Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 32

30
Börn og menning
Kristín Jónsdóttir
Barnæskan í Frakklandi
Síðan ég flutti til Parísar fyrir allmörgum
árum hef ég sleitulaust stundað samanburð
á Frökkum og Frakklandi við föðurland mitt
ísland og íbúa þess. Þessar tvær þjóðir eru
vitanlega ekki mjög ólíkar, báðar vestrænar
og velmegandi Evrópuþjóðir með svipað
stjórnskipulag, lýðræði, forseta og þing.
í Frakklandi hefur kvenréttindabaráttan náð
ágætis hljómgrunni, og þó stundum virðist
ísland vera framar Frökkunum, t.d. með
kjöri Vigdísar í forsetaembættið, held ég
að ef farið væri vandlega ofan I saumana á
viðhorfiþjóðanna tveggja tilþeirrarbaráttu,
og á kjörum kvenna I löndunum tveimur, sé
munurinn varla mikill. Nægir að nefna að
nú er allt útlit fyrir að kona verði I fremstu
víglínu sósíalista fyrir forsetakosningarnar
næsta vor.
Hið sama gildir um viðhorftil fjölskyldunnar.
Þó að I Frakklandi viðgangist vissulega
að fólk á uppleið vinni langa og stranga
vinnudaga, sem gera daglegt líf með
börnunum nánast ókleift, hafa stjórnvöld
reynt að berjast gegn þessari þróun, t.d.
með styttingu á vinnuviku, sem skilar sér I
fleiri frídögum.
Er þá kannski enginn munur á þessum tveimur
löndum og samanburður því ekki til neins?
Jú, í fyrsta lagi eru það þessar náttúrulegu
aðstæður sem gera ísland afar ólíkt flestum
löndum Evrópu, og skapa íslendingum
þessa margumtöluðu sérstöðu sem felst í
einangrun (landfræði- og tungumálalegri)
en þó aðallega í smæðinni. Fámennið breytir
öllu skipulagi töluvert.
( öðru lagi má ekki heldur gleyma því
að saga landanna og bakgrunnur er mjög
ólíkur, íslenska bændasamfélagið frá þvf
fyrir iðnbyltinguna átti fátt sameiginlegt
með konungsveldinu Frakklandí sem lagði
grunninn að stéttaskiptingunni sem ríkir
hér í dag, ásamt því að nýlendustefnunni
fylgdi mikill fjöldi innflytjenda sem hafa
fest rætur hér og gera Frakkland mun
fjölmenningarlegra þjóðfélag.
Stutt fæðingarorlof
Ég hef alltaf átt mjög erfitt með að átta mig
á því hvort launakjör Frakka séu að meðaltali
verri eða betri en launakjör íslendinga. Enn
erfiðara er það eftir að evran var tekin í
notkun, því verðlag hefur snarhækkað og
brenglast. Seljendur notfærðu sér vitanlega
villu okkar neytenda og hækkuðu smáu
hlutina mikið á meðan hið stóra og dýra
heldur nokkurn veginn sama verði, enda
telja allir Frakkar ennþá stórar upphæðir í
frönkum og sumir jafnvel í gömlu frönkunum
sem giltu fram að því að tvö núll voru tekin
af árið 1960!
Hitt er þó öruggt að atvinnuleysið er
mikið hérna og því erfitt fyrir mæður að fara
af vinnumarkaði lengur en fæðingarorlofið
leyfir, þ.e. í þrjá mánuði. Flestar konur byrja
því að vinna strax þá, sumar ná að nurla
saman sumarfríum og öðru slíku og hala
þetta upp í 5-6 mánuði. Feður fá tvær vikur í
fæðingarorlof og allir sem ég þekki hafa tekið
þær á sama tíma og móðirin, við fæðingu
barnsins. Ég þekki engan útivinnandi karl
sem hefur tekið sér frí til að sjá um barnið sitt
en ég er þó sannfærð um að dæmi séu til um
slíkt hér eins og annars staðar.
Það er ekki hægt að segja að kerfið,
hvorkí ríkið né sveitarfélög, anni því að taka
við börnunum svona snemma. Langflestir
foreldrar þurfa að ráða barnfóstru heim
eða finna dagmömmu, sem er mun dýrari
kostur. Með herkjum og frekju eða fyrir
hundaheppni, hefur sumum tekist að koma
barni að á dagvistarstofnun fyrir 9 mánaða
aldur, en sjaldan komast þau að fyrr en um
18 mánaða.
Þá komast þau að í créche sem þýðir
einfaldlega vöggustofa og tekur á móti
börnum allan daginn, alla vinnuvikuna, eða
í eina af fjölmörgum tegundum af móttöku
sem kallast ýmsum nöfnum s.s. halte-jeux
eða halte-garderie sem er yfirleitt ekki full
gæsla og stundum allt niður í tvo hálfa daga
á viku.
í París er óvanalegt að geta látið ömmur
og afa eða aðra ættingja passa börnin. Fæstir
eru fæddir hér og uppaldir og foreldrarnir oft