Fréttablaðið - 24.10.2018, Blaðsíða 36

Vitundarvakningin Þú átt VON var kynnt á ráðstefnu sem Jafnréttisstofa stóð fyrir
um samvinnu í heimilisofbeldis-
málum þann 18. október. „Þú átt
VON er vitundarvakning á vegum
Jafnréttisstofu um heimilisofbeldi.
Í henni er bent á fjölbreyttan
stuðning og aðstoð sem er í boði
og þolendur, gerendur og aðstand-
endur hvattir til að hringja í 112
til að finna það úrræði sem hentar
best. 112 vill alltaf fleiri en færri
símtöl svo ef þú ert vafa skaltu
alltaf hafa samband við 112,“
segir Fríða Rós Valdimarsdóttir,
verkefnisstjóri hjá Jafnréttisstofu.
Hún bendir á að heimilisofbeldi sé
útbreitt; bæði um allt land og öll
stig samfélagsins og sé meinsemd
sem hafi alvarleg og varanleg áhrif
á mörg hundruð íslenskar fjöl-
skyldur á hverju ári.
„Með því að segja Þú átt VON,
hvetjum við þolendur til að forða
sér úr ofbeldisfullum aðstæðum
eða samböndum, því ofbeldið
bæði stigmagnast nær alltaf og
hefur líka alvarleg áhrif á börnin.
Þótt það sé aldrei auðvelt, þá eru
ýmsar leiðir færar og hjálp í boði í
hverju skrefi.“
Fríða segir að áfram þurfi að
sameina ólíka krafta þeirra aðila
sem vinna gegn ofbeldi og veita
þolendum og aðstandendum
stuðning, að ógleymdum þeim
gerendum sem eru tilbúnir að
leita sér hjálpar. En áfram þurfi að
tryggja að fólk sem býr við ofbeldi
fái réttar upplýsingar og viti hvert
skal leita. „Til að einfalda hlutina
er bent á eitt símanúmer, 112, sem
gagnast fólki um allt land. Þar er
tekið vel á móti öllum símtölum,
hvort sem neyðin er brýn eða
aðstæðurnar einfaldlega ógnandi,
og þau úrræði samstundis virkjuð
sem henta best í hverju tilviki.“
Fimm myndbönd
Gerð hafa verið fimm myndbönd
sem segja hvert sína sögu um
heimilisofbeldi. Í fjórum þeirra
segja raunverulegir þolendur sögu
sína, þar á meðal barn, fötluð kona
og kona af erlendum uppruna. Í
því fimmta er sjóninni beint að
gerendum. Myndböndin eru birt
á heimasíðu verkefnisins, jafn-
retti.is/von og á Facebook-síðunni
Byggjum brýr, Brjótum múra.
Jafnréttisstofa hlaut styrk úr
áætlun Evrópusambandsins um
réttindi, jafnrétti og borgara-
rétt fyrir verkefnið Byggjum
brýr, Brjótum múra – Samvinna
í heimilisofbeldismálum. Það er
unnið í samstarfi við innanríkis-
ráðuneytið, velferðarráðuneytið,
Ríkislögreglustjóra, lögregluna á
höfuðborgarsvæðinu, lögregluna á
Norðurlandi eystra, Lögregluna á
Suðurnesjum, Reykjavíkurborg og
Akureyrarbæ. Myndböndin voru
unnin í samvinnu við auglýsinga-
stofuna ENNEMM og Saga Film.
Staðreyndir
um heimilisofbeldi
Á ráðstefnunni komu fram nýjar
upplýsingar um heimilisofbeldi á
Íslandi.
l Á síðasta ári bárust lögreglu 890
tilkynningar um heimilisofbeldi
og 251 einstaklingur dvaldi í
Kvennaathvarfinu.
l Börn eru á vettvangi eða tengd
heimilinu í tveimur af hverjum
þremur útköllum lögreglunnar á
höfuðborgarsvæðinu vegna heim-
ilisofbeldis og 103 börn dvöldu í
Kvennaathvarfinu árið 2017. Rann-
sóknir og reynsla sýnir að börn
sem búa við heimilisofbeldi gera
sér grein fyrir alvarleika þess og
áhrif heimilisofbeldis á börn eru
mikil og varanleg – hvort sem þau
verða fyrir beinu ofbeldi eða ekki.
l Samkvæmt rannsóknum hefur
ein af hverjum fimm þunguðum
konum á Íslandi upplifað heimil-
isofbeldi. Það gerir um 900 konur
á ári.
l Óvenju hátt hlutfall kvenna sem
leita til Kvennaathvarfsins er af er-
lendum uppruna, eru fatlaðar eða
eiga við einhvers konar veikindi
að stríða.
l Hafi ofbeldi einu sinni verið beitt
gegn maka gerist það nær örugg-
lega aftur og stigmagnast nema
gripið sé inn í með markvissum
aðgerðum. Alvarlegasta afleiðing
ofbeldis í nánum samböndum er
dauði þolanda og eru mörg dæmi
þess á Íslandi sem og annars
staðar í heiminum.
l Á annað þúsund gerendur hafa
nýtt sér niðurgreidda sérhæfða
sálfræðiaðstoð hjá Heimilisfriði,
sem styrkt er af velferðarráðu-
neytinu.
Þolendur hvattir til að hringja í 112
Þú átt VON er vitundarvakning á vegum Jafnréttisstofu um heimilisofbeldi. Þolendur eru hvattir
til að hringa í 112 sem virkjar besta úrræðið. 890 tilkynningar um heimilisofbeldi bárust í fyrra.
Höfundar vitundarvakningarinnar Þú átt VON. MyNd/JaFNréttiSStOFa
Ég er í þremur verkefnum hjá Jafnréttisstofu sem snúa öll að staðalmyndum með einum
eða öðrum hætti,“ segir Hjalti. „Að
mestu leyti snúa þau að kynjuðu
náms- og starfsvali, að vinna gegn
staðalmyndum kynjanna og reyna
að jafna út kynjahlutföll í námi
og á vinnumarkaði. Eitt verkefnið
heitið Rjúfum hefðirnar, lítið verk-
efni sem er afmarkað við Akureyri
þar sem við erum með fulltrúa frá
einum leikskóla, einum grunn-
skóla, Verkmenntaskólanum og
háskólanum, öldrunarheimilum
Akureyrar, Slippnum, Félagi málm-
smiða, Hjúkrunarfræðingafélaginu
og Félagi náms- og starfsráðgjafa
og Kennarasambandi Íslands.
Hugmyndin er að búa til samstarfs-
vettvang þar sem þessir aðilar
vinna saman að því að brjóta niður
staðalmyndir og þau hlutverk sem
okkur eru skipuð af kynjakerfinu
og fá fleiri til að berjast gegn
straumnum í náms- og starfsvali.“
Hjalti segir unnið að þessu
verkefni með margvíslegum hætti.
„Leikskólakrakkar fara í heimsókn
í Verkmenntaskólann og þau læra
um jafnréttismál. Skólarnir fara
í heimsóknir hver til annars og
reynt er að passa að bæði kynin
séu sjáanleg í þessum heimsóknum
þannig að börnin sjái fyrirmyndir
af sínu kyni. Reynt er að fá fleiri
karla inn í hjúkrunarstörf og fleiri
konur í iðngreinar og hvetja þá
sem fara móti straumnum þegar
valið er nám og framtíðarstarf.“
Hann segir markmiðið vera að
vinna gegn stöðluðum kynhlut-
verkum. „Þannig að allir eigi þess
kost að geta þroskað og þróað sína
hæfileika. Það er sóun á þeirri auð-
lind sem fólkið okkar er ef því gefst
ekki kostur á að nýta sína hæfileika
til fullnustu. Okkur vantar fólk
til dæmis í iðngreinar og það er
absúrd að ávarpa ekki helminginn
af þjóðinni þegar verið er að leita
að því. Hjúkrunarstörf geta kallað
á líkamlegan styrk og iðngreinar
á fínhreyfingar til dæmis sem eru
hvort tveggja eiginleikar sem eru
eignaðir öðru kyninu. Kyn á ekki
að ráða hvað við erum og megum.
Ég er faðir drengs og stúlku og
finnst ótækt að takmarka mögu-
leika þeirra í lífinu út frá kyni.“
Meðal annarra verkefna nefnir
Hjalti samstarfsverkefni með
systurstofnunum Jafnréttisstofu í
Eistlandi og Litháen.
„Í Eistlandi er verið að gera tíu
þátta sjónvarpsseríu sem tekur
á þessum efnum fjölþætt og alls
konar annarri mismunun. Við
erum að ræða við RÚV um að hluti
af verkefninu yrði að þættirnir
yrðu sýndir hér. Meðfram þessu
er búið að vinna kennsluleið-
beiningar svo auðveldara sé að
nota þetta efni í kennslu. Þetta
verkefni lofar góðu og er mjög
spennandi og hluti af því er tíu
þátta útvarpsþáttaröð sem er verið
að gera á RÚV-núll þar sem er rætt
um þemun í þessu verkefni, staðal-
myndir og hlutverk kynjanna.“
Hann nefnir einnig þekkingar-
skipti milli Noregs, Svíþjóðar,
Álandseyja, Finnlands og Íslands.
„Við hittumst á nokkrum
fundum og skiptumst á þekk-
ingu og samnýttum krafta okkar
og reyndum að búa til aðferðir
til að styðja við þá sem fara gegn
straumnum í náms- og starfsvali
því það er mikið brottfall í þeim
hópi. Það kemur berlega í ljós að
þarna eru fyrirmyndir gríðarlega
mikilvægar, bæði innan fjölskyldu
og í nánasta umhverfi. Þá er reynsla
líka mikilvæg,“ segir Hjalti og bætir
við að flestir karlleikskólakennarar
hafi lent í leikskólanum óvart. „Þeir
hafa kannski leyst af yfir sumar
og það varð til að þeir fundu sig.
Einnig er mikilvægt að hafa stuðn-
ingshópa þar sem fólk hittist og
sækir styrk í hvert annað, konur í
iðngreinum og karlar í hjúkrun svo
dæmi séu tekin.“
Stöðluð kynhlutverk eru
engum til framdráttar
Hjalti Ómar
Ágústsson, sér-
fræðingur hjá
Jafnréttisstofu,
segir kyn ekki
eiga að ráða því
hvað við erum
og megum.
Hjalti Ómar
Ágústsson, sér-
fræðingur hjá
Jafnréttisstofu,
segir frá þeim
verkefnum Jafn-
réttisstofu sem
snúa að staðal-
myndum og
hefðbundnum
hlutverkum
kynjanna.
12 KyNNiNGarBLaÐ 2 4 . O K tÓ B e r 2 0 1 8 M I ÐV I KU DAG U RJaFNrétti
2
4
-1
0
-2
0
1
8
0
4
:4
1
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
2
7
-0
A
B
0
2
1
2
7
-0
9
7
4
2
1
2
7
-0
8
3
8
2
1
2
7
-0
6
F
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
6
4
s
_
2
3
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K