Jökull


Jökull - 01.01.2016, Blaðsíða 27

Jökull - 01.01.2016, Blaðsíða 27
Reviewed research article Surface and geometry changes during the first documented surge of Kverkjökull, central Iceland Jonathan L. Carrivick1, Fiona S. Tweed2, William M. James1 and Tómas Jóhannesson3 1School of Geography, University of Leeds, Woodhouse Lane, Leeds, West Yorkshire, LS2 9JT, UK 2Geography, Staffordshire University, Leek Road, Stoke-on-Trent, Staffordshire, ST4 2DF, UK 3Icelandic Meteorological office, Bústaðavegi 9, 150 Reykjavík, Iceland Correspondence to: j.l.carrivick@leeds.ac.uk Abstract — Many surge-type glaciers remain unrecognised because surge events can be short-lived and are rarely captured by satellite or field data. This study reports the first documented surge of Kverkjökull, central Iceland, adding a relatively short, narrow, steep and alpine outlet glacier from the Vatnajökull ice cap to the surge-type glaciers in Iceland. The surge occurred after decades of persistent and recently accelerated terminus retreat. The surge initiated after 2008 and immediately preceded drainage of the Gengissig geothermal lake and a jökulhlaup in 2013. The surge was still in progress in 2013. It caused vertical surface displacements of up to 20 m that were most prominent in parts of the glacier >100 m thick. The magnitude of surface elevation changes, terminus advance and ice surface velocity changes probably reflect a single surge phase. Asymmetry in the response of the glacier terminus to the surge front suggests interaction with near-stagnant ice in a part of the glacier terminus but otherwise the trigger and mechanism of the Kverkjökull surge remain unexplained. INTRODUCTION Glacier surges are events of enhanced ice flow dur- ing which ice previously stored at elevation is rapidly discharged down glacier. Surges are important agents of erosion and deposition, they affect the timing and magnitude of meltwater runoff and in areas where surging is common, e.g. Iceland and Svalbard, they represent an important mechanism of glacier mass transfer. Glacier surges may usually be recognised by their distinctive surface morphological expression, and where appropriate data are available, by changes in terminus position, surface velocity and glacier sur- face elevation. The flow of a surge-type glacier is periodically interrupted by suddenly-enhanced ice-flow velocities for months or years (Meier and Post, 1969; Thórar- insson, 1969). This behaviour is apparently unrelated to climate change although climate may play a role in determining the periodicity of surges and whether or not a glacier will surge (Sharp, 1988; Hewitt, 2007; Striberger et al., 2011). Surging glaciers tend to clus- ter in a few geographical areas such as Alaska, Yukon (especially the St. Elias Range), British Columbia, Svalbard, Andes, Caucasus, Karakoram, Pamirs, Tien Shan, and Iceland (Sevestre and Benn, 2015). In contrast, the European Alps, Scandinavia and the Rocky Mountains have very few surging glaciers. Understanding glacier surges is important because they can cause considerable and widespread landscap- ing (Sharp, 1988) and they affect meltwater runoff regimes, especially notably in Iceland (Björnsson et al., 2003). Furthermore, surges can account for signif- icant glacier mass transport. For example, surges have contributed at least 10% to the total ice transport to the ablation areas of Vatnajökull during the 20th Cen- tury (Björnsson and Pálsson, 2008). Understanding of surges is key to understanding glacier dynamics; they can yield important insights into basal processes JÖKULL No. 66, 2016 27
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.