Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1974, Blaðsíða 31

VORHITI OG VAXTARSKILYRÐI NYTJAJURTA 29
TAFLA 1.
Meðaltal (x) og meðalfrávik (s) byrjunar gróandans á 6 veðurstöðvum árin 1931—1960.
TABLE 1.
The mean values (xs days) and standard deviations (s) of the onset of the grass- growing season at
six Meteorological Stations during the period 1931—1960.
StöS Station n X 5 Væntanleg byrjun gróanda á 2 af hverjum 3 árum. Expected onset of the grass- growing season in every 2 out of 3 years.
Stykkishólmur 30 2. maí 10,3 d 22. apr. — 12. maí
Suðureyri 30 4. — 9,3 d 24. — —■ 13. —
Akureyri 30 30. apríl 11,5 d 18. — — 12. —
Hallormsstaður 21 1. maí 11,3 d 20. — — 12. —
Vík í Mýrdal 28 1’6. apríl 16,3 d ( 1. — — 2. —)
Hæll í Gnúp. 30 27. — 9,6 d 17. — — 7. —
í Fljótsdal byrjar gróandinn lítið eitt fyrr
en ætla mætti skv. líkingunni, sennilega
vegna skjóláhrifa og góðrar nýtingar sólar-
geisla.
Þannig er nauðsynlegt að taka nokkurt
tillit til staðhátta, einkum nálægðar sjávarins
og hitafars hans. Einnig eru skjóláhrifin og
lega lands við sólu þættir, sem hafa þarf
hliðsjón af, auk gerðar yfirborðsins (jarðvegs-
ins). Athugunin sýnir hins vegar, að skýra
má um 86% af breytileika milli stöðva í
meðalgildi byrjunar gróanda með breytileika
á norðlcegri breidd stöðvanna og hceðar þeina
yfir sjó.
Árvissa gróandabyrjunar.
Eftir að rædd hafa verið meðalgildi gróanda-
byrjunar, er eðlilegt að kanna breytileikann,
sem er á milli ára. Þann breytileika er mik-
ilvægt að skoða samhliða meðaltalinu, eigi
að nota niðurstöðurnar við gerð áætlunar,
t. d. um val á jurtum til fóðurframleiðslu.
Til athugunar voru teknar eftirtaldar veður-
stöðvar: Stykkishólmur, Suðureyri, Akureyri,
Hallormsstaður, Vík í Mýrdal og Hæll.
Reiknuð voru út árleg gildi um byrjun gró-
anda (Bg) á hverri stöð út frá mánaðameðal-
hita (sbr. mynd 1) um árabilið 1931 —1960.
Tafla 1 sýnir niðurstöður útreikninganna.
Breytileiki á byrjun gróanda, táknaður með
meðalfrávikinu (s), virðist mjög svipaður á
öllum stöðvunum, þótt innlendar heimildir
hermi, að breytileiki á hitafari milli ára sé
meiri norðan lands en sunnan (Páll Berg-
þórsson 1965, Jón Eyþórsson og Hlynur
Sigtryggsson 1971). Vík í Mýrdal sker sig
mjög úr, og valda þar mestu um fjögur hlý
vor: 1939, 1945, 1956 og 1960.
Svo virtist sem gildin hefðu normaldreif-
ingu á öllum stöðvunum, að Vík undanskil-
inni. Má því nota meðalfrávikið til útreikn-
ings á árvissu gróandabyrjunar, eins og gert
er í aftasta dálki töflu 1. Meðalfrávikið á
stöðvunum er 11,3 dagar að meðaltali. Sam-
kvæmt því má álykta, að á einu af hverjum
10 árum víki byrjun vorgróðurs meir en 15
daga frá meðaltali. Á níu af hverjum tíu
árum má því víðast vænta vorkomunnar á
mánaðarbili, er miðju á við meðaltal gró-
andabyrjunar, eins og hún er reiknuð út skv.
líkingunni á bls. 27.
Síðasta frost að vori.
Frost að vori hafa oft mikil og alvarleg
áhrif á gróður, ekki síst ef þau koma eftir