Breiðfirðingur - 01.04.1958, Blaðsíða 19

BREIÐFIRÐINGUR
17
leggst frá, ef eggjum hennar er mikið rænt. Hins vegar hef-
ur hún launað Rifsbónda verndina með því að rækta stóra
fláka. Þar sem áður voru sandar með stöku strái, er nú sí-
breiðu gras. Er ábyggilegt, að drítið, sem krían lætur frá
sér fara, er Rifsbóndanum meira virði, heldur en þótt hann
hefði nokkrum sinnum kýlt vömb sína með kríueggjum.
Rif var þegar orðin mikil útgerðarstöð á 13. öld og var
það nær óslitið fram til 1900, en þá hafði höfnin fyllzt svo
af sandi, að hún varð ónothæf. Er svo sagt, að þegar ein-
okunin var í algleymingi og Danakonungar seldu hæstbjóð-
anda Islandsverzlunina á leigu, þá hafi þeir jafnan tekið
Rifshöfn undan og notað ágóðann af henni, sem nokkurs
konar vasapeninga fyrir sig „prívat“.
Markaður opnaðist í Austur-Evrópu fyrir skreið um 1400
og síðar í Englandi. Norðmenn, Englendingar og Hansa-
kaupmenn kepptu um verzlunina. Á þessu byggðist auðsöfn-
un Olafar ríku á Skarði og ættar hennar og annarra ríkra
ætta vestanlands.
Hér í Rifi var það, að Englendingar tóku Björn hirð-
stjóra á Skarði af lífi árið 1467. Jarðfastur steinn er í Rifi
og tekur mönnum í bringsmalir, nefnist hann Björnssteinn.
Þar er sagt að Englendingar hafi höggvið Björn í spað
og sent heim að Skarði til konu hans, Olafar ríku. Dálítil
laut er í steininn miðjan, og á það að vera farið eftir öxina,
þegar Björn var höggvinn. Vel hefur högginu verið fylgt
eftir. Þegar Olöf fékk sendinguna, á hún að hafa mælt orð
þau, sem síðan hafa lifað á vörum þjóðarinnar: „Eigi skal
gráta Björn bónda, heldur safna liði og hefna.“
Björn hafði reynt að bægja Englendingum frá verzlun
við Islendinga, að boði Danakonungs, og kostaði það hann
lífið. Björn átti líka marga óvildarmenn meðal Islendinga,
og er ekki ólíklegt, að þeir hafi líka haft hönd í bagga.
Hann hafði lekið Guðmund ríka Arason á Reykhólum hönd-