Bændablaðið - 02.07.2020, Blaðsíða 20

Bændablaðið | Fimmtudagur 2. júlí 202020
Á þjóðhátíðardegi Íslendinga
þann 17. júní reyndu forráða-
menn þjóðarinnar að blása kjarki
í almenning eftir hrikalega efna-
hagsniðursveiflu vegna COVID-
19 faraldursins. Að þessu sinni
er vandinn ekki heimatilbúinn,
heldur afleiðing heimsfaraldurs
vegna kórónaveiru sem virðist
ætla að verða erfiðari viðureignar
en margir spáðu.
Þegar litið er yfir sviðið er ljóst
að Íslendingar líkt og íbúar annarra
landa þurfa að spýta hressilega í
lófana um leið og sjúkdómahætt-
an gerir mönnum kleift að taka til
hendi. Hér er talað um að fjárhags-
halli ríkisins vegna faraldursins geti
numið hundruðum milljarða króna.
Staðan er þó hlutfallslega síst betri
í öðrum löndum eins og Alþjóðlega
efnahagssamvinnu- og þróunar-
stofnunin OECD (Organisation
for Economic Co-operation and
Development) bendir á.
Hvatning til Íslendinga
um að ferðast innanlands í sumar
mun hjálpa mikið
Íslendingar hafa verið hvattir til að
ferðast um landið sitt í sumar og
styðja með því við innlenda ferða-
þjónustu og afleidda starfsemi. Það
virðist mjög rökrétt í ljósi þess að
Íslendingar eru ekki að ferðast til
útlanda þar sem þeir hefðu að öðrum
kosti eytt tugum ef ekki hundruðum
milljarða í ferðalög. Aukin innan-
landsvelta og gjaldeyrissparnaður
ætti því að vega nokkuð upp á móti
þeim skelli sem orðið hefur. Hins
vegar er líka ljóst að það mun ekki
vega upp fækkun erlendra ferða-
manna um kannski rúmlega 90%
um margra mánaða skeið.
Staðan á landsbyggðinni víða
skárri en í mesta þéttbýlinu
Af samtölum sem Bændablaðið
hefur átt við ferðaþjónustufólk á
landsbyggðinni eru áhrif af fækkun
erlendra ferðamanna afar misjöfn.
Það er einkum á svæðum í kringum
mesta þéttbýli landsins sem nei-
kvæðu áhrifin eru mest, en minnst
í mesta dreifbýlinu fjærst höfuð-
borgarsvæðinu. Þar er heilsárs-
þjónusta við ferðamenn líka mun
umfangsminni og lokun vegna
COVID-19 á fyrri hluta þessa árs
hefur á sumum stöðum enn ekki
haft nein teljandi áhrif. Þau svæði
sem fjármálastofnanir hafa til þessa
ekki haft neina trú á í ferðaþjón-
ustu, koma því líklega langbest út
úr þeirri efnahagsniðursveiflu sem
við blasir.
Hrikaleg staða í hótel rekstri
í Bandaríkjunum
Ef horft er til útlanda, þá lýstu sam-
tök gistihúsa- og hótelrekenda í
Bandaríkjunum AHLA, því sama
dag og Íslendingar héldu upp á sinn
þjóðhátíðardag, að staðan væri víða
hrikaleg í þeim geira. Þar stóðu
þá 6 af hverjum 10 hótelum, sem
þó voru opin um öll Bandaríkin,
galtóm. Það er til viðbótar þúsundum
hótela sem þegar höfðu skellt í lás
vegna COVID-19. Frá því bandarísk
heilbrigðisyfirvöld settu í gang vax-
andi takmarkanir á samskipti fólks
um miðjan febrúar hafa bandarísk
hótel tapað 36 milljarða dollara veltu
vegna samdráttar í útleigu hótelher-
bergja. Hótel eru nú að tapa sem
nemur um 400 milljónum dollara á
dag vegna ástandsins.
Hagfræðingar sem, sérhæfa sig í
ferðaþjónustu spá 57,5% tekjutapi
á einu ári. Í annarri viku júní voru
tekjurnar aðeins komnar í 34% af
því sem var á sama tíma 2019 sem
þýðir 66% samdrátt.
Þegar litið er yfir tölur STR inc.
um hótelnýtingu í Bandaríkjunum
á árum 2010 til 2020 kemur í ljós
að staðan er hrikaleg. STR er deild
í CoStar Group sem sér um að taka
saman markaðstölur um hótelrekstur
á heimsvísu. Verst var meðaltalsnýt-
ingin á þessu tímabili árið 2010, eða
58%, en það var í skugga efnahags-
hrunsins 2008. Nýtingin fór í 60%
árið 2011og hækkaði síðan hægt og
bítandi í 66% nýtingu á árunum 2017
til 2019.
Samkvæmt tölum Tourist Eco-
nomics eru áhrifin af COVID-19
faraldrinum á ferðaþjónustuna í
Bandaríkjunum níu sinnum verri en
áhrifin af hryðjuverkaárásinni 9/11
á Tvíburaturnana í New York ásamt
tilheyrandi flugránum.
Átta af hverjum tíu
hótelum standa nú tóm
Samkvæmt tölum Oxford Eco-
nomics hefur orðið um 50% tekju-
samdráttur hjá bandarískum hótel-
um á þessu ári. Um 124 milljarðar
hafa glatast af áætluðum 270 millj-
arða dollara tekjum sem ekki munu
skila sér.
Átta af hverjum tíu hótelum
standa nú tóm. Er því spáð að nýt-
ing á hótelrými á árinu 2020 verði
það versta í sögunni. Samkvæmt
spám um útkomuna á árinu 2020
mun það verða verra í hótelrekstri
í Bandaríkjunum en í kreppunni
miklu 1933.
Staðan er langverst hjá dýrum
sérhæfðum hótelum og litlu skárri
hjá hótelum sem bjóða upp á alhliða
þjónustu, þ.e. það sem flestir þekkja
sem þriggja og fjögurra stjörnu hótel.

Um 70% starfsmanna
í hótelrekstri sagt upp eða
störf þeirra lögð niður
Ofan á tekjutap bætist allur sá
mannauður sem hótelgeirinn er
að tapa frá sér vegna uppsagna
og gjaldþrota. Vinnumálastofnun
þeirra Bandaríkjamanna segir
að 7,7 milljónir starfa í þjón-
ustu eins og á hótelum sem og á
sjúkrahúsum hafi glatast í apríl-
mánuði einum og sér. Þar af
glötuðust um 3,9 milljónir starfa
eingöngu í hótelrekstri.
Um 70% starfsmanna á hótel-
um í Bandaríkjunum hefur verið
sagt upp eða störf þeirra lögð niður.
Það þýðir tekjutap hjá þessu fólki
upp á 2,4 milljarða dollara í hverri
einustu viku.
Spáð undir 20% herbergja­
nýtingu á árinu 2020
Samkvæmt umfjöllun AHLA eru
rekstraraðilar einstakra hótela sem
og stjórnendur mjög stórra hótela
og hótelkeðja að spá innan við 20%
nýtingu á gistirými. Samkvæmt
rekstrarformúlum þýðir nýting
upp á 35% eða minna einfaldlega
að hótel um verður skellt í lás og
rekstri 33 þúsund smáfyrirtækja
sem þjónusta þau verður stefnt í
voða. Það eru fyrirtæki sem sjá
m.a. um þrif á hótelum, þvottahús,
matvælafyrirtæki, margs konar
iðnfyrirtæki sem annast viðhald
og fyrirtæki af ýmsum öðrum toga.
Samkvæmt tölum úr hótelgeiran-
um í Bandaríkjunum hefur hagnað-
ur dregist saman um 117% á milli
ára. Það þýðir að hótelrekendur geta
ekki lengur staðið undir þeim kostn-
aði sem af rekstrinum hlýst.
FRÉTTASKÝRING
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is
Heimsbyggðin er enn ekki farin
að upplifa verstu efnahagslegu
afleið ingarnar af COVID-
19 ef marka má spár OECD.
Samkvæmt áætluðum tölum
var mest atvinnuleysi á Spáni
eftir 1. ársfjórðung 2020, eða
13,9%. Þá kom Frakkland
með 7,8% og í þriðja sæti
var Kanada með 6,3%
atvinnuleysi. Á evrusvæðunum
sem samanstendur af 17 ESB
ríkjum, þá var atvinnuleysið að
meðaltali 7,2%.
Í lok fyrsta ársfjórðungs var
uppsagna í kjölfar vandræða
fyrirtækja út af lokunum vegna
COVID-19 ekki farnar að gæta
mjög. Í spá OECD um annan
ársfjórðung er greinilega farið
að meta inn í tölurnar áhrif af
uppsögnum og gjaldþrotum
fyrirtækja. Þá er Spánn kominn
í 19% atvinnuleysi að meðaltali
og Bandaríkin komin upp
í annað sætið með 17,5%
atvinnuleysi. Í þessari sviðsmynd
er meðaltalsatvinnuleysi OECD
ríkjanna 11,4%, en minnst eru
áhrifin af COVID-19 sögð í Japan
en þar er atvinnuleysi á öðrum
ársfjórðungi 2020 metið 3,6%.
Mat OECD er að á þriðja
ársfjórðungi verði atvinuleysið
á Spáni komið í 22% og lækki
í 13,5% í Bandaríkjunum en
verði 12,4% í Frakklandi sem er
þar í þriðja sæti. OECD löndin
eru þá að meðaltali með 10,6%
atvinnuleysi.
Á fjórða ársfjórðungi er
búið að reikna áhrif af annarri
bylgju COVID-19 inn í spána.
Samkvæmt því yrði Spánn
kominn með 25,5% atvinnuleysi
að meðaltali og Bandaríkin með
16,9%. Í þriðja sæti er komið
Bretland með 14,3% og Frakkland
er þar í fjórða sæti með 13,7%
atvinuleysi. Evruríkin eru þar talin
verða með 12,6% atvinnuleysi
að meðaltali og OECD ríkin það
sama. Japan er sem fyrr lægst með
4% atvinnuleysi.
Hægur viðsnúningur
á næsta ári
OECD áætlar að á fyrsta árs-
fjórðungi 2021 fari örlítið að
draga úr atvinnuleysinu og sýnir
þar Spán með 24% atvinnu-
leysi, Bandaríkin með 13,6%
og Frakkland í þriðja sæti með
12,4%, en Bretland í því fjórða
með 11,8%.
Undir lok næsta árs er gert
ráð fyrir áframhaldandi minnk-
un atvinuleysis, en eigi að síður
yrði það meira en við upphaf
COVID-19. Spánn verður þar að
mati OECD með 20% atvinnu-
leysi, Frakkland með 10,3%,
Evrusvæðin með 10,2% og
Bandaríkin með 10%. Samkvæmt
þessari spá yrðu OECD löndin
komin niður í 8,9% atvinuleysi
að meðaltali í árslok 2021. /HKr.
Þó spár hafi verið gefnar út um samdrátt í efnahagsmálum á heimsvísu af OECD og fleiri stofnunum, þá taka
menn gjarnan fram að í öllum þessum spám sé nær algjör óvissa um framvinduna.
OECD telur að atvinnuleysi í heiminum muni aukast til muna út þetta ár:
Versti efnahagsskellurinn vegna
COVID-19 á enn eftir að koma í ljós
Menn reyna að bera höfuðið hátt vegna afleiðinga af COVID-19 en það er ekki einfalt:
Staðan í hótelrekstri í Bandaríkjunum
er sú langversta í sögunni
– Átta af hverjum tíu hótelum standa tóm – um 70% hótelstarfsmanna hafa misst vinnuna og tapið er þegar orðið hrikalegt
Svona var stöðunni lýst í Forbes
varðandi glötuð störf í hótelrekstri í
Bandaríkjunum í mars. Síðan hefur
staðan bara versnað.
Times Square Edition-hóteli, sem var opnað í New York á síðasta ári í
samstarfi Ian Schrager við Marriot International-hótelkeðjuna, verður
endanlega lokað 13. ágúst næstkomandi samkvæmt frétt De Zeen. Hótelið
hefur verið lokað síðan í mars. Ástæðan er sögð vandræði við fjármögnun.
Þetta setur hótelþróunarfyrirtækið Maefield Development, sem unnið hefur
náið með Marriott-keðjunni, í mikinn vanda. Það hlýtur að vekja spurningar
hjá sumum hvað verði um Marriot-glæsihótelið sem nú er í byggingu við
Reykjavíkurhöfn.
Dæmigert skilti í anddyri á banda-
ríksu hóteli um þessar mundir.