Morgunblaðið - 18.07.2020, Blaðsíða 45

Innihaldið verður að vera
mikilvægara en umgjörðin
allt fyrir peninga. Sendir heiminum
þau skilaboð að það sé tilvalið að
fara til Íslands til þess að öskra,
traðka og troða, vegna þess að þar
sé fámennt og fagurt.
Öskrað á athygli
Það er forvitnilegt að bera
þessi tvö verk, hlustunina og öskr-
ið, saman. Skoða framsetninguna,
eðli, áhrifamátt og tilgang.
Við þann samanburð hvarflar
óneitanlega að manni að í þessum
ólíku nálgunum liggi munurinn á
nálgun listarinnar annars vegar og
markaðshyggjunnar hins vegar.
Listin hlustar og íhugar með það að
markmiði að fá viðtakendur til þess
að gera slíkt hið sama og þegar vel
tekst til liggur áhrifamáttur henn-
ar einmitt þar og þar með er til-
ganginum náð.
En á hinum margfrægu
markaðstorgum heimsins er inni-
halds- og tilgangsleysið því miður
allt of oft allsráðandi. Markmiðið að
ná athygli athyglinnar vegna. Þá er
ekki annað en gera en að öskra sig
hásan til þess að ná að fanga at-
hygli hvers sem væri mögulega til í
að borga fyrir það sem er verið að
selja. Í þessu tilviki víðáttu, frið-
semd og fegurð íslenskrar náttúru.
Milljónir horfðu á
En eru hróp og köll
auglýsingabransans alltaf það sem
skilar okkur að markinu? Fær fólk
til þess að láta sig dreyma um Ís-
land, til þess að sjá fossana, ganga á
fjöllin, finna kuldann sem stafar af
jöklunum og hlusta á þögnina í víð-
áttunni?
Auðvitað ekki. Öll munum við
eftir því þegar Eyjafjallajökull tók
yfir fréttamiðla heimsins og hingað
streymdu ferðamenn í þeim til-
gangi að berja augum það undur
sem íslensk náttúra er. Það var
auðvitað heppni, sem er óheppilegt
orðalag þegar vísað er til nátt-
úruhamfara, og nærtækara að vísa
til verka þeirra manna og kvenna
sem hafa borið hróður landsins
víða.
Ragnar Axelsson ljósmyndari
er einn þeirra og jafnvel fremstur
meðal jafningja þegar kemur að því
að sýna heiminum okkar mögnuðu
náttúru. Í áratugi hafa myndirnar
hans ratað á síður virtustu og út-
breiddustu blaða og tímarita heims.
Auk þess sem heimildamyndin Last
Days of the Arctic, þar sem fjallað
er um heimaslóðir hans og ævi-
starf, hefur farið langtum víðar en
nokkurt auglýsingastofuöskur mun
nokkru sinni ferðast. Myndin hefur
verið sýnd á fjölda sjónvarpsstöðva
um allan heim og þess má geta að
þegar hún var sýnd í Kína er áætlað
að hundruð milljóna hafi horft á
undraveröld norðursins.
Við vorum upptekin
Ragnar er einn margra sem
hafa lagt þung lóð á vogarskál-
arnar og opnað augu fólks fyrir
fegurð íslenskrar náttúru. Augu
fólks sem hefur áhuga á því að
koma hingað til þess að sjá, heyra
og upplifa og er hér aufúsugestir.
Staðreyndin er að það skiptir
öllu máli hverskonar ferðamenn við
löðum til landsins. Allan þann tíma
sem ferðaþjónustan var hér í allt að
því veldisvexti stóðum við einmitt
frammi fyrir þeirri spurningu.
Vandinn er að við vorum of upp-
tekin við að fjölga ferðamönnum til
þess að svara spurningunni.
Og því miður er erfitt að sjá
annað en að þau sem standa að
öskurátakinu hafi gleymt því að áð-
ur en COVID-19 skall á heims-
byggðinni átti íslensk náttúra í vök
að verjast sökum átroðnings.
Íslensk náttúra á betra skilið.
Hún á skilið ferðamenn sem um-
gangast hana af virðingu, horfa í
lotningu og hlusta af athygli. Ekki
þá sem halda að þeir geti losað sig
við streitu með því að öskra á fjöll
og firnindi. Þess vegna er innihald
skilaboðanna mikilvægara en um-
gjörðin.
Morgunblaðið/Golli
Öskur Það er óneitanlega tilkomumeira þegar náttúran öskrar á fólk en
fólk á náttúruna og því ekki úr vegi að við umgöngumst hana af virðingu.
» Þetta er vond hug-mynd sem ber yfir-
bragð þjösnans sem er
til í allt fyrir peninga.
AF ÖSKRUM
Magnús Guðmundsson
magnusg@mbl.is
Það er eitthvað svo sorglegtvið þetta, að vita að maðurer að hlusta á eyðileggingu á
einhverju svo stórfenglegu – en
samt er þetta svo fagurt, lofgjörð
um náttúruna,“ sagði skoska lista-
konan Katie Paterson í viðtali við
breska dagblaðið The Guardian,
sem státar af milljónum lesenda,
fyrir þrettán árum.
Í greininni, sem hefst á orð-
unum „í dag verður afhjúpað ein-
stakt listaverk“, er sagt frá verkinu
Vatnajökull. Þar gafst sýningar-
gestum tækifæri til þess að hringja
í jökulinn og hlusta á dauðahryglur
hans í hlýnandi veröld, eftir að
Paterson hafði komið fyrir sér-
útbúnum hljóðnema í iðrum lónsins
þar sem jökullinn svellur fram.
Þetta magnaða verk fékk
mikla athygli í fjölmiðlum, hlaut lof
gagnrýnenda og ferðaðist víða. Það
felur í sér óræða spennu. Hug-
myndin um veröld sem er að hopa
undan ágangi mannsins skilur við-
takandann eftir með blendnar til-
finningar og þrá eftir því að sjá og
heyra meira af þessari veröld.
Yfirbragð þjösnans
Kjarni þessa verks er að hlusta
á náttúruna og tímans þunga nið.
Og þetta merkilega verk kom
upp í vitundina í vikunni þegar
fréttir bárust af öskuráætlun Ís-
landsstofu, sem gengur út á að gefa
fólki kost á því að öskra á íslenska
náttúru með hjálp tækninnar, hvar
sem það kann að vera í heiminum.
Samkvæmt þeim sem að átak-
inu standa á víst að vera svo gott
fyrir sálarlífið að öskra og hleypa
með því út persónulegri streitu og
vanlíðan. Að bera fyrir sig slíkar
sálfræðikenningar er vægast sagt
hæpið og auðvitað nær að hvetja
fólk til þess að slaka á, leggja við
hlustir og njóta náttúrunnar.
Þetta er vond hugmynd sem
ber yfirbragð þjösnans sem er til í
MENNING 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. JÚLÍ 2020
Um helgina eru síðustu forvöð að
sjá hina viðamiklu sýningu Sol Le-
Witt með veggteikningum eftir for-
skrift listamannsins, í Listasafni
Reykjavíkur – Hafnarhúsi.
Sýningin Sol LeWitt spannar
þrjátíu ár á ferli LeWitts (1928-
2007) og inniheldur mikilvægar
veggteikningar og dægurlist frá
því snemma á ferli hans, auk síðari
verka, þar á meðal nokkurra sem
sýna markverðar umbreytingar á
ferli LeWitts á níunda og tíunda
áratugnum.
Um tuttugu manns unnu í nokkr-
ar vikur að uppsetningu verkanna í
Hafnarhúsinu undir leiðsögn sér-
fræðinga frá stofnun LeWitts.
Sol LeWitt er talinn einn helsti
forvígismaður hugmyndalistar-
innar, alþjóðlegrar hreyfingar sem
hófst á sjöunda áratugnum. Er
hann án efa einn mikilvægasti
myndlistamaður 20. og 21. aldar-
innar og verk hans hafa enn áhrif á
kynslóðir listamanna. Verk hans
eru í eigu margra helstu listasafna
og í merkum einkasöfnum.
Listasafn Reykjavíkur
Litir og form Frá sýningunni með verkum listamannsins Sols LeWitts.
Sýningunni á verkum
Sols LeWitt að ljúka
 Viðamikil sýning og merkileg verk
Dúettinn Sycamore Tree, sem þau
Gunni Hilmars og Ágústa Eva
skipa, heldur tónleika á veit-
ingastaðnum Sjálandi, sem er við
Arnarnesvog í Garðabæ, í kvöld,
laugardag, og hefjast þeir kl. 21.
Tónleikarnir eru í röðinni Söng-
bók Sjálands sem hefur staðið yfir
undanfarnar vikur og notið vin-
sælda.
Sycamore Tree sendi á dögunum
frá sér lagið „Beast in My Bones“
sem hefur verið mikið spilað á út-
varpsstöðvum og væntanleg er
hljómplata frá dúettinum. Lista-
fólkið er þekkt fyrir ýmislegt fleira
en tónlist en í tilkynningu segir að
saman myndi þau magnaða heild
sem sé „hlaðin dulúð og krafti“.
Listafólkið Ágústa Eva og Gunni Hilmars
skipa dúettinn Sycamore Tree.
Sycamore Tree
leikur í Sjálandi
Act alone-
leiklistar og
listahátíðin, sem
Elfar Logi Hann-
esson stofnaði og
stýrir, verður
haldin 17. árið í
röð 6. til 8. ágúst
næstkomandi í
sjávarþorpinu
Suðureyri. Að
þessu sinni verða
19 einstakir viðburðir og frítt inn á
þá alla, eins og segir í tilkynningu:
Einleikir, dans, tónlist og ýmislegt
fleira.
Auk fjölbreytilegra einleikja sem
ólíkir leikarar flytja eru til að
mynda á dagskránni tónleikar tón-
listarmannsins Auður, upplestur
Auðar Jónsdóttur og uppistand.
Act alone-hátíðin
í sautjánda sinn
Elfar Logi
Hannesson
Smiðshöfða 9, 110 Rvk. logoflex@logoflex.is 577 7701 www.logoflex.is
Ljósaskilti
fyrir þitt fyrirtæki
LogoFlex sérhæfir sig í framleiðslu skilta, prentunum og
smíði úr plasti ásamt efnissölu á plexigleri og álprófílum