Fréttablaðið - 31.10.2015, Blaðsíða 32

Í Vatnagörðum var nóg að bíta og
brenna. Matti öðlaðist fljótt heilsu
á ný og fyrir tilstilli Gróu byrjaði
hann að skrifast á við móður sína í
Ameríku.
Aftur með Ómari
Á Eyrarbakka gekk honum vel. Við
fermingu stóð honum svo til boða
að taka annaðhvort landspróf, fara
til föður síns sem þá bjó á Tálkna-
firði með Ómari bróður hans eða fá
hjálp við að fara til Ameríku og finna
móður sína. „Ómar hafði vinninginn.
Ég vildi vera aftur með honum.“
Á Tálknafirði fór hann að vinna
í frystihúsinu þar sem bræðurnir
lærðu að beita og flaka. Loksins
voru þeir sameinaðir. Hann undi sér
vel í frystihúsinu og ætlaði sér ekki á
sjóinn þegar hann var beðinn um að
taka pláss á báti. „Það var komið til
mín einn daginn ’63 og mér var sagt
að ég yrði að koma á sjóinn en ég
vildi það ekki. Sætu stelpurnar voru
að vinna í frystihúsinu og ég vildi
vera þar,“ segir hann og skellir upp
úr. Úr varð þó að Matti fór á sjóinn.
Leiðin lá til Ameríku
Með sjómennskunni komu pening-
arnir og það kom að því að hann var
orðinn svo vel efnaður að stefnan var
sett til Ameríku að heimsækja móður
sína. Hann lagði af stað til fyrirheitna
landsins og stóð fyrst á bandarískri
grund 6. júní 1966. Sama dag og allir
leigubílstjórar voru í verkfalli. Móðir
hans bjó þá í hjólhýsi með seinni
manni sínum og þremur börnum
þeirra.
„Ég komst fljótt að því að mamma
var hálfgerður fangi þarna. Hún
mátti ekkert gera án mannsins síns,
Carls. Hann var ekki vondur við hana
en hann vildi ráða. Hún mátti ekki
fara ein út í búð og hann vildi ekki
að hún tæki bílpróf. Ég lærði nógu
mikla ensku með hennar hjálp til
þess að taka bílprófið úti. Hún sagði
svo við mig, heyrðu ég kenndi þér
þetta, ég get alveg tekið prófið sjálf.
Og hún tók prófið en hann var ekki
sáttur við það, hann vildi hafa hana
heima.“
Ástin bankar upp á
Matti var ekki búinn að vera lengi í
Ameríku þegar hann var kolfallinn
fyrir landi, þjóð og ekki síst matnum.
„Ég fór svo aftur til Íslands þegar ég
var orðinn blankur til þess að vinna
og ná mér í meiri pening.“
Þegar því takmarki var náð fór
hann aftur út til móður sinnar en
þá var Ómar bróðir hans með í för.
Eftir nokkra mánuði lá leiðin aftur
til Íslands að vinna og þá varð hann
ástfanginn af ungri konu sem hann
kynntist í Þrastarlundi. „Ég man ég
hugsaði að þessi ætti eftir að verða
mín. Hún var allt öðruvísi en allar
hinar stelpurnar og ég bar svo mikla
virðingu fyrir henni,“ segir hann
með blik í augum. Þessi sama kona
átti eftir að koma aftur inn í líf hans
45 árum síðar. „Síðan var það móður-
ástin sem kallaði og ég fór aftur út til
Bandaríkjanna. Við skrifuðumst á í
nokkur ár en svo fékk ég bréf um að
ég skyldi hætta þessum ástarjátn-
ingum, hún væri núna gift kona og
ætti barn.“ Hann virti það en gleymdi
henni aldrei og hugsaði oft til hennar
í gegnum árin.
Á búgarði Marlboro-mannsins
Lífið í Bandaríkjunum var ævintýra-
legt. Tækifærin voru á hverju strái.
Bræðurnir réðu sig báðir í vinnu
og fyrsta starfið úti var í Colorado
Springs, á búgarði sjálfs Marlboro-
mannsins sem auglýsti þær sígar-
ettur um langt skeið. Næst lá leiðin
inn í borgina. „Þá fórum við Ómar
að vinna í ráðhúsinu. Ég var að
vinna í deild sem sá um teikningar
fyrir skolplagnakerfi og Ómar var í
skjalasafni Vatnsveitunnar. Okkur
leiddist alveg rosalega.“ Bræðurnir
vildu meiri ævintýri. „Ég fékk síðan
vinnu á skíðahótelinu Broadmoore
Resort í Klettafjöllunum í Colorado
Springs. Ómar fór að vinna í silfur-
námu og var með miklar tekjur.“
Þjónaði Marlene Dietrich
Í starfi sínu á hótelinu kynntist Matti
nokkrum stórstjörnum sem dvöldu á
hótelinu, hann skautaði með Peggy
Flemming og þjónaði Marlene Diet-
rich. „Ég var á næturvöktum og eigin-
lega það eina sem ég þurfti að gera
var að svæfa Marlene Dietrich,“ segir
hann hlæjandi. Söngkonan varði
stórum hluta ársins á hótelinu, þarna
var hún um sjötugt og átti erfitt með
svefn. „Hún bað mig að finna fyrir sig
róandi te svo hún gæti sofið. Hún fór
aldrei úr rúminu. Ég fór oft með mat
til hennar og talaði aðeins við hana.
Hún var bara eins og ryk, hefði ég
blásið á hana þá hefði hún fokið í
burtu. Hún bað oft um mig og spurði
einu sinni hvort það væri satt að við
Íslendingar hefðum aldrei áhyggjur
af því hvaðan næsta máltíð kæmi eða
hvar við ætluðum að finna kodda til
að leggja höfuðið á í kvöld. Ég sagði
já, ég held að það sé rétt. Ég hef aldrei
haft áhyggjur af því hvar ég ætla að
sofa í nótt eða hvaðan næsta máltíð
kemur.
Þetta var sennilega uppáhalds-
tíminn minn í Ameríku,“ segir Matti
hugsi.
Eftir að hafa starfað á hótelinu í
dágóðan tíma var kominn tími til
þess að halda áfram og nú var stefnan
sett á Kaliforníu þar sem hann vildi
komast á skip og sigla um Kyrrahafið.
„Ég fór þangað með félaga mínum.
Þar hittum við Alice Cooper í partíi
hjá einhverjum vinum hans. Æðis-
legur maður og eðlilegur, vorum bara
að kjafta og spila billjard.“
Matti fékk starf á fragtara og sigldi
um Kyrrahafið næstu árin. Meðal
annars til Ástralíu, Japans og Tókýó.
Slapp við Víetnam
Svo kom kallið, þar sem hann var
fæddur fyrir 1950 þá var hann skyld-
aður til þess að sinna herþjónustu.
Við tóku þrjú ár í erfiðri og harðri
herþjálfun fyrir Víetnamstríðið.
„Þá var sagt við mann: annaðhvort
kemur þú til baka dauður í plastpoka
eða lamaður. En ég get lofað ykkur
einu, sagði liðþjálfinn, það kemur
enginn til baka eins. Þið verðið allir
skaðaðir en það verður ekki endilega
hægt að sjá skaðann. Sumir þessara
liðþjálfa sem voru að þjálfa okkur
höfðu verið í Víetnam og þetta var
bara truflað fólk. Það var rosalega
skrítið allt þarna og neikvætt and-
rúmsloft.“
Matti slapp þó með skrekkinn við
að fara til Víetnam. „Ég fór í gegnum
alla þessa þjálfun og var kominn
til eyjunnar Okinawa þegar Nixon
ákveður að það verði ekki fleiri
sendir til Víetnam. Það munaði bara
tveimur eða þremur dögum. Ég varð
fyrir vonbrigðum. Maður var búinn
að byggja sig svo upp fyrir þetta,“
segir hann og vísar í þann hugsana-
gang sem mönnum er kenndur í
hernum.
Fljótlega eftir þetta ákvað hann
að hætta í hernum og leið hans lá til
Havaí sem hann hafði kynnst á sigl-
ingum sínum. Hann bjó þar næstu
fimmtán árin.“
Eiginkona og börn
Fyrst um sinn vann hann hjá dreif-
ingarfyrirtæki og fór svo að vinna
sem bílstjóri við að keyra peninga frá
fyrirtækjum í banka. Þar vann hann
meðan hann kláraði að taka punga-
prófið og keypti sér í framhaldinu bát
og það varð atvinna næstu árin hans
að starfa sem skipstjóri á stangveiði-
bát. Á Havaí sigldi hann stundum
með þekkt fólk. Meðal annars boxar-
ann Sugar Ray Leonard, André og O.J.
Simpson auk þess sem hann kynntist
morðingja Johns Lennon.
Á Havaí kynntist hann líka
Kathy, þýskættaðri konu sem varð
eiginkona hans og barnsmóðir. Þau
eignuðust þrjár stelpur, ein lést í
móðurkviði en hinar eru 32 og 25 ára
í dag. Þau skildu eftir 17 ára hjóna-
band. „Kathy hélt framhjá mér en
við vorum saman í átta ár eftir það.
Sambandið varð aldrei eins og ég
átti líka alltaf erfitt með að elska. Það
hefur fylgt mér í gegnum lífið að vera
svona varkár og að vera hræddur við
að vera hafnað,“ segir hann.
Óregla í skuggalegu glæpahverfi
Eftir skilnað þeirra Kathy fór hann
til Ómars bróður síns, sem bjó enn
í Bandaríkjunum. „Ómar hafði
bakbrotnað, var mjög illa farinn
og mikið veikur. Ómar byrjaði að
drekka þegar hann var í hernum og
drakk mikið.“
Sjálfur var Matti farinn út af beinu
brautinni. „Ómar var á mjög sterkum
lyfjum eins og oxycontin og morfíni
og ég byrjaði að fikta í þessu.“
Næstu árin sökk hann dýpra.
Hann bjó með Ómari í glæpahverfi
þar sem öllu var stolið og allt var
flóandi í eiturlyfjum. Hann fékk lítið
að gera, vann þó inn á milli í stöku
verkefnum en drakk sífellt meira og
auk þess bættust við lyf og dóp ásamt
skuggalegum félagsskap. Hann sökk
dýpra og dýpra án þess að gera sér
fyllilega grein fyrir því. Matti var
orðinn veikur og illa farinn þegar
hann reyndi að fyrirfara sér með því
að reka hníf í brjóstið á sér.
Ung útigangskona sem hann
og félagi hans höfðu tekið að sér
bjargaði honum með því að hringja
á sjúkrabíl. „Þetta var ung stelpa
sem var í eiturlyfjum og átti engan
að. Hún bað mig að vera vin sinn
en ég komst fljótlega að því að hún
átti við geðræn vandamál að stríða.
Hún átti engan að, foreldrar hennar
höfðu látist þegar hún var lítil og
stjúpmóðir hennar vildi ekki tala við
hana. En það var hún sem bjargaði
mér. Seinna lést hún svo í bílslysi,
grey stelpan.“
Hann rankaði við sér á spítala
nokkrum dögum síðar og í kjölfarið
fór hann að huga að því að koma sér
á beinu brautina á ný. Ómar bróðir
hans lést skömmu síðar af lang-
vinnum veikindum og þá tók Matti
sig til, flutti úr glæpahverfinu og til
dóttur sinnar.
Fann æskuástina aftur
Það var þar sem hann fór að hugsa
aftur til heimahaganna. Hann var illa
á sig kominn, andlega og líkamlega.
Fyrir framan tölvuskjáinn rakst
hann svo aftur á æskuástina, þá
sömu og hafði heillað hann á Íslandi
45 árum fyrr. „Við fórum að spjalla
saman og það kom í ljós að hún hafði
misst manninn sinn langt fyrir aldur
fram nokkrum árum fyrr og var orðin
ekkja,“ segir hann og ljómar þegar
hann talar um æskuástina.
Þegar Matti hafði jafnað sig og var
kominn í betra stand ákvað hann
að láta verða af því að fara aftur til
Íslands. Hugurinn leitaði til rótanna
og Ameríka var ekki lengur jafn
heillandi og hún hafði verið öllum
þessum áratugum fyrr.
Hann hélt heim á leið og á flug-
vellinum var það æskuástin sem tók á
móti honum. „Ég var illa farinn þegar
ég kom hingað fyrir þremur árum.
Var með mikla bakverki og þurfti að
fara í aðgerð á öxl. En ég hef fundið
það út að mér líður best þegar ég fer
á sjóinn.“
Ánægður að vera kominn heim
Matti hefur verið á strandveiðum
við Patreksfjörð á bátnum Andra
BA 100. Þar á hann hús og land sem
hann erfði eftir föður sinn. „Ég er
mikil aflakló hérna á Patró og er að
verða kominn með 35 tonn síðan í
maí,“ segir hann hlæjandi enda unir
hann sér vel á sjónum. „Mér hefur
alltaf fundist gaman að vinna og vera
í kringum venjulegt fólk.“
Matti segir það hafa verið
skemmtilegt verkefni að segja sögu
sína en Sigmundur Ernir kom vestur
til hans þar sem hann tók viðtöl
fyrir skrif bókarinnar. „Það er búið
að vera æðislegt en mér finnst í raun
merkilegust þessi koma mín aftur til
Íslands. Það hefur breytt svo miklu
fyrir mig. Ég er algjörlega búinn að
koma mér í gang líkamlega og til-
finningalega. Og í fyrsta skipti í mörg
ár er ég búinn að ná mér á strik efna-
hagslega, á smá pening í bankanum
og hef efni á að gera hitt og þetta.
Þetta er mjög skemmtilegt. Ég elska
Ísland og það er svo yndislegt að
vera kominn aftur heim.“
Þá var sagt við mann:
annaðhvort kemur
Þú til baka dauður í
plastpoka eða
lamaður. en ég get
lofað ykkur einu, sagði
liðÞjálfinn, Það kemur
enginn til baka eins.
Þið verðið allir
skaðaðir en Það verður
ekki endilega hægt að
sjá skaðann.
Matti á hippatímabilinu, með sítt hár og skegg, nýfluttur til Havaí. Matti var í þrjú ár í bandaríska hernum, Bræðurnir Ómar og Matthías .
20%
AFSLÁTTUR AF SMÁTÆKJUM
OFURTILBOÐ
FIMMTUDAG TIL
LAUGARDAGS
72 TÍMA
Suðurlandsbraut 16
Sími 5880500
www.rafha.is
3 1 . o k t ó b e r 2 0 1 5 L A U G A r D A G U r32 h e L G i n ∙ F r É t t A b L A ð i ð