Skírnir - 01.09.2003, Side 102

328
JÓN MA. ÁSGEIRSSON
SKÍRNIR
an þeirrar greinar heimspekinnar sem kölluð hefur verið rökfræði
frásagnarinnar (the logic of narration) hefur hinni sögulegu vídd
verið hafnað. Louis O. Mink flokkar enda grein þessa með rök-
greiningarspeki þar sem leitast sé við að setja fram kenningu um
sögulega þekkingu.9 Mink bætir við:
Frá því á 17. öld hefur heimspekin einkum látið sig varða samband skynj-
unar og hugsunar annars vegar og túlkun náttúmvísinda hins vegar. Átök-
in á milli rökhyggju og raunhyggju eru horfin og þær birtast nú eftir þrjár
aldir eins og samherjar, sem hafi haft þann tilgang að skapa yfirgripsmikla
skilgreiningu á sambandinu milli milliliðalausrar skynjunar á heiminum og
afleiddrar þekkingar á þessum sama heimi fyrir tilstilli uppgötvana á sviði
náttúruvísinda. I þessari þekkingarfræði fyrirfinnst hvorki staður fyrir
heim ímyndunaraflsins né óaðgengilegan heim fortíðarinnar.10
En ef hér var farið öfganna á milli þá varð þess ekki lengi að bíða
að eftirkomendur Bultmanns tækju að rýna í texta Ritninganna í
jákvæðara ljósi einmitt með tilliti til sögulegs veruleika þeirra.* 11
Heimspekingar og sagnfræðingar hafa einnig tekið að skoða eðli
sagnfræðilegra texta í ljósi frásagnareðlis sögunnar (story). Að
fylgja frásagnarfléttunni (plot) er að komast til sögulegs skilnings,
að mati Minks.12 Hann segir að sagnfræðin sé nátengd skáld-
skapnum, með því að sagnfræðilegur skilningur sé bundinn því að
fylgja söguþræði í hvaða samhengi sem er. Um leið sé sagnfræðin
annars eðlis en skáldskapurinn þegar haft er í huga að sagnfræðin
er í lýsingum sínum bundin sönnunum háðum tíma og rúmi.13
Niðurstaða Minks er sú að skáldskapurinn og sagan annars
vegar og sagnfræðin hins vegar myndi saman tvenns konar skiln-
dort gesehen ist, mit der hier gesehenen in Widerspruch steht, so dafi von zwei
Wirklichkeitsberichten, ja sogar von einer doppelten Wahrheit geredet werden
miifite. Daí$ wáre offenbar eine falsche Folgerung; denn faktisch gibt es nur
eine Wirklichkeit und nur eine Wahrheit der Aussage iiber das gleiche
Phánomen" (131).
9 Historical Understanding, 43.
10 Samarit, 43.
11 Sjá James M. Robinson, Tbe Quest of the Historical Jesus (Studies in Biblical
Theologv 25; Lundúnum: SCM, 1959).
12 Historical Understanding, 47.
13 Sama rit, 47.