Læknablaðið - sept 2020, Qupperneq 41

L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106 427
aðgerðir þarf til að taka stærri æxli,“ segir hún og hvetur konur
til að mæta í skimanir. Hún vonar að breytingarnar framundan á
skimunarferlinu verði til bóta, en stefnt er að því að Landspítali
taki við þeim.
Svanheiður segir erfitt að vera krabbameinssjúklingur í heims-
faraldri. „Það hefur verið áskorun að endurskipuleggja greiningar,
meðferðir og eftirlitsferla sjúklingahóps okkar með það í huga að
verja bæði starfsfólk og sjúklinga gegn smiti,“ segir hún, og að þau
fylgist náið með þróuninni erlendis.
Krabbamein í skugganum
„Við höfum setið fjarfundi til að fylgjast með breytingum á al-
þjóðlegum klínískum leiðbeiningum nú þegar meðferðarröðun
brjóstakrabbameins hefur raskast vegna COVID-19,“ segir hún.
Tímarnir taka á sjúklingana. „Mér finnst hafa gleymst að tala um
það hvernig er að vera krabbameinssjúklingur á COVID-19 tím-
um,“ segir hún og fer yfir stöðuna.
„Einangrunin er sjúklingunum erfið og einnig að takmarkað sé
hve margir aðstandendur mega vera með þeim í ferlinu.“ Þá hafi
aðgangur að göngudeildinni verið takmarkaður sem og stuðnings-
net við sjúklinga. „Loka þurfti tímabundið fyrir sálfræðiaðstoð,
sjúkraþjálfun og flestalla aðra stuðningsmeðferð,“ segir hún. „Þetta
hefur verið áskorun en gengið vel.“
Svanheiður segir að þurft hafi að forgangsraða á deildinni.
Engar valaðgerðir eða flóknari uppbyggingaraðgerðir, sem krefjast
lengri aðgerðartíma og sjúkrahúslegu, hafi verið gerðar. „Síðbúnar
Svanheiður hvetur konur hér á landi til að mæta í brjóstaskimun. Hjá íslenskum
konum finnast stærri æxli en í Svíþjóð því þau uppgötvast seinna en ef þær kæmu
reglulegar í skimun. Hér er Svanheiður með dóttur sína Önnu Júlíönu. Mynd/gag
brjóstauppbyggingar voru settar á ís. Einnig áhættuminnkandi
aðgerðir,“ segir hún og vísar þar til aðgerða vegna BRCA-
gensins og þess sem hún nefnir önnur áhættustökkbreytinga-
brjóstakrabbamein.
„Öll starfsemin er þó sem betur fer orðin nokkuð eðlileg. Við
höfum náð að vinna upp aðgerðarbiðlista og gerum í dag allar
gerðir af brjóstaaðgerðum,“ segir hún.
Málþing á Læknadögun
Svanheiður segir framþróunina í meðhöndlun brjóstakrabba-
meins hafa verið mikla síðustu ár. Lögð sé áhersla á þverfaglega
nálgun og heildstæð meðferðarúrræði. Umfang brjóstaskurð-
lækninga hafi verið í stöðugri þróun. „Allt frá ofurróttæku brjóst-
og eitlanámi til hlutabrottnáms og uppbyggingaraðgerða.“
Áhersla sé einnig lögð á að halda lífsgæðum sem mestum
eftir krabbameinsskurðaðgerðir en 60% kvenna gangist undir
hlutabrottnám brjósts með eða án hlutauppbyggingar en 40%
upplifi brjóstnám. „Hjá brjóstnámshópnum er unnið samhliða
að uppbyggingu brjóstsins í krabbameinsaðgerðinni hjá 60%
þeirra eða samhæfingu á hinu brjóstinu,“ segir hún og stefnir
á að stýra málþingi um brjóstakrabbamein á Læknadögum í
janúar.
Svanheiður fer aftur að vinna þegar hún fær pláss á leik-
skóla fyrir litlu dótturina. „Ég ætla ekki að drífa mig heldur
njóta þess að vera með henni. Verð þó að segja að það togar í
mig að fara aftur að vinna,“ segir hún hressilega að lokum.