Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 16

14
Börn og menning
Þorgerður E. Sigurðardóttir
Einar Áskell í mynd
Gunilla Bergström er höfundur bókanna um Einar Áskel í víðasta skilningi þar sem hún er bæði höfundur texta og mynda. Það virðist
algengasta formið í barnabókum að höfundur texta og mynda sé ekki sá sami, að baki þessarar staðhæfingar liggja að vísu ekki
vísindalegar niðurstöður heldur miklu fremur óljós tilfinning. Sú hefð virðist hafa skapast að líta á höfund textans sem „höfundinn"
og höfund mynda sem myndskreyti, myndir í myndabókum fyrir börn eru þannig i margra augum einungis skraut sem vissutega gæðir
söguna lífi en er þó öðru fremur í einhverskonar stuðningshlutverki. Það vill oft gleymast að myndir eru merkingarbærar sem slíkar og
heildarmerkingin eða öllu heldur merkingarmöguleikarnir byggjast á því að texti og myndir séu á einhvern hátt lesin sem ein heild.
Einn höfundur heilsteyptara verk?
Nú hefði maður kannski haldið að bækur
sem eru heildarverk eins höfundar séu á
einhvern hátt heilsteyptari en bækur sem
fleiri en einn höfundur kemur að en sú er
ekki endilega raunin. Það má til dæmis sjá
ákveðna togstreitu milli texta og mynda í
bókunum um Einar Áskel en textinn virðist
ráða því nokkuð hvernig lesendur skynja eðli
bókanna. Sú hugmynd virðist vera ríkjandi
að bækurnar um Einar Áskel byggist á
félagslegu raunsæi og er það í sjálfu sér ekki
undarlegt ef efni bókanna er haft í huga.
Bækurnar fjalla um ýmislegt missmálegt sem
gerist í lífi Einars Áskels, hann vill ekki fara að
sofa og á stundum erfitt með að einbeita sér
að hlutum sem eru mikilvægir í augum hinna
fullorðnu. Hann þarf að takast á við ýmislegt
sem lesendur hans kannast án efa við, hann
fer til dæmis að rífast útaf smámunum við
vini sína og leiðist þegar jólin eru búin.
Aðstæður hans eru í anda félagslegra
breiðholtsbókmennta, hann býr hjá pabba
sínum sem virðist sinna honum nokkurn
veginn alfarið en það er aldrei minnst á
mömmu. Einar Áskell á líka vini af báðum
kynjum og leíkur sér bæði að dúkkum og
bílum. Bein samfélagsleg vandamál koma
ekki mikið við sögu en þó er nýjasta bókin
Einar Áskell og stríðspabbinn undantekning