Skírnir - 01.09.2003, Síða 94

320
SÓLVEIG ANNA BÓASDÓTTIR
SKÍRNIR
reynslu kvenna, fyrir að taka ekki alvarlega þjáningu kvenna
vegna ofbeldis og kúgunar karla, eða íhuga þátt samfélags og
menningar í því. Slík siðfræði veitir konum enga vörn gegn ofbeldi
og getur ekki talist trúverðug framsetning kristinnar siðfræði.
Jafngildiskrafa
Jafngildi er sú hugmynd að allar manneskjur hafi sama gildi og að
þeim beri samskonar virðing. Þessi hugmynd liggur til grundvall-
ar allri siðfræði. Mannhelgiregluna, sem svo er kölluð, má skilja
sem vörn fyrir manneskjuna og virðingu hennar. I henni er kveð-
ið á um að maðurinn hafi gildi í sjálfum sér, að hver maður hafi
einstakt gildi og loks að allir menn hafi sama gildi, óháð ytri þátt-
um. í kristinni hefð er þessi hugmynd orðuð svo að allar mann-
eskjur séu jafngildar vegna þess að maðurinn sé skapaður eftir
Guðs mynd. Þrátt fyrir einstaklingsmun hafi allir samskonar hæfi-
leika til vitundar um sjálfa sig, til samfélags við Guð og til þess að
bera umhyggju fyrir öðrum. Þessir hæfileikar eru e.t.v. ekki jafn
þroskaðir hjá öllum, en slíkt skiptir ekki máli fyrir þessa reglu.
Nú má segja að óþarfi sé að halda fram jafn sjálfsagðri kröfu
sem þessari innan kristinnar siðfræði. Ástæður þess að ég undir-
strika hana samt sem áður eru fyrst og fremst sögulegar. Kristin
siðfræði hjónabandsins fyrr og síðar hefur fallið í þá gryfju að
leggja áherslu á eðlislægan mun milli kynjanna sem hefur verið
konum óhagstæður. Eiginleikar kvenna hafa einkum verið taldir á
sviði barnauppeldis og húsmóðurstarfa. Konur hafa vissulega ver-
ið lofaðar sem mæður og eiginkonur, en mun síður sem ein-
staklingar með frelsi til að velja. Fyrsta skylda konunnar hefur
sögulega verið gagnvart afkvæmum og eiginmanni. Þegar athafna-
svið kvenna er svo þröngt skilgreint er konum á engan hátt sýnd
full virðing. Það dregur úr virðingu kvenna að ætla þeim ekki
sjálfræði í að velja sér hlutverk og starfsvettvang. Jafngildiskrafan
áréttar því hið sjálfsagða: konum ber full virðing og hafa sama
gildi og karlar. Hið tvöfalda kærleiksboðorð er að sjálfsögðu und-
irstaða allrar kristinnar siðfræði. Innihald þess og mann-
helgireglunnar er hið sama. Þessi grundvallaratriði kristinnar sið-