Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1974, Síða 46

44 ÍSLENSKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
verið í tilrauninni. Þó veitir hvorug talna-
röðin öruggt svar við því, hvaða stofn eða
tegund gaf mesta uppskeru. Síðasta talnaröð-
in er meðalskekkja hlutfallstalnanna.
A töflum 2 og 3 má sjá, að beztu repju-
stofnarnir gefa meiri uppskeru en stofnar þeir
af mergkáli, sem reyndir hafa verið. Líklegt
er þó, að mergkál geti heppnast á við repju,
þegar unnt er að sá snemma.
Þeir stofnar, sem oftast hafa verið í til-
raunum, eru Silonarepja og repja, sem gengið
hefur undir verslunarheitinu Rape Kale. Si-
lona er lágvaxið, blaðríkt afbrigði, sem hefur
ríka hneigð til að blómstra. Rape Kale og
English Giant Rape eru verslunarheiti á fræi,
sem ræktað hefur verið af ýmsum bændum í
Bretlandi um árabil. Fræ, sem ræktað er
undir þessum nöfnum, er misjafnt að gæðum,
en það fer eftir því, hve heppnir bændurnir
hafa verið með val á undaneldisjurtum. Rape
Kale hefur stundum verið betra en Silona,
en oftar lakara.
Rannsakað var hlutfallið milli blaða og
stöngla á fóðurkáli úr fjórum tilraunum frá
Hvanneyri á árunum 1961 —1967. Að með-
altali voru 63,8% af mergkálinu blöð og
36,2% stönglar. Af repju voru 78,8% blöð,
en 21,2% stönglar. Tölurnar eru miðaðar
við þunga þurrefnis. Hungry Gap, brúskál
og þyrilkál (grænkál) voru með meira af
blcðum en mergkál, en minna af blöðum en
repja. Blaðmagn English Giant Rape og
Giant Rape var svipað og mergkáls. Stönglar
og blöð úr þevsum tilraunum voru efna-
greind, og er samandregið yfirlit yfir efna-
magnið á töflu 4.
Tafla 4 sýnir, að þurrefnismagn í stönglum
er hærra en í blöðum. Munurinn er þó lítill
í mergkáli. D. J. C. Jones (1959) fann í
tilraunum, sem gerðar voru í Wales, að blöð
mergkáls voru þurrefnisríkari en stönglarnir.
Tafla 4 sýnir enn fremur, að blöð allra
fóðurkálstegunda eru auðugri að próteini,
kalsíum og fosfór en stönglarnir, og er það
í samræmi við það, sem D. J. C. Jones
(1959) fann. Eins og aðrar jurtir af kross-
blómaætt eru fóðurkálstegundirnar mjög
kalsíumauðugar. I þeim er tvisvar til fjór-
um sinnum meira kalsíum en í grasi. A
hinn bóginn er fosfórmagnið aðeins örlítið
meira en í grasi. Þetta leiðir til þess, að hlut-
fallið milli kalsíums og fosfórs er allt annað
í káli en grasi. Það liggur utan ramma þess-
arar greinar að ræða fóðurfræðileg áhrif fóð-
urkáls, en rétt er þó að benda á, hversu
munurinn á efnamagni blaða og stöngla er
mikill, þannig að t. d. lömb, sem eru á fóður-
káli og bíta blöðin fyrst og stönglana síðar,
skipta raunverulega um fóður.
Sáðmagn fóðurkálsfrœs.
Eins og áður greinir, voru gerðar tilraunir
með aðferðir við sáningu fóðurkáls og með
sáðmagn fóðurkálsfræs. Niðurstöðurnar má
sjá á töflu 5.
Aburður á tilraunareiti var sem hér segir:
Akureyri og Hólar: 150 kg/ha N, 79 kg/ha
P og 187 kg/ha K. Reykhólar: 150 kg/ha
N, 99 kg/ha P og 187 kg/ha. K. Hvann-
eyri 1958 og 1959: 140 kg/ha N, 65 kg/ha
P og 75 kg/ha K. Hvanneyri 1964 og 1965:
200 kg/ha N, 70 kg/ha P og 166 kg/ha K.
Við tilraunirnar, sem gerðar voru 1957—
1960, var sáð mergkáli af stofnunum Griine
Angeliter og D.F.L.-mergkál, en við tilraun-
irnar á Hvanneyri 1964 og 1965 var sáð
Silona-repju. Uppskeran í þessum tilraunum
virðist fylgja sáðmagninu án tillits til mis-
munandi tegunda og stofna.
Ljóst virðist af þessum niðurstöðum, að
það eykur ekki uppskeru að grisja fóðurkál.
A Akureyri gafst vel að raðsá fóðurkálsfræ-
inu, en grisja það ekki, en á Hvanneyri og
Reykhólum gafst eins vel eða betur að dreifsá
fræinu, ef undanskilin er tilraunin, sem gerð
var 1964 á Hvanneyri. Þetta má ef til vill