Skírnir - 01.04.2008, Page 215

gó›s af flró un inni (Surowi ecki 2007). Bæta má vi› a› Paul Coll i er, hag -
fræ› ing ur og Afr íku sér fræ› ing ur, sta› fest ir fletta me› óbein um hætti.
Hann seg ir a› flótt stór hluti flri›ja heims búa njóti nú bættra kjara flá
versni kjör fless millj ar› ar jar› ar búa sem fá tæk ast ur er.3
Ef til vill hlusta hnatt væ› ing ar fjend ur á hinn ATTAC-sinn a›a fræ›i -
mann Sean Hea ly. Hann seg ir a› hag vöxt ur hafi ver i› minni á heims vísu
á skei›i hnatt væ› ing ar (1980–2000), en á tutt ugu ár un um flar á und an
(Hea ly 2001:74–80). Hnatt væ› ing ar fjend ur hl‡›a kannski líka á bo› skap
fræ›i mann anna Kenn eth Scheve og Matt hew J. Slaughter sem segja a›
96% Banda ríkja manna búi nú vi› lak ari lífs kjör en fyr ir stjórn ar tí›
Ge or ge Bush (Scheve og Slaught er 2007). En fleir kenna hnatt væ› ing unni
um, ekki for set an um lán lausa.
Víst er a› hnatt væ› ing ar fjend ur hlusta ekki á for seta nefnu flessa. En
hver veit nema fleir leggi vi› hlust irn ar er á› ur nefnd ur John Gray tal ar.
Sá bend ir á a› hnatt væ› ing in sé happa drjúg hry›ju verka mönn um, glæpa -
hringj um og dópsöl um. Kap ít al ism inn flurfi ekki frjáls an heims mark a› til
a› virka, ö›ru nær. Mark a›s kerf i› flarfn ist fri› ar og ör ygg is auk skyn -
sam legra reglna fyr ir kaup s‡slu. En hnatt væ› ing in ógn ar fri›i, ör yggi og
traust um vi› skipt um og get ur flví reynst mark a›s kerf inu skeinu hætt
(Gray 2002b). Svip a› ar hug mynd ir má finna í verk um hag fræ› ings ins
Dav id Kor t en sem tal ar máli mark a›s kerf is en gagn r‡n ir kap ít al isma.
Kenn ing ar Ad ams Smith eigi mjög vel vi› um sta› bundna mark a›i en
hnatt vædd ir mark a› ir skapi kap ít al isma, au› vald. Au› vald i› í líki stór -
fyr ir tækja sitji yfir hlut manna í hnatt vædd um heimi (Kor t en, án ár tals).
En Gray er ósam mála sí› ast nefndu sta› hæf ing unni. A› hans mati lei› ir
hnatt væ› ing til alls herj ar stjórn leys is og upp lausn ar, stór fyr ir tæk in geti
aldrei or› i› nógu öfl ug til a› stjórna heim in um (Gray 2002a:70). Enn -
frem ur seg ir hann a› of ur sam keppni hnatt væ› ing ar inn ar lei›i til fless a›
sam fé lög ver›i a› und ir bjó›a hvert ann a›. Til a› la›a til sín fjár magn
ver›i a› bjó›a fyr ir tækj un um vild ar kjör, til dæm is í formi lágra launa og
skatta. Gefa ver›i vel fer›a rík i› upp á bát inn ef sam fé lög in eigi ekki a›
missa alla von um fjár fest ing ar. Tala megi um n‡tt Gres hamslög mál en
sam kvæmt flví gamla hrekja „slæm ir“ pen ing ar gó›a pen inga úr um fer›
(menn hamstra til dæm is gull á ver› bólgu tím um er op in ber gjald mi› ill
ver› fell ur). N‡ja lög mál i› virki me› fleim hætti a› slæm ur kap ít al ismi
hreki flann gó›a á brott. Hnatt vædd ur kap ít al ismi ein kenn ist af fjár -
glæfra starf semi sem geri mark a›i óstö›uga. Og me› flví a› stúta vel fer› -
job og jón hagi 215skírnir
3 Sjá rit dóm um bók Coll i ers, The Bott om Billion, Wolf 2007.