Ófeigur - 01.05.1946, Síða 17

ÓFEIGUR
17
sem þeir höfðu ekkert leyfi til. Félagið var eins konar
deild í stjórnarráði Íslands en hefir ekkert umboð til að
annast verzlun fyrir bændur, og ekki heldur til að fella
eða mynda ríkisstjórn. Stjórn Búnaðarfélagsins vildi vel,
en gerði í algerðu heimildarleysi verk, sem hún átti ekki
að skipta sér af. Og Búnaðarfélagið gerði þetta svo óhönd-
uglega, að þar var myndað varanlegt fordæmi í íslenzkri
sögu um hversu unnt er að leika á sæmilega dugandi fólk,
ef það kann ekki til félagslegra verka.
Sunnlenzkir bændur höfðu forystu um eftirmál í þessu
efni. Þeir höfðu verið sviknir án þess að hafa gefið nokk-
urt tilefni, Þessir bændur misstu trúna á Búnaðarfélag
íslands sem forráðastofnun í verzlun eða stéttarbaráttu.
Ég stóð með sunnlenzku bændunum 1944, eins og ég stóð
með arðrændum togarahásetum í Reykjavík 1916, þegar
þeir hófu stéttarsamtök sín og réttu að nokkru hlut sinn
gagnvart ágengum húsbændum. Haustið 1944 voru öll
blöð lokuð fyrir sunnlenzkum bændum. Þeir gátu hvorki
borið fram mótmæli sín eða kröfur í blöðum eða útvarpi.
Ég stóð að minnsta blaði landsins, en ég fann að bænda-
stéttin var höfð að leiksoppi, og ég tók málstað bænda í
Ófeigi. Upp úr þeim greinum og sorglegri reynslu sunn-
lenzkra bænda spratt hin almenna krafa um ný samtök
bænda til að verja rétt sveitanna í verðlagsmálum.
Steingrímur Steinþórsson átti að sjá, að hér var honum
réttur bjarghringur. Hann og aðrir forráðamenn Búnað-
arfélags íslands gátu nú losað félag sitt við allt sem ekki
hétu ræktunar- og búnaðarmál. Hin nýju bændasamtök
gátu tekið að sér verðlags- og stéttarbaráttu bænda. Stein-
grímur gat byrjað að sinna ræktunar- og búnaðarmálum
eingöngu, og orðið þjóðnýtur og ágætur maður af sínum
verkum og framgöngu.
En Hermann Jónasson leit á Búnaðarfélagið eins og
,,almúgann“ í landinu, sem áburðarkerru í valdabarátt-
unni, eins og í ljós hafði komið haustið 1944. Og Stein-
grímur Steinþórsson lét enn leiðast til að ganga þá götu
sem síður skyldi. Hann tók þátt í með öðrum forgangs-
mönnum Búnaðarfélags íslands að kyrkja sjálfbjarsfarsam-
tök bænda, með ofsafengnum undirróðri sumarið 1945.
X *##