Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 23

Háski og hundakjöt
21
Brynja Baldursdóttir
T?Æ<i,iarH»l«8n»son ,
Sagan segir frá Aroni,
unglingspiiti sem áhuga hefur á
fótbolta og dreymir um glæsta
framtíð í íþróttinni. Hann er
snarlega vakinn af þeim draumi
því faðir hans, búsettur erlendis, ■*.
býður honum í tveggja vikna ferð
til Kína. Þar með hefst skemmtileg og á
köflum spennandi saga um ævintýralega
ferð þeirra feðga þar sem Aron upplifir
kringumstæður sem ekki eru á hvers manns
þúfu.
Aron hittir föður sinn í London og þaðan
fljúga þeir til Hong Kong. Faðirinn þarf að
sinna fundarstörfum svo Aron er einn að
skoða sig um. Hann kemst í hann krappan
þar sem hann villist í stórborginni en
vingjarnlegur maður hjálpar honum aftur
til síns heima, þ.e. á hótelið. Þá liggur
leið þeirra feðga, ásamt viðskiptafélaga
föðurins, lengra inn í landið þar sem þeir
kynnast raunverulegu Kína. Fáir tala ensku
og umhverfi, matur og fólk er nýstárlegt í
augum (slendingsins Arons.
Þarna lærir Aron að borða með prjónum,
fræðist um siði og venjur Kínverja og kynnist
heilli fjölskyldu, ásamt því að lenda í ýmsum
ævintýrum. Ekki má fara nánar út í þá
sálma til að eyðileggja ekki fyrir tilvonandi
lesendum.
Sjónarhorn sögumanns
í byrjun sögunnar heldur sögumaður sig
fast við Aron og sér einungis í huga hans.
Þessi frásagnaraðferð er algeng í barna-
og unglingasögum og gerir lesanda nánari
aðalpersónunni því hann fær að fylgjast
með öllum hugsunum hennar og gjörðum.
En svo er eins og höfundur losi um og
Háski og hundakjöt
eftir Héðin Svarfdal Björnsson.
gefi sögumanni meiri
völd, lætur hann sjá í
huga fleiri persóna,
t.d. fær lesandi
innsýn í huga
enskrar konu sem
Aron hittir í London: „Hún rétti
honum fat með hrúgu af steiktu beikoni og
hætti að hafa áhyggjur af því að drengurinn
færi burt svangur." (37). Þessi aðferð veikir
frásögnina, lesandi þarf ekki að vita hvað
fólk, sem Aron hefur samskipti við, hugsar.
Sögumaður með takmarkaða yfirsýn virkar
betur í slíkum sögum. Aron hefði orðið
sterkari persónuleiki ef hann hefði fengið
tækifæri til að ráða í svipbrigði manna og
túlka þau.
Texti bókarinnar
Háski og hundakjöt er fyrsta bók Héðins
Svarfdals Björnssonar. Hún er lipurlega
skrifuð á góðu máli með hæfilegri blöndu
af slettum og slangri sem ætti að gleðja þá
lesendur sem hún er ætluð. Til að ná fram
meiri hreyfingu notar höfundur oft líflegar
sagnir, t.d. „Aron reif af sér teppið ...",
„Kalli sparkaði af sér skónum og strunsaði
inn í herbergið ..." og eitt dæmi í viðbót
„Aron stökk á fætur ... skellti sér í föt og
hljóp niður...". Þetta eru aðeins örfá dæmi
um notkun slíkra sagna. Nokkuð áberandi
er ofnotkun á sömu sögnunum. Sögnin að
skella kemur fyrir aftur og aftur og virkar
það svolítið einhæft á lesandann.
Persónur sögunnar
Aron er táningur, fjórtán - fimmtán ára
gamall. Lesandi fær nokkuð góða innsýn
í hugarheim hans og áhugamál. Hann býr
hjá móður sinni og yngri systur. Móðirin er
afar fjarlæg og systirin litla líka. Þær koma
einungis fyrir fremst og aftast í sögunni.
Yfirleitt reynir höfundur að ná utan um
persónur sínar en oft lætur hann nægja að
gefa þeim orðið og það er bara ekki alltaf
nóg. Aron kynnist stúlku í Kína, Ling að
nafni. Hún kemur fyrir sjónir lesanda sem
sæt stelpa sem Aron er pínu hrifinn af og
hún virðist hafa auga fyrir honum líka. En
hún er svo þokukennd að erfitt er að ná til
hennar.
Pabbi Arons, Hjörtur, er líka frekar óljós
persóna og ekki er hægt að sjá að hann
sé mjög ábyrgur faðir, jafnvel þótt hann
bjóði drengnum sínum til Kína. Hann lætur
Sölku, dóttur sína, alveg fram hjá sér fara.
Hjörtur er á sffelldri ferð inn og út úr sögunni
og nemur sjaldan nógu lengi staðar til að
lesandi geti kynnst honum að ráði.
Aðrar persónur koma og fara og eiga sinn
þátt í að gera söguna skemmtilega.
í lokin
Fallegar Ijósmyndir frá Kína prýða kápu
bókarinnar, bæði aftan og framan. Mikil
dýpt er í mynd framan á kápu og líflegir litir
sem eflaust kveikja löngun einhverra til að
lesa. Á kápu má sjá undirtitil sögunnar ... á
vit kínverskra ævintýra. í heild má segja að
höfundi hafi tekist vel upp í frumraun sinni.
Vonandi heldur Héðinn ótrauður áfram að
skrifa. Ein spurning í lokin: Hvað var í
pakkanum sem pabbi Arons, Hjörtur, fékk
frá foreldrum kínversku stúlkunnar Ling?
Höfundur er framhaldsskólakennari og í
ritnefnd Barna og menningar