Jökull


Jökull - 01.01.2016, Blaðsíða 69

Jökull - 01.01.2016, Blaðsíða 69
Reviewed research article Grain characteristics of silicic Katla tephra layers indicate a fairly stable eruption environment between 2800 and 8100 years ago Edda Sóley Þorsteinsdóttir?, Guðrún Larsen and Esther Ruth Guðmundsdóttir Institute of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, 101 Reykjavík, Iceland ?Corresponding author, eddas@mannvit.is Abstract — Grain size and shape analyses were performed on silicic to intermediate Katla tephra (SILK) formed 2800–8100 years ago to examine whether the grain characteristics had changed with time, and in such a case, could they reflect changes in the eruption environment and/or changes in chemical composition. No systematic changes with time were observed in the grain shape parameters (elongation, ruggedness and circularity), however, the second oldest tephra layer SILK-A11 does not have the typical elongated grain shape that characterizes the other SILK tephra layers. Chemical analyses indicate that the SILK layers can be divided into three subgroups but no correlation between chemical composition and the grain parameters is observed. Changes in grain size of the SILK tephra layers with time indicate an apparent increase in grain size occurring about 6000 years ago, where largest grains are of category -3 Φ compared to 0 Φ in the older layers, all sampled at similar distance from source. This change in grain size could result from variation in ice thickness in the Katla caldera, with finer grain size between 6000–8200 years ago being due to thicker ice cover and greater availability of meltwater for magma fragmentation. Conversely, the younger coarser grained SILK layers may have formed under a thinner ice cover. A shift of the eruption sites to an area with thinner ice is also a possibility. However, no radical changes in the eruption environment 2800–8100 years ago are demonstrated by variations in grain characteristics, a conclusion further supported by large jökulhlaups from Mýrdalsjökull ice cap during this period. INTRODUCTION It has been postulated that ice caps and glaciers in Ice- land receded dramatically or even disappeared dur- ing the Holocene climate optimum (e.g. Björnsson, 2008; Flowers et al., 2008). Óladóttir et al. (2007) argued that the Mýrdalsjökull ice cap (Figure 1) has been present for at least 8400 years, based on sul- phur content of basaltic Katla tephra that indicates ar- rested degassing of the erupting magma by quenching in meltwater. Dugmore (1989) dated the outermost moraines of Sólheimajökull outlet glacier to be over 3300 years old (3100 14C years BP), indicating a large ice cap at that time. According to model calculations presented by Björnsson (2008), the Mýrdalsjökull ice cap did not exist 4000 years ago, but Björnsson as- sumes that a caldera lake was present during the ice- free period. However, 11 volcanogenic jökulhlaups from the Mýrdalsjökull massif carrying volcanic ash and pumice westwards into Markarfljót are known throughout the 8400 year period (Larsen et al., 2005; Gröndal et al., 2005; Smith and Dugmore, 2006; Egg- ertsson, 2013). At least eight of the west-going jökul- hlaups, dated between 7500 and 1200 years ago, em- anated from the caldera via Entujökull, and the two largest ones, ∼4400 and ∼3500 years ago, had peak discharge of about 200,000 m3 s−1 (Gröndal et al., 2005). This high peak discharge is better explained by a sudden meltwater input than by rapid volume in- JÖKULL No. 66, 2016 69
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.