Jökull


Jökull - 01.01.2016, Síða 27

Jökull - 01.01.2016, Síða 27
Reviewed research article Surface and geometry changes during the first documented surge of Kverkjökull, central Iceland Jonathan L. Carrivick1, Fiona S. Tweed2, William M. James1 and Tómas Jóhannesson3 1School of Geography, University of Leeds, Woodhouse Lane, Leeds, West Yorkshire, LS2 9JT, UK 2Geography, Staffordshire University, Leek Road, Stoke-on-Trent, Staffordshire, ST4 2DF, UK 3Icelandic Meteorological office, Bústaðavegi 9, 150 Reykjavík, Iceland Correspondence to: j.l.carrivick@leeds.ac.uk Abstract — Many surge-type glaciers remain unrecognised because surge events can be short-lived and are rarely captured by satellite or field data. This study reports the first documented surge of Kverkjökull, central Iceland, adding a relatively short, narrow, steep and alpine outlet glacier from the Vatnajökull ice cap to the surge-type glaciers in Iceland. The surge occurred after decades of persistent and recently accelerated terminus retreat. The surge initiated after 2008 and immediately preceded drainage of the Gengissig geothermal lake and a jökulhlaup in 2013. The surge was still in progress in 2013. It caused vertical surface displacements of up to 20 m that were most prominent in parts of the glacier >100 m thick. The magnitude of surface elevation changes, terminus advance and ice surface velocity changes probably reflect a single surge phase. Asymmetry in the response of the glacier terminus to the surge front suggests interaction with near-stagnant ice in a part of the glacier terminus but otherwise the trigger and mechanism of the Kverkjökull surge remain unexplained. INTRODUCTION Glacier surges are events of enhanced ice flow dur- ing which ice previously stored at elevation is rapidly discharged down glacier. Surges are important agents of erosion and deposition, they affect the timing and magnitude of meltwater runoff and in areas where surging is common, e.g. Iceland and Svalbard, they represent an important mechanism of glacier mass transfer. Glacier surges may usually be recognised by their distinctive surface morphological expression, and where appropriate data are available, by changes in terminus position, surface velocity and glacier sur- face elevation. The flow of a surge-type glacier is periodically interrupted by suddenly-enhanced ice-flow velocities for months or years (Meier and Post, 1969; Thórar- insson, 1969). This behaviour is apparently unrelated to climate change although climate may play a role in determining the periodicity of surges and whether or not a glacier will surge (Sharp, 1988; Hewitt, 2007; Striberger et al., 2011). Surging glaciers tend to clus- ter in a few geographical areas such as Alaska, Yukon (especially the St. Elias Range), British Columbia, Svalbard, Andes, Caucasus, Karakoram, Pamirs, Tien Shan, and Iceland (Sevestre and Benn, 2015). In contrast, the European Alps, Scandinavia and the Rocky Mountains have very few surging glaciers. Understanding glacier surges is important because they can cause considerable and widespread landscap- ing (Sharp, 1988) and they affect meltwater runoff regimes, especially notably in Iceland (Björnsson et al., 2003). Furthermore, surges can account for signif- icant glacier mass transport. For example, surges have contributed at least 10% to the total ice transport to the ablation areas of Vatnajökull during the 20th Cen- tury (Björnsson and Pálsson, 2008). Understanding of surges is key to understanding glacier dynamics; they can yield important insights into basal processes JÖKULL No. 66, 2016 27
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.