Samtökin '78 - 30 ára Afmælisrit Samtakanna '78 - 01.06.2008, Side 67

Hannes tekur undir þetta sjónarmið:
I London skemmta hommar og lesbíur sér til dæmis ekki saman og
er það mjög miöur. I þessu samhengi má segja að kostirnir við ísland
endurspegli gallana við stórborgina, og öfugt. Helsti kosturinn við ísland
er og verður nefnilega alltaf smæðin og nándin sem stórborgirnar vantar.
Þær bjóða hins vegar upp á nafnleysið og fjöldann sem getur líka verið
gott að hverfa inn í. Og þar sem ferðalög eru orðin mun auðveldari
og hlutfallslega ódýrari en áöur var má segja að nútímamanneskjan
geti í sívaxandi mæli notið þess besta af báöum heimum.
//Sjálfsmyndin endurspeglast í skemmtanalífinu
Framan af 20. öldinni fer hins vegar minna fyrir því að fólk stökkvi
á milli landa til aö ná andanum eins og það gerir í dag. Og þar
sem skemmtanamenningin er í felum og fordæmingin mikil
kemur oft fyrir að eitthvað bresti. Þá grípur fólk oft til þekktra
meöala og reynir að lækna laskaða sjálfsmynd. Eftirfarandi
er upplifun homma á skemmtanalífi 6. og 7. áratugarins:
Þetta var fábreytilegt og gekk út á að reyna að komast í sambönd.
Þar sem sambúð karlmanna var forboðin voru menn hins vegar mikiö
einir og parasambönd afar sjaldgæf. Þeir gerðu sér þá dælt við
menn sem aldrei komu út úr skápnum. Harðgifta menn með börn.
Að sumu leyti var þessi tími ágætur, en neyslan var samt alltaf
áberandi og margir leiddust út í ofdrykkju. Ég hef því horft á eftir
mörgum í gröfina, langtfyrir aldurfram, sökum drykkju eða sjálfsvíga.
Og að mati Láru er ástandiö oft ansi slæmt á 8. og 9. áratugnum:
Já, margir misnotuöu áfengið svo gróflega að þetta
varð stundum hreinlega bara „vulgar".
Samkvæmt Inga Rafni ertilkoma alnæmisins um miöjan 9. áratuginn
heldur ekki til þess fallin að bæta sjálfsmyndina. Nei, á þessu tímabili
vorum við farin að finna fyrir AIDS-sjúkdómnum og það setti auðvitað
mark sitt á skemmtanalífið eins og allt annað. Eina helgina voru menn
á djamminu. Þá næstu voru þeir bara dánir. Það var fílíngurinn sko.
Veturliði bendir þó á nokkra hluti sem stundum vilja gleymast:
Fólki hættir svolítið til þess að halda að eitthvað sérstaklega hafi
verið trampað á hommum og lesbíum. En það er ekkert rétt. Það
var verið að trampa á öllum og enginn fékk aö gera neitt. Helst
ekki nokkurn skapaðan hlut! Og þótt þú ættir peninga og það héti
opinberlega að þú gætir fariö úr landi, þá var raunin sú að þú fékkst
engan gjaldeyri. Það þýddi náttúrulega í praksís að þú komst ekki
nokkurn skapaðan hlut. Þú gast ekkert farió, gast ekkert gert.
En eins og áður hefur verið greint frá breytist landslagið með tímanum,
regluverkiö mýkist og frjálsræðið eykst. Með árunum minnka líka
fordómarnir. Ingi Rafn nefnir einnig batnandi áfengismenningu:
Maður heyrir sjaldan um að fólk sé að fara á tveggja daga
fyllerí eins og almennt var í gamla daga. Það er ekkert lengur.
Oft var þetta líka fólk sem var í ofboðslegri neyslu og sumir
ekkert bara í áfenginu, heldur í dópinu líka. Ég held svei mér
þá að drykkjumenningin sé orðin eitthvað heilbrigðari.
Ætli það sé eitthvað sem unga fólkiö á senunni geti tekið undir? Aldís:
Fólk hagar sér ofboðslega misjafnlega, en ég held að
íslendingar séu að mörgu leyti feimnari en aðrar þjóðir og
helli sig oft blindfulla bara til að þora á staöina og spjalla við
fólkiö. Næsta dag man það svo varla eftir gærkvöldinu.
Jens Fjalartekur í svipaðan streng:
Fólkið á senunni hagar sér nú bara eins og flestir aðrir.
Mjög blátt áfram og ófeimið þegar það er í glasi.
Líklega má endalaust deila um hvort áfengismenningin fari batnandi eða
versnandi og vissulega er enn nóg af giftum skápahommum í gagnkyn-
hneigðum samböndum. Flestireru þó sammála um að hafi hinsegin
fólk eitthvað verið frábrugðið öðrum hvað varðar áfengisneysluna,
þá eigi það varla við hina yngri í dag. Að minnsta kosti sé áfengið
mun sjaldnar notaö til að deyfa einhvern hinsegin sársauka.
Islendingar virðast nefnilega upp til hópa, og alveg óháð kynhneigð,
nota áfengið til að brjóta samkvæmisísinn og munu líklega alltaf
höndla það misgæfulega. Á viðmælendunum má einnig heyra aó yngsta
kynslóðin sé miklu opnari og frjálslegri en þær eldri og að almennt
hafi sjálfsmyndin og skemmtanalífið þroskast. Lára hefur orðið:
Já, það má segja að þetta sé fæðing, bernska og unglingsár.
Það tók náttúrulega dálítinn tíma að slíta barnsskónum.
//Veröld sæl og sýnileg
Það er farið að birta af degi og því tímabært að hætta djamminu.
Næturlífið verður því senn kvatt, í þeirri von að tekist hafi að gera
örlitla grein fyrir því. Og að óminnisþokunni hafi jafnvel létt á köflum.
Af yfirferðinni virðist óhætt að draga þá ályktun aó mikið öl hafi
runnið í svelgi frá upphafi hinsegin skemmtanamenningar á íslandi.
Islenskt samfélag hefur tekið stórkostlegum stakkaskiptum og
næturmenning sú sem hin unga Reykjavík tekur undir sinn verndarvæng
á fyrri hluta 20. aldar hefur vaxið og þroskast meö borginni sinni.
Og í raun komið fram í dagsljósið. En í hverju er munurinn þá
helst fólginn? Samkvæmt Þóri liggur hann í sýnileikanum:
Þetta hefur breyst svo ótrúlega mikið. Maður gat aldrei almennilega
verið opinn með samkynhneigðina, heldur passaði sig og lét ekki
bera á henni. Sérstaklega ekki úti á götu. Ég vildi eiginlega óska
að maður hefði verið upp á sitt besta núna síöustu 20 árin.
Magga Pála bendir á fleira:
Við höfum loksins komist á þann eðlilega stað að skemmtanalífi
okkar er sinnt á opinberum vettvangi. Þetta snýst einfaldlega
um að öll þjónusta sé aðgengileg fyrir alla, að við séum
sjálfsagður hluti sam-félagsins og þurfum ekki að sækja í
sér félag þá hluti sem aðrir sækja á almennan markað.
Gott og vel. En verður þetta þá ekki til þess að hinsegin
skemmtanamenning glati sérkennum sínum og verði borgaraleg,
útflött og leiðinleg fyrir vikið? Streit, jafnvel? Eða er það kannski
mergurinn málsins? Er kannski engin þörf lengur fyrir sérstaka
hinsegin skemmtistaði og skemmtanir? Kristín hefur orðið:
Jú, klárlega. Stundum langar mann bara sjúklega mikið að vera gay