ys, Maurice Barres og Maurice Ma et erl inck.
Frá ung um aldri var Kazantzak is veik ur fyr ir öfg um, og áttu
flær eft ir a› setja mark sitt á ævi fer il inn. Ári› 1906 birti hann
skáld sögu, Na›r an og lilj an, sem var eins kon ar ást ar harm saga um
ungt par sem af ræ› ur a› finna há mark ást ar sæl unn ar me› flví a›
kafna í munú› ar fullri ang an blóma. Und ir straum ur sad isma og
of beld is, sem oft lega renn ur sam sí›a hlut leysi og und ir gefni í
níkos kazantzakis 195skírnir