Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1974, Blaðsíða 36

34 ÍSLENSKAR LANDBÚNABARRANNSÓKNIR
TAFLA 2.
Sáðtími og fjöldi sprettudaga grænfóðurs á ræktunarsvæðunum fjórum (1931-—-1960).
TABLE 2.
Sowing date and the length of the growing season of forage crops for the four 2ones of the country
(1931—1960).
SvæSi Zone Sáðdagur Sowing date GrænfóSur tilbúið til nytja Forage crops ready for harvesting 30. ágúst 10. september
1 5. maí 115 sprettudagar 125 sprettudagar
(the length of the (the length of the
growing season) growing season)
11 15. — 105 — 115 —
iii 25. — 95 — 105 —
IV 5. júní 85 — 95 —
Samkvæmt norskri reynslu (Strand
1969) má telja síðasta frostdag að vori byrj-
un vaxtarskeiðs vorsáðra jurta, t. d. korns.
Hjá okkur eru það einkum grænfóðurteg-
undir ýmsar, sem til er sáð að vori. Magnús
Óskarsson (1974) telur, að á Hvanneyri
hafi á undanförnum árum mátt sá grænfóðri
um 20. maí að jafnaði. Er það um 10 dögum
fyrr en síðasta frost hefur mælst á Hvann-
eyri að meðaltali síðastliðin 10 ár. Fyrsta
sáðdag korns telur Strand (1969), að reikna
megi út sem meðaltal byrjunar gróanda og
síðasta frostdag að vori. Sú regla, heimfærð
að reynslunni frá Hvanneyri, gefur því sáð-
tímann fyrir grænfóður um það bil einni
viku of snemma. Það, sem takmarkar sáð-
tímann að vori, er sjaldnast lofthitinn sjálfur,
heldur ástand jarðvegsins, t. d. dýpi niður á
frost og rakastig hans, það er, hvenær akur-
inn verður fær jarðyrkjutækjum. Fer það
mjög eftir jarðvegsgerð á hverjum stað, og
er því trúlega erfitt að meta sáðtíma einærra
fóðurjurta út frá hitafari lofts einu sér, en
nota má það til leiðbeininga.
Hér að ofan voru leiddar að því líkur á
grundvelli reynslunnar frá Hvanneyri, að sá
mætti til grænfóðurs um það leyti, er síðasta
frosts að vori er að vænta. Með fyrirvara
getum við nú áætlað, að þessi vinnuregla
gildi um allt landið, og reiknað síðan út, hve
langs sprettutíma má vænta í hinum ýmsu
sveitum.
Þeir, sem búa við kýr, gera kröfu um
grænfóður í ágústlok, er grös taka að sölna.
Sauðfé þarfnast grænfóðurs, er það kemur af
fjalli. Sá tími virðist sífellt færast eða a. m. k.
þurfa að færast fram, þannig að við getum
sagt, að grænfóður handa sauðfé þurfi að
verða nýtanlegt eigi síðar en 10. sept. Nú
getum við reiknað sprettutíma grænfóðurs, ef
við gerum ráð fyrir, að til þess megi sá við
síðasta frost að vori (sjá líkingu bls. 27). A
ræktunarsvæðunum áður nefndu yrðu með-
algildin eins og tafla 2 sýnir.
Breytileikinn innan hvers svæðis er æði-
mikill, og ber því eingöngu að skoða töfluna
sem fróðleik til leiðbeiningar fremur en al-
gild sannindi. Þá skal það ítrekað, að taflan,
sem og flestar aðrar tölur í þessari ritgerð,
er miðuð við árabilið 1931—1960, sem var
hlýrra en tímabil það, er okkur er ferskast í
minni.
Taflan að ofan gæti gefið bendingu um,
að með ýtarlegri rannsókn á hitafari og sam-
bandi gróðurs og jarðyrkjustarfa við það
mætti mynda reglur um val nytjajurta og
ræktunartækni, er bestan árangur gæfi á
hverjum stað.