Morgunblaðið - 20.08.2020, Qupperneq 24

24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 2020
Lækjargata 34a / 220 Hafnarfjörður
- Við erum hér til að aðstoða þig! -
• Sérsmíðaðir skór
• Skóbreytingar
• Göngugreiningar
• Innleggjasmíði
• Skóviðgerðir
Erum með samning við
sjúkratryggingar Íslands
Tímapantanir í síma 533 1314
tengjast áheyrendum með tækninni.
Meir en nokkru sinni fyrr erum við
að fjárfesta í og horfa skapandi á
nýjar aðferðir til að styðja og efla
þessar tengingar stafrænt séð.
Hvort sem er með streymi, með
gervigreind að hluta eða öllu leyti,
eða með áhrifarikari frásögn.“
Hanson sagðist ekki velkjast í
vafa um að þegar horft yrði um öxl
til kórónuveirutímabilsins yrði það
viðurkennt sem drifkraftur sem
gagnaðist eftir faraldurinn. „Munu
sviðslistirnar taka stakkaskiptum
með tímanum? Auðvitað. Þegar við
opnum aftur verður samfélagsfirð á
milli sæta.
Reglur í gildi um veirupróf og
skimanir svo áheyrendur, tónlist-
armenn og starfslið verði óhult. Við
munum laga okkur að aðstæðum og
hugsa upp á nýtt hvernig og hvað við
gerum.
Ný form stafrænnar upplifunar
leysa ekki af hólmi lifandi konserta
og þá eðlislægu og tilfinningadrifnu
krafta sem tengja okkur. Ég býst við
að vera ekki einn um að þrá þann
dag þegar ég get sest í tónleikahöll-
ina umkringdur öðrum sem deila dá-
læti sínu á tónlist.“
Hver vill halda Ólympíuleika?
Ólympíuleikunum 2020 í Tókýó
hefur verið frestað til 2021 vegna
viðvarandi COVID-19-veirufarald-
urs. Það hefur aldrei gerst áður að
nútíma Ólympíuleikum hafi verið
frestað. Nokkrum hefur verið aflýst
vegna styrjaldarátaka, þar á meðal
áformaðir leikar 1940 í Tókýó. Leik-
arnir í Antwerpen 1920 fóru fram
undir langvarandi áhrifum spænsku
veikinnar ógurlegu 1918-19 og þeir
liðu fyrir það.
David Clay Large hjá Evrópu-
stofnun Kaliforníuháskólans í
Berkeley (IES) segir það eiga eftir
að koma í ljós hvort frestuðu leik-
arnir í Tókýó fari fram 2021. Farald-
urinn sýnir þess engin merki að vera
dvínandi og verði svo áfram, eins og
virðist vera, fara leikarnir ólíklega
fram næsta sumar.
„Getur verið að þeim verði aftur
frestað? Ólíklega segja japönsku
mótshaldararnir og stórbokkar Al-
þjóðaólympíunefndarinnar. Áhugi
fyrir leikunum er sagður hruninn í
Tókýó og nær ómögulegt yrði að
finna aðra borg í staðinn sem viljug
væri til að taka á sig þá risavöxnu
fjárhagslegu áhættu sem mótshald-
inu fylgdi. Eftir allt er ekkert
íþróttamót eins háð alþjóða-
samgöngum og Ólympíuleikarnir.
Stór körfubolta- og knattspyrnumót
má hugsa sér sem sjónvarpsmót ein-
vörðungu. En Ólympíuleikar hafa
allt eins verið hátíð þjóðanna í áhorf-
endastúkunum sem og í röðum
keppendanna. Vissulega gætu lang-
tíma áhrif kórónuveirunnar á leik-
ana orðið þau að færri borgir vilji
halda þá. Borgir sem hljóta „hnoss-
ið“ munu líklega fjárfesta í miklu
minna mæli í nýjum íþróttamann-
virkjum, hótelum og samgöngu-
kerfum en nú er. Tókýó hefur þjáðst
tvisvar. Hver vill verða Tókýó núm-
er þrjú?“ spurði Large.
Hollywood í öndunarvél
Faraldurinn hefur lagt listir og
menningu í rúst. Í miklum meiri-
hluta landa heims hefur þýðing-
armiklum menningarstofnunum ver-
ið lokað að fullu leyti eða hluta til –
og margar þeirra eru lokaðar enn
þann dag í dag. Dyr sumra munu
kannski aldrei aftur opnast, sagði
sagði Jonathan Kuntz, kvikmynda-
fræðingur hjá School of Theater,
Film, and Television í Kaliforníuhá-
skóla í Los Angeles.
Hann bætti því við að veiran hefði
drepið nær allar greinar viðskipta-
módels kvikmyndafyrirtækjanna í
Hollywood og líklega myndi engin
öndunarvél nokkru sinni lífga þau
við. Og enn bráðari vandi væri að
listamenn um allar jarðir hefðu ver-
ið skildir eftir tekjulausir. Milljónir
manna hafa verið sviptar tekjum frá
ferðaþjónustunni sem er mjög háð
viðburðum á sviði menningar.
„Kreppan hefur afhjúpað djúpstætt
og brothætt vistkerfi menningar-
innar. Menn verða að taka höndum
saman til að bjarga menningar-
arfleifð sinni,“ sagði Jonathan
Kuntz.
Bætið hrópunum við
Faraldurinn sagði strax til sín á
vettvangi íþróttanna, á öllum stigum
þeirra voru æfingar og keppni
stöðvuð. Afleiðingarnar varða ekki
bara frestun leikjanna og heilu mót-
anna, stuðningsmenn eyða ekki
lengur neinu fé á íþróttakrám, eng-
inn ferðast á mót og samfélögin
njóta ekki teknanna af íþróttunum
sem áður, segir Rick Cordella, fjár-
málastjóri hjá bandarísku streymis-
veitunni Peacock.
„Út úr myrkrinu eru fyrstu
íþróttir atvinnumanna að hefja aftur
leik – vitaskuld við gjörbreyttar að-
stæður: tómir íþróttavellir, liðs-
belgir til að leikmenn haldi heilsu,
þulir og útsendingarstjórar sem
vinna úr fjarlægð. Unnendur heima
við vilja horfa ekki minna en áður.
Staðreyndin er að við sjáum nú
metáhorf á útsendingar frá hokkí,
golfi, knattspyrnu, hafnabolta og
körfubolta.
Augljóslega er þanþol í löngun
okkur í íþróttir,“ sagði Cordella.
Stóra spurningin væri hverjar lang-
tíma breytingarnar og sálrænu
áhrifin yrðu. Íþróttirnar stæðu mis-
jafnlega vel að vígi. Golf og bíla-
kappakstur væri eins á að horfa sem
fyrr en leikur í NFL-deildinni þyrfti
stúkufylli hrópandi áhorfenda inn í
sjónvarpsmyndina.
Jafnvel eftir að bóluefni verður
komið til sögunnar gæti svo farið að
hluti unnenda íþróttanna vilji ekki
standa í röðum eftir að komast inn á
leikvangana og sitja þröngt innan
um 60.000 manns, þeim ókunnuga,“
sagði Cordella.
Gullöld safnanna lokið (í bili)
Fyrir faraldurinn var þróttur al-
þjóðlegra listasafna mikill. Nærðu
þau sálir gesta um heim allan með
margvíslegum hætti. Veiran breytti
öllu og hefur þurft að loka 90% safna
um víða veröld, að mati UNESCO.
Og það verður þung áskorun að opna
þau aftur. Gullöld safnanna er lokið,
í bili að minnsta kosti, sagði James
S. Snyder, fyrrverandi for-
stöðumaður Þjóðminjasafns Ísraels.
Hann segir mikilvægt nú að missa
ekki sjónar á gildi safnanna sem
miðstöð andlegrar næringar þegar
þau vinna sig út úr myrkri kór-
ónuveirufaraldursins.
Þeir njóta sem fyrst
knésetja veiruna
Í innleggi sínu segir Baltasar Kor-
mákur að kvikmyndaiðnaðurinn
muni aðlaga sig að nýjum veruleika
og færa sig til þeirra landa sem fyrst
vinni á kórónuveirufaraldrinum.
„Þegar faraldrinum sló niður á Ís-
landi var ég að leikstýra efni fyrir
Netflix. Eftir hálfs mánaðar lokun
tókst okkur að fá þá til að leyfa okk-
ur að ræsa starfsemina að nýju með
eigin aðferðum og öryggis-
ráðstöfunum. Við vorum tilraunadýr
sem áttu að leiða í ljós hvað virkaði.
Við stöðvuðum tvö tilfelli en ekkert
kom upp á tökustað. Ég er sann-
færður um að fyrirtæki eins og okk-
ar sem skima fólk og senda í próf að-
stoða við að rjúfa útbreiðslu
veirunnar. Það er svo mikið að gera
akkúrat núna að vírusinn er ekki
vandamálið heldur það að við finnum
ekki fólk sem við þurfum.“
Hvernig faraldurinn eigi eftir að
breyta kvikmyndaiðnaðinum í fram-
tíðinni segir Baltasar muni ráðast af
því hvað landið gerir. „Íslenski iðn-
aðurinn mun vaxa vegna faraldurs-
ins, ekki spurning, ásamt nokkrum
löndum öðrum sem tekið hafa á veir-
unni styrkri hendi undir forystu vís-
indamanna, með þolinmæði til lang-
frama að leiðarljósi en ekki óðagoti.“
Hann segir Bandaríkin hafa tekið
ruglingslega á vandanum og því
verði vandasamt að koma kvik-
myndaiðnaðinum þar aftur í gang.
„Ég held að þið munið sjá banda-
rísku fyrirtækin framleiða meira og
meira í öðrum löndum áður en þau
telja sig örugg með að snúa aftur
heim.“
Framtíðin eftir faraldurinn
 Kórónuveiran hefur lagst þungt á menningu, listir og íþróttir  Hollywood sögð vera í öndunarvél
 „Íslenski kvikmyndaiðnaðurinn mun vaxa vegna faraldursins, ekki spurning,“ segir Baltasar Kormákur
AFP
Óviss framtíð Fólk utan við Louvre-safnið í París í Frakklandi. Um 90% allra safna í heiminum hefur verið lokað tímabundið. Þegar þau koma aftur út úr
myrkri kórónuveirufaraldursins telur Menningar- og menntastofnun Sameinuðu þjóðanna að æði mörg þessara safna verði ekki opnuð aftur að óbreyttu.
BAKSVIÐ
Ágúst Ásgeirsson
agas@mbl.is
Ef til vill hefur kórónuveiran ekki
lagst jafn þungt á nokkra geira
samfélagsins og þá sem auðga okk-
ur og skemmta, frá menningu og
listum til íþrótta. Tónleikahallir eru
lokaðar, gripir í söfnum safna ryki,
kvikmyndahús eru gjaldþrota. Sé
uppáhaldslið þitt yfirleitt að spila er
það á tómum uggvekjandi leikvangi
– með þeim áhrifum að leikurinn
býður okkur ekki lengur upp á æs-
andi undankomu frá veröld vanda-
málanna heldur minnir okkur á
kreppur hennar.
Klisjan um sveltandi listamann
hefur öðlast nýtt gildi því hundruð
þúsunda manna í þessum iðn-
greinum eru ýmist atvinnulaus eða
bíða eftir því að verða sagt upp. Svo
er það bylgjuverkanin; lokað að-
dráttarafl gerir endurreisn ferða-
þjónustunnar ólíklegri; börn læra
ekki lengur um menningu og sögu
frá fyrstu hendi; fáir njóta sköpunar
og dægradvalar sem auðgar bæði
lífið og gerir það skemmtilegra.
Smátt og smátt er verið að opna
fyrstu samkomustaðina aftur – vita-
skuld með félagslegri firð milli við-
staddra. Knúið fram af nauðsyn og
með sköpunargáfuna sem aflgjafa
er stafræn sköpun að færast í
aukana. Fátt verður eins og það var.
Þannig hljóðar upphaf umfjöll-
unar tímaritsins Foreign Policy þar
sem velt er vöngum yfir áhrifum
kórónuveirufaraldursins fyrir fram-
tíð menningar, íþrótta og skemmti-
greina. Þar leggja valinkunnir að-
ilar af mörkum, þar á meðal
Baltasar Kormákur kvikmyndaleik-
stjóri.
Dagurinn sem músíkin dó
Að kvöldi 6. mars sat Marc C.
Hanson, framkvæmdastjóri
Sinfóníuhljómsveitar San Franc-
isco, á sínum venjulega stað í Davis-
tónleikamiðstöðinni og fylgdist með
flutningi á sjöttu sinfóníu Mahlers.
Hann segist hafa áttað sig á því þá
að þetta yrði lokaviðburðurinn í
þessu húsi um langan aldur. „Dag-
inn eftir varð Sinfóníuhljómsveit
San Francisco fyrsta hljómsveitin í
Bandaríkjunum öllum til að aflýsa
lifandi tónleikum vegna fyrirmæla
heilbrigðisyfirvalda. Í augsýn eru
engir tónleikar í húsinu okkar,“
sagði Hanson.
„Þó ég geti ekki spáð um framtíð-
ina þá veit ég það samt að þegar
hlustendur snúa aftur verður það
líklega arfleifð faraldursins að hafa
hraðað getu listgreinarinnar til að