Skírnir - 01.09.2003, Page 108

334
JÓN MA. ÁSGEIRSSON
SKÍRNIR
dæmisögunnar vísar Abraham bón ríka mannsins um björgun
bræðra sinna á bug á þeirri forsendu að bræður hans megi læra og
uppfræðast um rétta breytni af lögmálinu og spámönnunum
(16.29-31). Hér er það hinn óhreini og ómögulegi í samfélagi
Gyðinganna sem hefur hlotið uppreisn æru þvert á væntingar þær
sem auður og gæði veraldar að öllu jöfnu skyldu skila einstakling-
um samkvæmt fornri hugsun (t.d. Ok 10.1532). Lasarus er þannig
óvænt barn Abrahams rétt eins og steinarnir í ræðu skírarans.
Sagan af Sakkeusi er skyld hinum tveimur fyrri í því að þar
frelsar Jesús syndara að skilningi Gyðinganna (Lk 19.9). Hann er
sonur Abrahams sem Jesús snýr á réttan veg. Loks er vísað til
Abrahams í tuttugasta kafla guðspjallsins (20.37) en þar vitnar
Lúkas beint í Aðra Mósebók (3.2,6) þar sem höfundur finnur sem
í skuggsjá sönnun um sjálfa upprisuna frá dauðum.
Þannig er Abrahamsstef Lúkasarguðspjalls í senn notað til að
byggja brú frá Jesú aftur til gyðingdómsins og hins forna Guðs
Israelítanna sem og til að sýna allan heiminn í ljósi hans. Abraham
er jafnframt bæði bakhjarl þeirra sem frelsun hljóta fyrir tilstilli
Jesú (eins og hið endurtekna stef um miskunnina bendir til) og
tákn upprisunnar frá öndverðu (eins og tilvitnunin til orða Móse
sýnir (Lk 20.37)) vegna þess að Guð hans er Guð lifenda.
í Postulasögunni er það aftur Guð Abrahams sem birtist í þriðja
kafla (3.13), en nú er áherslan lögð á Guð Abrahams sem „hefir dýr-
legan gjört þjón sinn, Jesú“. Og síðar í þessum sama kafla er vísað
til þeirra sem trúðu ekki á guðdóm Jesú og sviku hann ásamt valds-
mönnum (3.17). I þessum flokki er einnig talað um „börn spámann-
anna“ (3.25) á meðal niðjanna sem Abraham var heitið. Hér er það
Guð dýrðarinnar sem stígur fram á sviðið og enn er það tengingin
við Abraham sem bindur sögu tveggja tíma saman: nú frumkristn-
innar (kirkjunnar) og hins forna Israels. Um leið er Gyðingunum
fyrirgefin ætluð svikin við einn af sínum flokki (þ.e. Jesú).
Ræða Stefáns vitnar einnig til „Guðs dýrðarinnar", en hér er
minnt á að hann hafi birst Abraham öldum fyrr (P 7.2). Síðar í
32 Orðskviðurinn hljóðar svo: „Auður ríks manns er honum öflugt vígi, en fátækt
hinna snauðu verður þeim að falli.“