Saga - 2011, Blaðsíða 142

Þarna eyðir Patricía sem sagt mestöllu púðrinu á skoðun sem
löngu er búið að afskrifa en skautar létt yfir það eina sem hún þurfti
virkilega að rökræða, þ.e. hvort þörf sé endurskoðunar á þeirri túlk-
un sem fræðimenn hafa aðhyllst síðastliðinn mannsaldur. Þetta
leiðir hana ekki aðeins að rangri niðurstöðu heldur gefur lesanda þá
tilfinningu að hún hafi mikið til síns máls því hún dvelur lengst við
þær ályktanir sem auðvelt er að draga, enda löngu viðurkenndar.
Tímaskekkjurnar — feilspor og holl ögrun
Orðalagið „að fornu“ er eitt af mörgum dæmum um tímaskekkjurnar
sem Patricía telur sig finna í textum Gamla sáttmála. Dæmi sem
stenst raunar ekki, og má þó benda á annað sem er enn fjær lagi.
Sjáum hvað Patricía hefur að segja um Magnús konung lagabæti.
Fyrst kemur hann við sögu á bls. 24–25 þar sem vitnað er í
annála um það hvernig Íslendingar hafi „svarið Hákoni og Magnúsi
Noregs konungum“ land og þegna 1262 eða játað Hákoni „skatti
ævinlega af Íslandi og Magnúsi syni hans“; sömuleiðis hvernig til-
teknir höfðingjar „játuðu Noregs konungum skatti“ eða sóru
„Noregs konungum skatt“ árin á eftir. Hér eru tveir konungar í
Noregi og gerir Patricía enga athugasemd við það. Í samræmi við
þetta er á bls. 30 talað um sáttmála „ársins 1262 á milli Hákonar
Hákonarsonar (og sonar hans Magnúsar) og Íslendinga“ og á bls. 40
um sáttmála gerðan „á milli Íslendinga og Oddaverja annars vegar
og feðganna Hákonar og Magnúsar hins vegar“ (hvort tveggja í
tengslum við skoðanir Jóns Sigurðssonar en engin athugasemd við
tvo konunga). Á bls. 89 er talað um texta eiðsins „sem Íslendingar
unnu Hákoni Hákonarsyni og Magnúsi syni hans, þótt vissulega sé
hann tímaskekkja miðað við ártalið 1262“. engin skýring á því í
hverju tímaskekkjan felist. Hún kemur loks á bls. 94: „Það að
Magnús skuli vera nefndur útilokar að textinn geti vísað til ársins
1262, heldur aðeins til ársins 1264 eða síðar.“ Hins vegar engar
áhyggjur af því hvort það að Hákon skuli vera nefndur útiloki tím-
ann eftir að hann dó. Því hér er raunar alls ekki um tímaskekkju að
ræða; að Hákon og Magnús hafi verið konungar samtímis er
annaðhvort rétt eða rangt, og sé það rangt þá er það jafn-rangt á
helgi skúli kjartansson142
skiptir fáum áratugum, jafnvel ekki nema misserum (fornt vín, forn mjöður,
hey „fornari en veturgömul“). Í nútímamáli má enn tala um „fornvini“ sína
eða „fornan fjandskap“ þó aðeins sé átt við áratugi.
1-SagaVOR2011—NOTAGreinar_Sagahaust2004-NOTA5/4/111:13PMPage142