Bændablaðið - 24.05.2017, Blaðsíða 12

12 Bændablaðið | Miðvikudagur 24. maí 2017
Landgræðsla, laxeldi og
virkjanaframkvæmdir voru
til umræðu á aðalfundi
Landverndar sem fór fram í
Gunnarsholti laugardaginn 13.
maí. Fundurinn samþykkti sam-
einingu við Framtíðarlandið en
með henni er vonast til að efla
enn náttúruverndarhreyfingu
á Íslandi.
Áhrif náttúruverndarsamtakanna
hefur aukist ár frá ári og sést það
ekki síst í mikilli aukinni þátttöku
samtakanna í ákvarðanatöku um
umhverfismál. Þannig sendu
samtökin frá sér 44 umsagnir um
margvísleg lagafrumvörp, þingsá-
lyktunartillögur, skipulagsáætlan-
ir, mat á umhverfisáhrifum áætlana
og framkvæmda á árinu 2016, sem
er tæplega helmings aukning frá
árunum áður.
Félagsmenn Landverndar eru
nú 4.950 talsins en fjöldi félags-
manna hefur tífaldast frá árinu
2011 og standa samtökin því
nokkuð sterkum fótum fjárhags-
lega. Hjá Landvernd starfa nú tíu
manns í rúmum sjö stöðugildum.
Fjórir nýir stjórnarmenn
Landverndar voru kosnir á aðal-
fundinum. Guðmundur Björnsson,
Helga Ögmundsdóttir, Hugrún
Geirsdóttir og Snorri Baldursson
en úr stjórn fóru Kristín Vala
Ragnarsdóttir og Anna Gunnhildur
Sverrisdóttir. Þá var Snæbjörn
Guðmundsson jarðfræðingur kjör-
inn formaður samtakanna.
Sameining við Framtíðarlandið
Fundurinn samþykkti sameiningu
Framtíðarlandsins við Landvernd.
Framtíðarlandið, félag áhugafólks
um framtíð Íslands, var þverpóli-
tísk grasrótarsamtök, þrýstiafl og
hugmyndaveita sem vildi stuðla
að því að hugvit, frumkvæði og
sköpunargleði fengi að njóta sín
til þess að byggja upp mannvænt
samfélag og fjölbreytt atvinnulíf
á Íslandi í sátt við náttúruna og
þjóðir heimsins.
Framtíðarlandið var stofn-
að 17. júní 2006 en um 3.000
einstaklingar eru skráðir í félag-
ið. Eitt stærsta verk efni félags-
ins er vinnsla og utanumhald um
Náttúrukortið, sem nálgast má á
vefnum, en þar er hægt að nálg-
ast upplýsingar yfir þau svæði á
Íslandi sem fyrirhugað er að nýta
til orkuframleiðslu eða raska á
annan hátt.
Stefnumörkun um vindorkuver
Tvö ný verkefni samtakanna voru
kynnt á fundinum. Annars vegar
var fjallað um strandhreinsiverk-
efnið Hreinsun Íslands, sem fram
fór dagana 25. apríl–7. maí sl. En
með átakinu vilja samtökin vekja
athygli á þeim hættum sem fylgja
plastmengun í hafi.
Þá mun Landvernd vera að
vinna að stefnumörkun sinni um
vindorkuver, þar sem meginá-
hersla verður á að skilgreina á
hvernig svæðum eigi ekki að reisa
slík mannvirki. Vonast er til að
stefnumörkunin geti orðið leiðar-
ljós stjórnvalda við að taka ákvarð-
anir í þessum málum í sem mestri
sátt við umhverfi og náttúru.
Strandaþjóðgarð í stað
Hvalárvirkjunar
Aðalfundurinn samþykkti enn
fremur ályktun er varðar fyrir-
hugaða Hvalárvirkjun í Ófeigsfirði
á Ströndum. Þar er skorað á
sveitarstjórn og landeigend-
ur í Árneshreppi á Ströndum
að falla frá öllum áformum um
Hvalárvirkjun og þess í stað hvatt
til nýta svæðið undir þjóðgarð.
„Með þjóðgarði mundu strax
skapast nokkur langtímastörf í
náttúruvernd og til langs tíma fjöl-
mörg störf í náttúrutengdri ferða-
mennsku. Engin langtímastörf í
Árneshreppi fylgja Hvalárvirkjun.
Landvernd hafnar því að fjármun-
um almennings sé varið til stuðn-
ings við tengivirki Landsnets á
Nauteyri við Ísafjarðardjúp og
leggja til að frekar sé lagt til fé í
uppbyggingu Strandaþjóðgarðs,“
segir í ályktuninni.
Í annarri samþykktri ályktun
skorar aðalfundur Landverndar á
umhverfis- og auðlindaráðherra
að slá hvergi af því markmiði að
vernda miðhálendi Íslands í einum
samfelldum þjóðgarði og flýta
stofnun hans.
Varað við laxeldi í sjó
Þá er varað við stórauknu lax-
eldi í sjó við Íslandsstrendur, þar
sem notaður er frjór eldisfiskur
af erlendum, framandi stofnum
í samþykktri ályktun fundarins.
Krafist er þess að stjórnvöld móti
skýra stefnu sem banni ræktun
á eldislaxi í sjó nema tryggt sé
að það valdi ekki óásættanlegri
mengun eða erfðablöndun við
íslenska laxastofna. Það megi
tryggja með notkun rannsókna-
kvía, ófrjórra stofna eða ræktun í
lokuðum kerfum í sjó eða á landi.
Þá þurfi að tryggja öflugt eftirlit
með starfsemi fiskeldisfyrirtækja
svo þau geti starfað í meiri sátt við
umhverfi og samfélag.
Í greinargerð með ályktuninni er
vísað í niðurstöðu rannsókna vís-
indamanna í Noregi og Finnlandi
um erfðablöndun eldislax og áhrif
hennar á lífsferil villtra stofna af
Atlantshafslaxi sem birtist í vís-
indatímaritinu Nature í síðasta
mánuði. „Höfundarnir fullyrða
að niðurstöður sínar og umfangs-
miklar tilraunarannsóknir fyrri
ára sýni svart á hvítu að erfða-
blöndun hafi breytt mikilvægum
líffræðilegum eiginleikum villtra
laxastofna, þ.m.t. aldri og stærð
við kynþroska,“ segir í greinar-
gerðinni. /ghp
Búið er að stofna Matarmarkað
á Facebook sem hefur það mark-
mið að efla milliliðalaus viðskipti
á milli framleiðenda og viðskipta-
vina. Framleiðendur geta auglýst
vörur sínar og viðskiptavinir geta
pantað vörurnar í ummælum undir
auglýsingunni eða með skilaboðum
beint til seljenda.
Fyrirkomulagið er að norrænni
fyrirmynd en t.d. hefur þessi við-
skiptaleið breiðst hratt út í Finnlandi
undir nafninu REKO. Reko gengur
út á að búa til tengslanet á Facebook
þar sem seljendur og kaupend-
ur hafa milliliðalaus viðskipti.
Smáframleiðendur, matarfrumkvöðl-
ar, veitingahús og bændur sem selja
beint frá býli eru áberandi á Reko.
Þörfin er til staðar
Þann 20. mars síðastliðinn stóðu
matarfrumkvöðlar og Matarauður
Íslands fyrir opnum fundi í
Reykjavík þar sem framleiðendur,
veitingamenn, heildsalar og aðrir
sem tengjast matvælageiranum
komu saman. Í umræðum kom fram
að það þyrfti að efla milliliðalaus
viðskipti og auka yfirsýn um fram-
boð bænda og annarra framleiðenda
og eftirspurnar veitingamanna og
neytenda.
Ekki er víst að milliliðalaus við-
skipti henti öllum en með því að nýta
sér Facebook þá geta framleiðendur
mögulega lækkað viðskiptakostnað
og tekið á móti pöntunum fyrirfram.
Hvernig virkar markaðurinn?
Matarmarkaðurinn virkar líkt og
hefðbundinn matarmarkaður, nema
að viðskiptavinir panta og ganga
frá viðskiptum í gegnum Facebook-
hóp. Þegar viðskiptin eru komin á
sammælast aðilar um afhendingar-
máta, greiðslufyrirkomulag og
afhendingarstað. Til þess að ein-
falda afhendingarferlið þá býður
hópurinn upp á afhendingar í
Sjávarklasanum í Reykjavík á milli
14.00 og 16.00 á föstudögum. Í
staðinn fyrir að framleiðendur þurfi
að koma aðföngum á hefðbundinn
matarmarkað upp á von og óvon
um að allt seljist þá mæta seljendur
einungis með þær vörur sem búið
er að panta.
Hópurinn var stofnaður af frum-
kvöðlinum Inga Birni Sigurðssyni
og Matarauði Íslands. Markmiðið
er að efla íslenska framleiðslu með
því að koma á milliliðalausum sam-
skiptum við viðskiptavini. Allir
Facebook-notendur geta selt sínar
vörur endurgjaldslaust og hópurinn
er öllum opinn. /TB
Milliliðalaus viðskipti á Netinu:
Matarmarkaður
á Facebook
FRÉTTIR
Stjórn Landverndar. Frá vinstri: Snorri Baldursson, Margrét Auðunsdóttir, Ellý Katrín Guðmundsdóttir, Helga
Ögmundardóttir, Pétur Halldórsson, Hugrún Geirsdóttir, Þuríður Helga Kristjánsdóttir, Snæbjörn Guðmundsson
formaður og Lovísa Ásbjörnsdóttir. Á myndina vantar Guðmund Björnsson.
Aukinn slagkraftur Landverndar
– Aðalfundur ályktaði um virkjunarframkvæmdir á Ströndum og laxeldi
Þrjár ályktanir voru bornar upp til kosninga og voru þær allar samþykktar
af aðalfundinum sem haldinn var í Gunnarsholti.
Óskað eftir sögum
um Sigurjón Rist
Sigurjón Rist vatnamælinga-
maður hefði orðið 100 ára þann 29.
ágúst í ár. Til að heiðra minningu
Sigurjóns vill dóttir hans safna
saman sögum og frásögnum um
hann.
„Ég veit að til er aragrúi af
skemmtilegum sögum um pabba
sem mér þætti vænt um að geta
tekið saman, jafnvel til útgáfu. Hann
ferðaðist um allt Ísland og þekkti alla
bændur á þeim árum sem hann var
starfandi,“ segir Bergljót Rist, leið-
sögumaður og hestakona.
Hún óskar eftir frásögnum,
minningum og/eða myndum frá þeim
sem þekkja sögur eða kynni höfðu af
Sigurjóni. Sögurnar er hægt að senda
í formi upptöku eða með tölvupósti
á netfangið beggarist@gmail.com.
Sigurjón Rist (1917–1994) var
forgöngumaður í vatnamælingum
á Íslandi og kom á kerfisbundnum
rennslismælingum í vatnsföllum
landsins, kortlagði stöðuvötn og
annaðist dýptarmælingar.
Hann ferðaðist um hálendi
Íslands á öllum árstímum löngu
áður en hálendisferðir urðu jafn
sjálfsagðar og þær eru í dag.
Hann var forstöðumaður
Vatnamælinga Orkustofnunar
frá 1967–1987. Ævisaga um
Sigurjón, Vadd´ út í, sem Hermann
Sveinbjörnsson skráði, kom út hjá
bókaforlaginu Skjaldborg árið
1989 en bókin hefur verið upp-
seld í áraraðir. Minnisvarði um
Sigurjón var reistur við Tungnaá
árið 2006. /ghp
Dæmigerð mynd af Sigurjóni Rist við mælingar. Snjór á bökkum beggja
vegna. Mynd / Í eigu Bergljótar Rist