Vinnan - 01.12.1946, Blaðsíða 6

* mið eða köllun, er það sem skapar snilli- ★
* gáfuna, snillinginn. Og það er einmitt snilli- *
* gáfan, sem framkvæmir þá nýsköpun, sem *
+ sagan og framtíðin metur, af því að hún var *
* og verður þáttur í hinni miklu þróun. En nú ★
* getur margur maðurinn sagt: Ég á ekki *
* snilligáfuna. Það er hverju orði sannara. En *
+ megni sérhver maður á sínum vettvangi að *
* láta af mörkum gott starf og fullkomið, þótt ★
* af veikum vilja sé unnið, sýnir það skap- *
* festu og manndóm. Norska skáldið Ibsen *
* segir: „að yrkja, er að halda dómsdag yfir +
* sjálfum sér“. Að starfa, að skapa eitthvað ★
* nýtt, er líka að dæma sjálfan sig: að vera *
dæmdur til þess að ganga liðlangan daginn ^
* í logheitum sandinum. *
'iAr
* Ef menn sýna trúmennsku í smámunum, *
* þá vaxa störfin og köllunarstörfin líka. Og *
* þá vaxa menn samtímis frjálst og þekkilega. ★
* Lífið er þróun, þróun frá hinu lægra til hins *
^ æðra, því að út frá kröfunni um trúmennsku ^
* í störfum vex hugsunin um framþróun og ★
* fullkomleika. Erfð er ekki unnt að varðveita ★
* nema henni sé veitt viðtaka með miklu þakk- *
læti, sé gerð arðbær og látin ná til margra.
* Allt sem menn öðlast verður að endurnýjast ★
* og endurskapast, að öðrum kosti leggst efn- *
* ið, efniviðurinn, með vaxandi þunga á herð- *
+ ar manna, og skuggarnir þéttast um fætur. +
* Ef vér eignumst trúmennsku, hina ódrep- *
* andi seiglu, til starfa, ásamt hinni djarf- *
* mannlegu hugsun, sem fer hátt og vítt yfir ★
* hið sólroðna svið, þá er von um að vér vinn- *
* X 'fc
+ um skapandi störf, eitthvert það starf, hver +
* og einn, sem enginn annar hefði getað gert, *
* eitthvað, sem er mótað af einkaskapgerð ★
* vorri og andans aðli. Það væri óður lífsins *
+ í almennum störfum um sigur sköpunarinn- +
* ar á hinu óbilgjarna og harða efni. ★
+ Hugsunin um framfarir og framvindu er +
* ekki ókunn mönnum nú á tímum. Hún er ★
* orðin að leiðum kjafthætti. Allir hafa náð ★
* sér í einkaleyfi að henni og hampa henni *
óspart, og í ýmiss konar skyni. Eitt af höf- ^
★ uðverkefnum hinnar vinnandi stéttar er að ★
★ göfga þessa hugsun, fægja af henni sorann, ★
svo að gull hennar glói hreint og skært. ^
★ Eitt af því, sem að mjög miklu leyti gerir ★
★ alla nýsköpun í störfum torvelda er vinnu- ★
★ skiptingin. Hún er eitt aðal vandamál nú- *
+ tíma menningarlífs. Hún er eins og ávöxtur *
★ tveggja meiða, annars græns og gróandi, ★
,★ hins fölnaðs og fúnandi. Hún á sér kosti og *
★ hún á sér galla, mismunandi áberandi eftir *
★ stöðu manna í þjóðfélaginu og viðhorfum *
★ þjóðfélagsins til hins einstaka manns. Og ★
★ víst er um það, að hún hefur gert menn *
^ gleggri á hið raunhæfa. Og það er enginn *
+ smávegis ávinningur að losna við glamur- *
★ yrðin og margorð bænaávörp, f jarlægjast yf- ★
★ irborðsmennskuna, hræsnina, fariseahyggj- *
★ una. Og það er orðið hættulegt fyrir sér- ^
★ hvern mann að fara inn á vettvang vinnu- *
★ skiptingarinnar, sem ekki er henni vaxinn. ★
★ Starf prestsins hygg ég að sé sérstaklega erf- *
^ itt hvað þetta snertir, í menningarþjóðfélög- ^
+ um nútímans. Starf hans beinist beinlínis að *
★ manneskjunni, mannlífinu í heild, en leiðin ★
★ þangað liggur um farinn veg og áfanga *
hvers einstaks verkamanns og í gaumgæfn- *
★ ingu á sérhverju lítilmótlegu starfi. Ef til *
★ vill er það þess vegna, sem orðin frá pré- *
★ dikunarstólnum hljóma í eyrum margra í *
^ söfnuðinum, einkum þó eyrum karlmann- *
★ anna, sem hljómandi málmur og hvellandi ★
★ bjalla, — prédikun, sem er óraunhæf og því ★
★ líka ósönn. *
★ ★
★ En samfara vinnuskiptingunni þurfum ★
★ vér og hin samhæfandi sjónarmið, það sem ★
★ tengir hina einstöku hluta við hið skynsam- *
^ lega og æskilega markmið. Sérhæfingar-
★ starfið er eins og stefna út að ummálslínu ★
★ hringsins. Þörf er því á tilsvarandi stefnu ★
★ inn á við, að miðdeplinum, ef allt á ekki að *
■Ar ^ ^
^ leysast upp og verða að óskapnaði. Ut frá *
★ hinu samhæfandi sjónarmiði verður þroski ★
★ skapgerðarinnar að myndast, og þá líka ★
^ þroski og þróun þjóðlífsins. Annars getur *
^ vinnuskiptingin valdið glundroða og upp- ^
312
VINNAN