Morgunblaðið - 28.12.2019, Qupperneq 18

18 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 29.12. 2019
Ég steig fyrst fæti í Afríku árið 2017. Ég var í
heimsókn til Kenía og Rúanda í hlutverkum
mínum sem sérlegur ráðgjafi ráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna um þróun og viðskipti og tals-
maður markmiða Sameinuðu þjóðanna um
sjálfbæra þróun og var að tala fyrir því að
frumkvöðlastarfsemi væri leiðin til efnahags-
vaxtar.
Ég hafði lesið talsvert um Afríku og taldi að
ég hefði hugmynd um hvað væri í vændum. Að
mestu átti ég von á að vera fyrir utan þæg-
indarammann – að líða eins og ég væri á fram-
andi slóðum ólíkt því sem ég var vanur.
Það kom mér því verulega á óvart að mér
hefði ekki getað liðið meira eins og heima hjá
mér.
Alltaf þegar ég ferðast set ég í forgang að
hitta ungt fólk og frumkvöðla. Þegar ég talaði
við hópa afrískra frumkvöðla og heyrði sögur
þeirra og drauma sá ég sjálfan mig fyrir mér
fyrir 20 árum þegar ég var rétt búinn að stofna
Alibaba.
Ég hef komist að því að víðast hvar í Afríku á
okkar dögum er frumkvöðlarekstur ekki jafn
hátt skrifaður starfsvettvangur og í Bandaríkj-
unum og jafnvel í vaxandi mæli í Kína. Fyrir
flesta Afríkubúa er skynsamlegast að ná í stöð-
ugt launastarf í banka-, orku- eða námageir-
anum. Sjálfstæður atvinnurekstur er fyrir
braskara – þá sem geta ekki tollað í fastri vinnu
og verða að vera skapandi og harðir í horn að
taka til að hafa í sig og á.
Þó held ég að framtíð Afríku liggi í frum-
kvöðlunum – soltnum mönnum sem láta sig
dreyma og líta á vandamál sem lausnir. Þegar
ég horfði í augun á unga fólkinu sem ég hitti
2017 sá ég framtíðarhetjur Afríku. Og ég hét
því að ég myndi gera mitt til að hjálpa þeim að
ná takmarki sínu.
Afríka er á barmi mikilla breytinga. Heim-
urinn er að ganga í gegnum stafræna byltingu
sem ég held að muni ekki bara verða sú sem
veldur mestum breytingum til þessa, heldur
muni þessi tæknibylting ná til fleiri en nokkur
önnur. Í dag getur hver sem á snjallsíma fengið
lán og stofnað fyrirtæki. Snjallsímatæknin og
netið hafa lagt aðgang að óteljandi vörum og
ómældri þjónustu í lófann á hverjum einasta
manni. Stafræna byltingin gefur möguleikann
á að færa Afríku gríðarlega efnahagslega vel-
sæld, sem getur náð til allra. En það þarf staf-
ræna frumkvöðla til að stofna fyrirtækin, sem
munu gera allt þetta mögulegt.
Efasemdarmenn gætu bent á innviði í Afríku
og sagt að álfan væri ekki tilbúin fyrir stafræna
tíma. Sterkir innviðir eru satt að segja til traf-
ala í þessum nýja heimi. Í reynd er Afríka í full-
kominni stöðu. Þegar núverandi kerfi virkar of
vel verður til andstaða við breytingar og arf-
leifðin, sem þarf að yfirstíga, of fyrirferðamikil.
Sem betur fer var þetta ekki vandamál í Kína
þegar ég stofnaði Alibaba árið 1999. Við vorum
með marga íbúa og lágar meðaltekjur. Innviðir
í viðskiptum, flutningum og bankastarfsemi
voru bágir. En á aðeins tveimur áratugum hef-
ur netnotendum í Kína fjölgað úr 8,8 milljónum
manna í 850 milljónir. Meðaltekjur á mann hafa
hækkað úr 800 dollurum (99.000 krónum) í
9.000 dollara (1,1 milljón króna) og rafræn við-
skipti eru komin í eina billjón dollara (123 billj-
ónir króna). Hagkerfi Alibaba eitt og sér hefur
skapað rúmlega 40 milljónir starfa í Kína. Í
fyrra voru tekjur af rafrænum viðskiptum í
strjálbýli í Kína rúmlega 97 milljarðar dollara
(12 billjónir króna) og sköpuðu næstum sjö
milljónir nýrra starfstækifæra.
Ég hef trú á því að Afríka geti gert jafnvel
enn betur. Skorturinn á innviðum er kostur
rétt eins og hann var í Kína. En á meginlandinu
eru einnig aðrar forsendur til velgengni. 1,3
milljarðar manna búa í Afríku og 40% þeirra
eru undir 16 ára aldri. Sex af þeim tíu hag-
kerfum, sem vaxa hvað hraðast í heiminum um
þessar mundir, eru í Afríku. Og hlutfall þeirra,
sem eru komnir með snjallsíma, hækkar hratt.
Til þess að Afríka dafni þarf fernt til. Það
fyrsta er frumkvöðlastarfsemi. Við þurfum að
styðja þá sjálfstæðu atvinnurekendur sem fyrir
eru og veita næstu kynslóð innblástur. Við
skulum sýna ungum Afríkubúum hvað frum-
kvöðlar geta gert til að umbreyta samfélaginu.
Ég er ekki að tala um að hampa milljarðamær-
ingum og setningu félaga á hlutabréfamarkað.
Ég er að tala um sprotafyrirtæki sem eru drif-
krafturinn á bak við hagvöxt sem nær til allra
og leysa félagsleg vandamál.
Þess vegna efndi stofnunin mín nýlega til
hinna árlegu Netkvöðlaverðlauna Afríku. Í til-
efni af því að þau verða veitt fyrsta sinni á
þessu ári gerðum við leit um alla álfuna ásamt
samstarfsfyrirtækjum okkar á staðnum að
markverðustu frumkvöðlum í Afríku. Rúmlega
10 þúsund umsóknir bárust og þeir, sem höfn-
uðu í tíu efstu sætunum, fengu tækifæri til að
gera grein fyrir sér fyrir framan mig og hóp
dómara í beinni sjónvarpsútsendingu og áttu
kost á að vinna peningaverðlaun auk leiðsagnar
og þjálfunar. Sigurvegararnir í efstu þremur
sætunum, Temie Giwa-Tubosun, Christelle
Kwizera og Dr. Omar Sakr, eru meðal efnileg-
ustu frumkvöðla heims.
Já, við vildum verðlauna og styðja stórkost-
lega frumkvöðla Afríku. En mikilvægara
fannst okkur að þeir yrðu öðrum innblástur.
Næstu tvö atriðin eru rafræn stjórnsýsla og
menntun, sem eru nauðsynleg til að styðja
frumkvöðla í þessari vegferð. Í Afríku er þörf á
stjórnvöldum með tæknivit og -reynslu til að
skapa nauðsynlegar aðstæður til að stafræna
hagkerfið vaxi. Þá þurfa frumkvöðlar Afríku
aðgang að þjálfun og menntakerfi mótað fyrir
stafræna tíma.
Ég vil líka leggja mitt af mörkum. Þess
vegna hefur Alibaba í samvinnu við þing Sam-
einuðu þjóðanna um viðskipti og þróun búið til
þjálfunarnámskeið í rafrænum viðskiptum –
eFounders Fellowship – til að afrískir frum-
kvöðlar geti orðið sér úti um þá hæfni sem þarf
til að þróa blómleg fyrirtæki í rafræna geir-
anum. Alibaba setti á fót sambærilega þjálf-
unarskóla fyrir opinbera embættismenn og
stefnumótendur til að hjálpa þeim að komast
leiðar sinnar í síbreytilegu tæknilandslagi. Við-
skiptaskóli Alibaba fór einnig með námskeiðið
Þjálfum þjálfarana til Rúanda í fyrra í sam-
starfi við stjórnvöld til að undirbúa kennara
undir að mennta næstu kynslóð frumkvöðla í
landinu. Ráðgert er að námskeiðin verði haldin
í öðrum Afríkulöndum í framtíðinni.
Fjórði þátturinn, rafrænir innviðir, er undir-
staða hinna þriggja. Í Afríku er þörf á fyrsta
flokks netþjónustu, sem getur verið undirstaða
hins nýja, rafræna hagkerfis, til að greina
gögn, sjá um skipulag og aðföng og greiðslur.
Frá því ég fyrst kom til Afríku fyrir tveimur ár-
um hef ég stokkið á hvert tækifæri til að kanna
meira af þessari stórkostlegu álfu og hitta fleiri
frumkvöðla sem þar búa. Markmið mitt er að
fara til hvers einasta lands. Í hvert skipti sem
ég fer sný ég aftur enn sannfærðari um að
frumkvöðlar Afríku muni skrifa framtíðina í
álfunni.
Besta leiðin til að hjálpa þeim er að styðja við
vöxt þeirra og láta þá hafa verkfærin sem ég
vildi að ég hefði haft þegar ég hófst handa. Ef
við vinnum öll saman að því að styðja frum-
kvöðla verður Afríka miðstöð nýsköpunar og
vaxtar og sá heimsleiðtogi, sem við vitum að
hún getur orðið.
© 2019 The New York Times Company og Jack Ma.
Á vegum The New York Times Licensing Group.
Sendill í Abidjan á Fílabeinsströndinni situr á farartæki með auglýsingu fyrir nígerísku netverslunina Jumia, sem í apríl
varð fyrsta afríska nýsköpunarfyrirtækið á hlutabréfamarkaðnum í New York, NYSE.
Issouf Sanogo/Agence France-Presse Getty Images
Meintir ágallar Afríku munu gera hinum kappsömu og útsjónarsömu í álfunni kleift að endurmóta hana
þannig að hún taki forustu í heiminum í hagvexti og nýsköpun.
JACK MA
er meðstofnandi og fyrrverandi framkvæmdastjóri
Alibaba Group. Hann er einnig stofnandi Jack
Ma-stofnunarinnar
Þó held ég að framtíð Afríku liggi í frum-
kvöðlunum – soltnum mönnum sem láta
sig dreyma og líta á vandamál sem lausn-
ir. Þegar ég horfði í augun á unga fólkinu sem ég
hitti 2017 sá ég framtíðarhetjur Afríku.
TÍMAMÓT: FYRSTI SNJALLSÍMINN SEM ALFARIÐ ER FRAMLEIDDUR Í AFRÍKU, MARA-SÍMINN, Á MARKAÐ
’’
Afrískir frumkvöðlar munu
leiða næstu stafrænu byltingu
Sómölsk stúlka sækir tíma í bráðabirgðaskóla í búðum fyrir fólk á ver-
gangi innanlands í Sómalíu. Háskólanemar kenna þar í sjálfboðastarfi.
Mohamed Abdiwahab/Agence France-Presse Getty Images