Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1995, Qupperneq 30

Jón Sigurður Karlsson og Sigrún Júlíusdóttir:
Könnun á ytri og innri högum
sjónskertra og blindra
Frumkvæði að þessari könnun á
högurn sjónskertra og blindra
kom upphaflega frá Blindrafélaginu,
sem greiddi verulegan hluta kostnaðar
við framkvæmdina. Þetta er síma-
könnun framkvæmd af Félagsvísinda-
stofnun Fiáskóla íslands fyrri hluta
júnímánaðar 1994.
Markhópurinn var allir sjónskertir
og blindir á aldrinum 18-69 ára, um
160 samkvæmt skrá Sjónstöðvar
Islands og að auki 100 manna úrtak
úr liðlega 1000 manna hópi sjötugra
og eldri á Sjónstöð Islands. Eftir því
sem við vitum best er þetta fyrsta
könnun þar sem allir sjónskertir og
blindír á ákveðnum aldri meðal heillar
þjóðar eru þátttakendur og upplýs-
ingar um sjónskerðingarstig liggja
fyrir.
Sjónskertir og lögblindir.
Sjónskertir teljast þeir sem sjá
minna en 6/18, sjá á 6 metra færi það
sem maður með fulla sjón sér á 18
metra færi. Lögblinda er sjón minna
en 6/60, þ.e. að sjá sama á 6 metra
færi og maður með fulla sjón sér á 60
metra færi.
Sjón frá til fjöldi
Sjónskertir 6/18-6/60 132
Lögblindir 6/60 - Alblinda 86
218
essi skipting er notuð í könnun
okkar meðal annars til þess að
prófa tilgátur sem tengjast blindu og
sjónskerðingu.
Helstu niðurstöður eru þessar:
Ahrif á lífshamingju.
Um þriðjungur svarenda 18-69 ára
telur að sjónskerðingin/blindan hafi
dregið úr lífshamingju. I hópi svar-
enda 18-69 ára eru nokkrir sem hafa
verið sjónskertir frá bernsku og hafa
náð að laga sig að aðstæðum. Menn
finna meira fyrir þessu eftir því sem
sjónskerðingin er meiri.
Sigrún Júlíusdóttir.
Jón Sigurður Karlsson.
Svipaðar húsnæðisaðstæður
Svör við spurningum urn ánægju
með lífskjör eru fljótt á litið sambæri-
leg við svör annarra Islendinga. Hús-
næðisaðstæður blindra og sjónskertra
ekki rnjög frábrugðnar húsnæðisað-
stæðum annarra íslendinga, nema
hvað hlutfallslega fleiri sjónskertir og
blindir búa í fjölbýlishúsum og hafa
flestir 3 herbergi til afnota. Hlutfall
eigin húsnæðis meðal sjónskertra og
blindra er það sama og hjá öðrum
landsmönnum.
Mun minni atvinnuþátttaka
Atvinnuþátttaka blindra og sjón-
skertra er miklu minni en hjá öðrum
Islendingum, um 50% samanborið við
80% skv. Vinnumarkaðskönnun Hag-
stofunnar meðal íslendinga á aldr-
inum 16-74 ára. Um 7% segjast
atvinnulausir, en þeirn mun fleiri eru
utan vinnumarkaðar af öðrum ástæð-
um, vegna þess að þeir hafa gefist upp
eða treysta sér ekki. Frarn koma
vísbendingar um að margir sjónskertir
detti fyrr út af vinnumarkaði en aðrir.
Líklega eru þeir oft ekki eins fjölhæfir
og margir með fulla sjón og eiga því
erfiðara með að skipta um starf eða
starfsgrein. Þá má einnig benda á að
sjónskertir og blindir þurfa oft að hafa
meira fyrir hlutunum en fólk með fulla
sjón og þar af leiðandi geti bæst við
langvarandi þreyta og slit. Sérstak-
lega er ástæða til að líta á það hvort
sjónskertir ættu að eiga kost á örorku-
bótum þar sem þeir standa höllum fæti
á vinnumarkaði eftir 55 ára aldur.
Einangrun vegna sjónskerðingar
Marktækt fleiri lögblindum en
sjónskertum finnst að þeir hafi ein-
angrast vegna bágrar sjónar. Fleiri
vilja frekar að þeim sé boðin aðstoð
en að þeir þurfi að biðja um hana að
fyrra bragði. Þetta er meira áberandi
eftir því sem sjón er minni.
Engin sérstök
persónuleikaeinkenni
Eins og í öðrum skyldum könn-
unum finnast ekki nein sérstök per-
sónuleikaeinkenni sem fylgja blindu
og sjónskerðingu. Fram kom mark-
tækur munur milli lögblindra og sjón-
skertra á því hvort menn teldu sjón-
skerðingu draga úr lífshamingju.
Fleiri virðast ganga í gegnum erfitt
tímabil í kjölfar sjónskerðingar eftir
því sem sjónskerðingin er meiri.
Minni sjón - meiri andleg vanlíðan
Þunglyndiseinkenni eru tíðari
meðal lögblindra en sjónskertra án
30