Morgunblaðið - 15.02.2020, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 2020
stjóri Hafnarness Vers í Þorláks-
höfn, segir að kallað sé eftir hlut-
deildarsetningu í sæbjúgum eins og
við stjórnun veiða á nánast öllum
öðrum tegundum hér við land. Með
því verði hægt að dreifa afla yfir ár-
ið, en eðli málsins samkvæmt sé best
að veiða sæbjúgu yfir sumartímann
þegar veður sé með skásta móti.
Að lokinni hrygningu séu sæbjúg-
un mjög góð afurð frá því í lok júlí og
fram eftir hausti. Ekkert verður
veitt í sumar þar sem kvótinn er fyr-
ir löngu búinn. Spurning er hvað
gerist með nýju fiskveiðiári 1. sept-
ember.
„Úr því sem komið er er kvóta-
setning ill nauðsyn ef takmarka á
veiðarnar eins og Hafrannsókna-
stofnun leggur til. Eins og þetta er
núna er kerfið vont fyrir fólkið í
landi, sem við getum ekki haft í
vinnu allt árið, sjómennina og mark-
aðinn,“ segir Ólafur. Hann segir að
hjá Hafnarnesi Veri hafi fólki í
vinnslu í landi verið fækkað eftir sæ-
bjúgnavertíðina úr 30 í 18 sem séu
tímabundin störf.
Vöktun á sæbjúgum
Guðmundur Þórðarson, sviðs-
stjóri á botnsjávarsviði Hafrann-
sóknastofnunar, segir ljóst að núver-
andi stjórnkerfi virki ekki til þess að
halda afla nálægt ráðgjöf vísinda-
manna og vilja stjórnvalda. Finna
þurfi stjórnkerfi sem hafi fyrirsjáan-
leika og leiði ekki til þess kapps sem
hafi verið á veiðunum.
Guðmundur segir að sæbjúgu séu
hægvaxta og langlíf tegund, sem sé
8-10 ára þegar hún nái veiðanlegri
stærð og hafi náð yfir 20 ára aldri í
eldi í fiskabúrum. Margt sé óljóst
um stofninn við Ísland og rann-
sóknir og vöktun hafi hingað til verið
takmarkaðar. Það er þó gert ráð fyr-
ir að hefja vöktun á sæbjúgum í ár
sem hluta af grunnslóðarleiðangri.
Aflinn á fiskveiðiárinu er sam-
bærilegur við aflann fiskveiðiárin
2015/16 og 2016/17, en aflinn þá var
veiddur á lengri tíma. Fiskveiðiárið
2017/18 var aflinn 5.418 tonn, sem
var rúmlega þreföld ráðgjöf Haf-
rannsóknastofnunar. Á síðasta fisk-
veiðiári var aflinn 4.624 tonn en ráð-
gjöfin var 1.731 tonn.
Sporin hræða
Þrátt fyrir afla umfram ráðgjöf
árin á undan var ráðgjöfin hækkuð
um 500 tonn á þessu fiskveiðiári, en
ný veiðisvæði höfðu fundist árin á
undan. Áður skilgreind svæði voru
stækkuð og þeim var fjölgað úr
þremur í átta. Fyrir austan land
hafði t.d. fengist góður afli á Hvít-
ingasvæðinu, sem þá var ekki skil-
greint sem veiðisvæði. Guðmundur
bendir á að þar hafi veiðst yfir tvö
þúsund tonn og svæðið hafi strax
byrjað að gefa eftir.
Guðmundur segir að saga sæ-
bjúgnaveiða og rannsókna við Ísland
telji ekki mörg ár. „Annars staðar í
heiminum hafa þessar veiðar hins
vegar byrjað mjög skart og síðan
hrapað hratt. Það er nánast hægt að
rekja þetta ferli frá Suðaustur-Asíu
og hvernig það dreifðist þaðan. Við
höfum varað við þeirri miklu og vax-
andi sókn sem verið hefur í sæbjúgu
hér við land og ráðgjöfin tekur mið
af því,“ segir Guðmundur.
Hann bætir við að fylgjast þurfi
vel með áhrifum veiða á önnur botn-
dýr, en þungir sæbjúgnaplógar geti
hæglega valdið tjóni. Þannig hafi
Hafrannsóknastofnun lagst gegn því
að veita tilraunaveiðileyfi á við-
kvæmum búsvæðum eða uppeldis-
svæði eins og flatfiska í Faxaflóa og
á Selvogsbanka þar sem eru helstu
hrygningarstöðvar þorsks.
Allt morandi í sæbjúgum
Ólafur segir að ráðgjöf um veiðar
þessa árs spegli ekki raunverulega
stöðu sæbjúgnastofnsins. Með fjölg-
un hólfa og stækkun svæða hefði
mátt bæta verulega í heimildir í stað
þess að draga saman. Fyrir vestan
hafi veiðar til dæmis farið fram á
litlum hluta skilgreindra svæða og
þar hafi allt verið „morandi í sæ-
bjúgum“.
Hann segist telja að auknar rann-
sóknir muni leiða í ljós mun meira af
sæbjúgum heldur en Hafrann-
sóknastofnun geri ráð fyrir.
Kapphlaupið um sæbjúgun
 Ráðlagður afli ársins á þremur mán-
uðum  Hafró varar við mikilli sókn
 Útgerðin telur óhætt að veiða meira
Ljósmynd/Hafrannsóknastofnun
Skógur Sæbjúgu veiða agnir úr umhverfinu með gripörmum sem standa eins og rauðir runnar upp úr bjúgunum. Sæ-
bjúgu í miklum þéttleika geta einnig verið búsvæði fyrir ungviði fiska eins og fyrir karfann sem kúrir milli bjúgna á
myndinni. Sæbjúgu eru einn sex ættbálka innan fylkingar skrápdýra, þar eru einnig krossfiskar og ígulker.
Sæbjúgu – ráðgjöf og afli á fiskveiðiárinu
Ráðgjöf: 102 t
Afli: 339 t (332%)
Ráðgjöf: 131 t
Afli: 324 t (247%)
Ráðgjöf: 50 t
Afli: 0 t (0%)
Ráðgjöf: 56 t
Afli: 52 t (93%)
Ráðgjöf: 515 t
Afli: 530 t (103%)
Ráðgjöf: 245 t
Afli: 241 t (95%)
Ráðgjöf: 740 t
Afli: 1.091 t (147%)
Ráðgjöf: 406 t
Afli: 392 t (97%)
Ráðgjöf alls: 2.254 tonn
Afli alls: 2.969 tonn (132%)
Heimild: Hafrannsóknastofnun
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Það var handagangur í öskjunni
þegar veiðimenn sæbjúgna kepptust
við að ná sem mestum afla í Aðalvík
á Hornströndum í upphafi fiskveiði-
ársins. Sæbjúgnaskipin átta byrjuðu
öll veiðar á þessu svæði og á aðeins
um þremur sólarhringum náðist að
veiða það sem Hafrannsóknastofnun
hafði ráðlagt að veitt yrði á svæðinu
allt fiskveiðiárið. Og reyndar tals-
vert meira því áður en Fiskistofa
bannaði veiðar á svæðinu var aflinn
orðinn meira en þrefalt það sem ráð-
lagt var.
Sömu sögu var að segja um annað
svæði fyrir vestan, aflanum var mok-
að upp og veiðar voru ekki stopp-
aðar fyrr en hann var kominn veru-
lega umfram ráðgjöf. Á innan við
þremur mánuðum var búið að veiða
ráðlagðan sæbjúgnaafla ársins.
Ólympískar veiðar
Veiðigetan hefur aukist og gæti
hafa verið um 100 tonn á dag þessa
haustdaga fyrir vestan. Talsvert er í
húfi að ná sem mestum afla og er tal-
ið að útflutningsverðmæti um þrjú
þúsund tonna af sæbjúgum geti ver-
ið um 800 milljónir.
Veiðarnar eru leyfisbundnar og
hafa átta bátar stundað veiðar á
þessu fiskveiðiári í skilgreindum
hólfum fyrir vestan land og austan.
Þegar tilteknum afla er náð á hverju
svæði, oft eftir talsvert kapphlaup,
eru veiðar stöðvaðar. Um sóknar-
mark eða „ólympískar veiðar“ er því
í raun að ræða innan þessa kerfis.
Kvótasetning ill nauðsyn
Hvorki sérfræðingum Hafrann-
sóknastofnunar né fulltrúum út-
gerða hugnast það fyrirkomulag,
sem verið hefur á veiðunum.
Ólafur Hannesson, framkvæmda-
HafnarnesVer gerir út bátana Friðrik Sigurðsson ÁR, sem er aflæahæstur sæ-
bjúgnaskipa, og Þrist BA. Fyrirtækið á í samstarfi við útgerðir Sæfara ÁR og
Ebba AK. Áróra Seafood gerir út Tind ÁR og Klett ÍS og á í samstarfi við Höllu
ÍS, áður Hrafnreyði, og hefur keypt sæbjúgu af útgerð Eyja NK. Níunda leyfið
er í eigu FISK Seafood.
HafnarnesVer er með vinnslu í Þorlákshöfn og Áróra Seafood á Stokkseyri.
Níu útgerðir með leyfi
VINNSLA Í ÞORLÁKSHÖFN OG STOKKSEYRI
Fallegar vörur
fyrir heimilið
Sendum
um
land allt
Tjarnargötu 2 | 230 Reykjanesbæ | Sími 421 3377 | bustod@bustod.is | www.bustod.is
Naya Carver stóll með snúning
Litur: Brandy PU
Verð 42.800 kr.