Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 15

Þetta er harður heimur, Einar Áskell!
13
Kannski er aðalboðskapurinn sá að börn eru
ekki fullkomin og heldur ekki fullorðna fólkið
- en lífið þarf heldur ekki að vera svona
alvarlegt og flókið. Það má alveg hlæja að
vitleysunni.
Undirförull og þjófóttur krakkaormur!
Þegar nokkrar af nýrri bókunum eru
gaumgæfðar má þó sjá að höfundurinn hefur
smám saman verið að dýpka tilvistarlegar
spurningar sem Einar Áskell þarf að glíma
við í daglegu lífi. Sem dæmi um þetta má
nefna bækurnar: Ertu svona, Einar Áskell? (á
íslensku 2001) og Hvar endar Einar Áskell? (á
íslensku 2002).
í Ertu svona, Einar Áskell? er glímt við
siðferðilegar spurningar. Einar Áskell er
þjófkenndur, en er algerlega blásaklaus og
vitaskuld tekur hann það mjög nærri sér að
vinir hans snúi við honum baki. Að þeir trúi
ekki á sakleysi hans og haldi blátt áfram að
hann sé einhver annar en hann er.
„Hann er ekki lengur Einar Áskell. í
annarra augum er hann undirförull
og þjófóttur krakkaormur!
Dagarnir líða eins og í þoku.
Einari Áskeli fínnst hann stundum
varla vera til.
Fyrst enginn veit að hann er alveg
sami Einar Áskell og áður...ja, þá er
hann kannski ekki lengur sami Einar
Áskell? Þetta er hræðilegt."
Þetta eru djúpar pælingar. Allt leysist þó á
endanum, hinn raunverulegi þjófur finnst og
Einar Áskell er tekinn í sátt af Millu vínkonu
sinni. Lexían í þessari bók birtist í því að það
leysist ekki allt af sjálfu sér. Það eru ekki
allir sem vilja trúa því að Einar Áskell sé ekki
þjófur, enda getur maður aldrei stjórnað
almenningsálitinu. En það er bara allt í lagi.
Besta vinkona hans veit að hann er alveg
sá sami og hann hefur alltaf verið og það
er nóg.
Hvar endar Einar Áskell? greinir frá
tilvistarspekilegum pælingum Einars Áskels.
Hvað verður eigínlega af loftinu
hans?
Er það Einar Áskell sem dreifist
Einor fiskell
SB^bbtV.
Gunilla Bergström
þegar lyktin af epla-andardrætti
hans berst burt...
... eitthvað burt, alveg niður í bæ...
að stoppistöðinni?
Þar stendur maður sem hugsar allt
í einu:
„Ætti ég að búa til EPLA-böku
handa afabörnunum þegar þau
koma í kvöld!"
Hann heldur að þetta sé hans
hugmynd!
En stafaði hún ekki af epla-
andardráttar-lyktinni sem einhver
pattí, Einar Áskell, lét gossa út f
bæ ...
Hér er Einar Áskell farinn að hugsa eins og
Guðmundur Steingrímsson, um áhrif sín á
mannkynssöguna. Og hver kannast ekki við
mýtuna um fiðrildið sem blakar vængjunum
í Japan og hefur með einhverjum hætti áhrif
á allan heiminn?
Þessar tvær bækur greina frá innhverfum
pælingum drengsins. Hann íhugar stöðu
sína í heiminum; hvað hann getur gert til
þess að breyta hlutunum og hver áhrif hann
hefur á lífið í kringum sig. Og enn dýpka
pælingarnar.
Lítil saga um loftárás
Boðskapurinn í Einari Áskeli og
stríðspabbanum er ekki bara sá að stríð séu
skelfileg. Með óvenjulegri sögu af loftárás
leggur stríðspabbinn á þá félaga, Einar Áskel
og Hamdi, nokkurs konar manndómsraun.
Þeir verða að hlusta gaumgæfilega og
þeir verða að leggja sig fram um að skilja
sjónarmið annarra og virða reynslu þeirra þó
að ungir séu.
Stríðspabbinn bregður upp mynd af því
þegar hann lá í skelfingu í yfirgefinni byggingu
í miklum loftárásum. Þá sá hann maur á
gólfinu, en hann beið líka af sér loftárásina
áður en hann hélt áfram stritinu við að draga
byrði sfna í bú. Sagan um það smæsta og
valdaminnsta sem ekki gefst upp þrátt fyrir
óheyrilegar ógnir og þjáningar, en heldur
áfram að byggja upp tilveru sína. „Maurinn
er ekki hafður með í stríðsmyndunum," segir
stríðspabbinn.
Strákarnir vita ekki alveg hvað þessi saga
á að þýða og hún kemur alls ekki heim og
saman við bíómyndirnar og alla þeirra skothríð
og KRASS og KABÚMM auglýsingapésanna.
En þeir finna þó að söguna skilja þeir á
vissan hátt. Enda kemur á daginn að rétt á
eftir geta þeir nýtt þann skilning og heimfært
upp á sitt daglega líf.
Vitaskuld er Gunilla Bergström svo svöl
að hún hefur tekið það að sér að undirbúa
börnin okkar fyrir komandi tíð. Stríð er
nálægara okkur velferðarfríkunum en nokkru
sinni á síðustu sextíu árum og f okkar nafni
hefur verið skrifað undir stuðningsyfirlýsingu
við geðbilaðan amerískan stríðsherra sem
engin leið er að vita hverju tekur upp á næst.
Þá er nú ansi gott að blessuð börnin hafi lært
að taka sér maurana til fyrirmyndar og þau
haldi áfram að byggja upp eftir að allt hefur
verið eyðilagt.
Höfundur ersveinn í bókmenntafræði og
áhugakona um eldamennsku