Morgunblaðið - 28.12.2019, Síða 62

Endalaust haf hvert sem litið er. Risastór
albatros, með þriggja metra vænghaf, eltir
bátinn, tignarlegur svífur hann eins og útdauð
fuglategund frá tíma risaeðlanna. Skyldi hann
hafa gleymst þegar risaeðlurnar dóu út fyrir
66 milljónum ára? Það er ekki furða þótt sjó-
farendur fyrr á öldum hafi óttast það að sigla
fram af brún jarðar. Heimsins endi er innan
seilingar eftir rúmlega tveggja sólarhringa
siglingu frá Ushuaia í Argentínu. Við erum að
nálgast Suður-Hjaltlandseyjar og hvítu
heimsálfuna.
Glóandi fjöllin teygja sig upp úr þykkri blá-
leitri þokunni sem svífur yfir haffletinum og
umlykur allt í einhverri stórkostlegustu
undraveröld sem hægt er að hugsa sér. Sólin
er byrjuð að bræða af sér þokubakkana, um
stund. Fjöllin glóa í gegnum drungalega blá-
leita morgunbirtuna. Það er eins og að vera á
annarri plánetu. Mesti kuldi sem mælst hefur
á jörðinni mældist á suðurskautinu eða um –
89 gráður á selsíus, 21. júlí 1983. Hingað ættu
allir að koma.
Nefndu eyjuna Djöflaeyju
Það grillir í eyju af einhverju tagi í gegnum
þykka snjódrífu sem skall á eins og hendi
væri veifað. Selveiðimenn nefndu eyjuna
Djöflaeyju enda sáu þeir grilla í tvö horn sem
risu úr hafi í fjarska. Nafn eyjunnar á vel við í
þessari dulúðugu birtu sem tónar vel við und-
arleg garghljóð Adélie-mörgæsanna. Franski
heimskautafarinn Jules Dumont d’Urville
uppgötvaði tegundina árið 1840 og gaf henni
nafnið í höfuðið á eiginkonu sinni, Adèle, líkt
og landsvæðinu sem margar þeirra búa á.
Stöku jakar fljóta letilega fram hjá skipinu,
það grillir í þá í gegnum sortann. Sumir rétt
snerta skipið eins og til að athuga hver sé hér
á ferð áður en komið er að eyjunni. Dimm og
drungaleg hljóð berast frá þeim þar sem þeir
skvampast um í sjónum. Selveiðimenn út-
rýmdu næstum öllum sæljónastofninum á
átjándu öld, en hann hefur náð sér á strik á
ný.
Suðurheimskautið eða hvíta heimsálfan er
nánast ósnert undraveröld sem á enga sína
líka á jörðinni. Hún er að mestu hulin ís sem
er 4.700 metra þykkur þar sem hæst ber en
heimsálfan er um 14 milljón ferkílómetrar og
varðveitir 75 prósent af öllu ferskvatni jarð-
arinnar. Sjáanlegar eru breytingar. Vís-
indamenn hafa komist að þeirri niðurstöðu að
heimsálfan hafi tapað um 180 milljörðum
tonna af ís á ári frá 2012. Austurhluti hennar
hefur hlýnað minnst og heldur nokkurn veg-
inn í horfinu, þó má merkja breytingar til
hlýnunar. Hafsvæðið í kringum Suðurskauts-
landið er hreint, æti er nóg í hafinu og þar
blómstrar dýralíf. Suðurskautslandið var ís-
laust fyrir um 34 milljónum ára og risaeðlur
léku þar á þeim tíma lausum hala. Á ísnum má
finna rykagnir úr geimnum sem eru eldri en
sólin.
Klipptur út úr Bond-mynd
Hafa þarf vara á sér þegar siglt er innan um
ísjaka. Stanislas skipstjóri er vanur að sigla í
Bölvar rífur stólpakjaft við
foreldra sína á Suður-
Georgíu árið 2010.
Bölvar gaf sig ekki fram en frændi
hans Röflar kom stóískum
sæljónunum spánskt fyrir sjónir.
62 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 29.12. 2019