Skírnir - 01.04.2008, Side 214

flang a› til Asíu bú ar eru bún ir a› kópí era hana. Sam keppn is yf ir bur› ir
Banda ríkju manna á flessu til tekna svi›i hverfi á flrem ur vik um. Morr is
nefn ir enn frem ur a› timb ur sé flutt frá Minnesota til Jap ans flar sem flví
er breytt í tann stöngla sem svo aft ur séu flutt ir til Minnesota. Morr is seg -
ir fla› ekki bein um or› um en hann gef ur í skyn a› fletta dæmi s‡ni a›
hnatt ræn verka skipt ing sé ekki hag kvæm. Fyrr um for sæt is rá› herra Nor -
egs, hægri ma› ur inn Kåre Will och, seg ir a› tann stöngla-„business“ af
flessu tagi valdi ógn ar d‡r um um hverf is spjöll um. Will och tel ur fló a›
vand ann megi leysa me› mark a›s a› fer› um. Mark a› ur inn virki ekki al -
menni lega nema selj andi grei›i all an kostn a› inn af flví a› koma vöru sinni
á fram færi, fl.á m. kostn a› inn af um hverf is spjöll um sem vi› skipt in valda
(Will och 1999:58–61). En hinn íhalds sami breski stjórn spek ing ur John
Gray bend ir á a› erfitt sé a› fram kvæma slíka stefnu. Hugs um okk ur a›
rík is stjórn ir reyni a› láta fyr ir tæki borga fyr ir um hverf is spjöll me› flví a›
skatt leggja flau sem fleim nemi. fiá flytji fyr ir tæk in sig ein fald lega um set,
til landa sem ekki láti flau borga fyr ir ósómann (Gray 2002a:80). Gray
vir› ist fló ekki at huga mögu leik ann á hnatt rænu valdi sem sjái um flessa
skatt lagn ingu.
Hva› um fla›, Morr is og fé lag ar telja a› hnatt væ› ing in sé flró un ar -
lönd un um ska› leg, hún ney›i flau til a› flytja mat úr landi me› an al fl‡› -
an svelti (Morr is 2001:115–124). Hertz bend ir á a› íbú ar hins lok a›a
lands, Bhút ans, hafi fla› a› mörgu leyti skár en íbú ar fleirra flró un ar landa
sem tek i› hafa flátt í hnatt væ› ing unni. Bhút an bú ar eru sæmi lega skædd -
ir, klædd ir og fædd ir, eng inn svelt ur og eng inn er á ver gangi (Hertz
2001).1 Nóbels hag fræ› ing ur inn Amyarta Sen l‡s ir Kera lafylk inu ind -
verska me› svip u› um hætti en fla› fylki l‡t ur l‡› ræ› is lega kjör inni
stjórn komm ún ista og er a› mestu lok a› fyr ir er lend um fjár fest ing um.
Samt eru lífs kjör skárri flar en ví› ast í Ind landi, t.d. njóta fleiri börn
mennt un ar í fylk inu en ann ars sta› ar í land inu.2
Kannski hlusta Hertz og sálu fé lag ar henn ar á Nóbels hag fræ› ing inn.
Kannski hlusta flau líka á banda ríska fræ›i mann inn James Surowi ecki
sem seg ir or› um auk i› a› lífs kjör flri›ja heims búa hafi batn a› mik i› fyrir
til stu›l an hnatt væ› ing ar inn ar. Kjör hafi a› al lega batn a› í Asíu aust an -
ver›ri en a› eins eitt e›a tvö ríki Afr íku og Su› ur-Am er íku hafi not i›
stefán snævarr214 skírnir
1 Reynd ar gef ur norska dag bla› i› Dag bla det held ur ljóta l‡s ingu á me› fer›
Bhút an stjórn ar á minni hluta hóp um. Land i› er sjálf sagt ekki sælu ríki frem ur en
önn ur lönd í henni verslu.
2 A› al heim ild mín fyr ir flessu er sjón varps flátt ur um Sen. Sjá enn frem ur Sen
1999:3–17 og Kap ur 1998.