Jökull


Jökull - 01.01.2016, Síða 69

Jökull - 01.01.2016, Síða 69
Reviewed research article Grain characteristics of silicic Katla tephra layers indicate a fairly stable eruption environment between 2800 and 8100 years ago Edda Sóley Þorsteinsdóttir?, Guðrún Larsen and Esther Ruth Guðmundsdóttir Institute of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, 101 Reykjavík, Iceland ?Corresponding author, eddas@mannvit.is Abstract — Grain size and shape analyses were performed on silicic to intermediate Katla tephra (SILK) formed 2800–8100 years ago to examine whether the grain characteristics had changed with time, and in such a case, could they reflect changes in the eruption environment and/or changes in chemical composition. No systematic changes with time were observed in the grain shape parameters (elongation, ruggedness and circularity), however, the second oldest tephra layer SILK-A11 does not have the typical elongated grain shape that characterizes the other SILK tephra layers. Chemical analyses indicate that the SILK layers can be divided into three subgroups but no correlation between chemical composition and the grain parameters is observed. Changes in grain size of the SILK tephra layers with time indicate an apparent increase in grain size occurring about 6000 years ago, where largest grains are of category -3 Φ compared to 0 Φ in the older layers, all sampled at similar distance from source. This change in grain size could result from variation in ice thickness in the Katla caldera, with finer grain size between 6000–8200 years ago being due to thicker ice cover and greater availability of meltwater for magma fragmentation. Conversely, the younger coarser grained SILK layers may have formed under a thinner ice cover. A shift of the eruption sites to an area with thinner ice is also a possibility. However, no radical changes in the eruption environment 2800–8100 years ago are demonstrated by variations in grain characteristics, a conclusion further supported by large jökulhlaups from Mýrdalsjökull ice cap during this period. INTRODUCTION It has been postulated that ice caps and glaciers in Ice- land receded dramatically or even disappeared dur- ing the Holocene climate optimum (e.g. Björnsson, 2008; Flowers et al., 2008). Óladóttir et al. (2007) argued that the Mýrdalsjökull ice cap (Figure 1) has been present for at least 8400 years, based on sul- phur content of basaltic Katla tephra that indicates ar- rested degassing of the erupting magma by quenching in meltwater. Dugmore (1989) dated the outermost moraines of Sólheimajökull outlet glacier to be over 3300 years old (3100 14C years BP), indicating a large ice cap at that time. According to model calculations presented by Björnsson (2008), the Mýrdalsjökull ice cap did not exist 4000 years ago, but Björnsson as- sumes that a caldera lake was present during the ice- free period. However, 11 volcanogenic jökulhlaups from the Mýrdalsjökull massif carrying volcanic ash and pumice westwards into Markarfljót are known throughout the 8400 year period (Larsen et al., 2005; Gröndal et al., 2005; Smith and Dugmore, 2006; Egg- ertsson, 2013). At least eight of the west-going jökul- hlaups, dated between 7500 and 1200 years ago, em- anated from the caldera via Entujökull, and the two largest ones, ∼4400 and ∼3500 years ago, had peak discharge of about 200,000 m3 s−1 (Gröndal et al., 2005). This high peak discharge is better explained by a sudden meltwater input than by rapid volume in- JÖKULL No. 66, 2016 69
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.