Spássían - 2011, Blaðsíða 12

12
Robert Charles Wilson er kanadískur
vísindaskáldsagnahöfundur. Hann hefur gefið
út 15 skáldsögur á 25 ára ferli og nýtur nú
talsverðrar virðingar og viðurkenningar innan
greinarinnar. Spássían tók við hann stutt og
laggott viðtal með aðstoð tölvupósts.
Upplýsingin hið
stóra, ókláraða
verkefni mannsins
Geturðu sagt okkur eitthvað frá því hvernig
þú byrjaðir að skrifa vísindaskáldskap og
hvers vegna þessi skáldskapargrein vakti
áhuga þinn?
Vísindaskáldskapur heillaði mig frá unga
aldri, án þess að ég geti útskýrt það frekar.
Þróunarlíffræðingurinn J.B.S. Haldane sagði
eitt sinn: „Ég efa ekki að framtíðin mun koma
miklu meira á óvart en ég get ímyndað mér,“
og ég held að ég hafi tekið þá hugmynd
inn á mig mjög snemma. „Framtíðin“
samkvæmt Haldane er dásamlega opið
hugtak. Það er líka ómótstæðilegt boð
um að skapa hugmyndaríkar bókmenntir.
Vísindaskáldskapur býður upp á margt
fyrir höfundinn að kljást við og fæst við svo
mannlegar spurningar; hvernig við sjáum
okkur og líf okkar í samhengi við alheiminn
með aðstoð nútíma vísinda.
Þú hefur þrisvar verið tilnefndur til The
Philip K. Dick verðlaunanna fyrir bestu
skáldsögu – og unnið einu sinni fyrir
söguna Mysterium. Hafa verk hans haft
mikil áhrif á þín og hvaða aðra áhrifavalda
geturðu nefnt?
Ég elska verk Philips K. Dicks, að hluta til
vegna þess að það er vonlaust að herma
eftir þeim. Allar tilraunir til að „skrifa
eins og Dick“ verða að stælingu. Hann
er einstakur. Ég er tregur til að telja upp
áhrifavalda en ég les mikið bæði innan
og utan vísindaskáldskapargreinarinnar
og ég ímynda mér að áhrifin komi úr
ólíkum áttum – þar sem greinin mín,
vísindaskáldskapur, og hefðbundin
skáldskaparáhrif verka á víxl.
Hefurðu einhverja skoðun á því
hvað gæti kallast „góður“ vísinda-
skáldskapur?
Ef satt skal segja, nei! Þótt við getum
öll bent á slæman vísindaskáldskap
þegar við sjáum hann er sá góði
sérlundaður og erfitt að skilgreina
hann. Bestu rithöfundarnir eru
stanslaust að endurskilgreina vísinda-
skáldskap, og það er einmitt þeirra
verkefni.
Þegar ég les góðar vísindaskáldsögur
langar mig alltaf til að sjá þær í
kvikmyndaformi. Engu að síður virðist flest
kvikmyndagerðarfólk sækja nær eingöngu
í brunn Philips K. Dicks (Blade runner, Total
Recall og Minority Report, svo einhverjar
séu nefndar, eru allar byggðar á sögum
eftir hann). Hefurðu orðið var við slíkan
áhuga á þínum skáldsögum eða býrðu yfir
einhverri kenningu um það hvers vegna
svo margar verðugar vísindaskáldsögur
eru hunsaðar af Hollywood?
Góðar skáldsögur eru ekki endilega allar
góður efniviður fyrir kvikmyndir. Bækur
og kvikmyndir fylgja ólíkum reglum.
Og andrúmsloftið í Hollywood núna
er svolítið fjandsamlegt öllu sem er
flóknara en teiknimyndasaga. Ég meina
það ekki á niðrandi hátt; kvikmyndir og
teiknimyndasögur deila með sér áþekkri
myndrænni frásagnartækni sem spyrðir
þær eðlilega saman. En allt sem er
metnaðarfyllra en The Mighty Thor er erfitt
í sölu þessa dagana. Kvikmyndaver og
framleiðslufyrirtæki hafa nokkrum sinnum
keypt forkaupsréttinn að bókum mínum
– Spin er núna í því ferli – en engin þeirra
hefur endað í framleiðslu.
Í allmörgum bókum þínum má sjá
endurtekið þema: Einhver atburður á
sér stað sem kollvarpar ekki bara lífi
persóna heldur hefur stórvægileg áhrif á
framvindu mannkynssögunnar. Þú virðist
hafa nokkuð gaman af þessari nálgun.
Er um meðvitaða leið til að leika sér með
mismunandi vísindaskáldskaparminni að
ræða?
Það eru nokkurs konar óttablandin þægindi
sem höfða til mín við þessa aðferð. Ég
er gjarn á að láta venjulegar samtíma
persónur horfast í augu við hinn eðlislæga
ókennileika heimsins sem er annars að
öllu jöfnu auðvelt að hunsa. Í Spin, sem
dæmi, þurfa aðalpersónurnar að kljást við
vandamál sem fylgja deyjandi sólkerfi, ekki
yfir milljarða ára heldur á fáum áratugum.
Oftar en ekki hefurðu fléttað inn í
þessar „stórslysasögur“ vangaveltum
um trú og trúarofstæki, sérstaklega
í bókinni The Chronoliths. Myndir þú
segja að trúarbrögð – eða kannski frekar
trúarbragðalandslagið – hafi haft mikil
áhrif á verk þín? Eða er það kannski
togstreitan milli vísinda og trúarbragða?
Vísindalegrar hugsunar og trúarlegrar
kreddu? Trúarofstækishópurinn í The
Chronolith hrynur að lokum undan eigin
þunga (bókstaflega). Eru það að þínu mati
óumflýjanleg örlög slíkra hreyfinga eða
ertu bara bjartýnismaður?
Eftir Ástu Gísladóttur