Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 35

Barnæskan ( Frakklandi
33
ekki nógu þroskuð til að gera sér grein fyrir
öllum hættum, bæði umferðarinnar og t.d.
barnaræningjaógninni. Hún leyfði henni samt
að fá lykil og fara einni heim frá 12 ára aldri,
aðallega vegna þess að öll hin börnin máttu
það. Þetta er þó líklega öfgakennt dæmi.
Grunnskólakennari sagði mér að börnin
væru látin bíða hjá starfsfólki skólanna eftir
að vera sótt, til um 8 ára aldurs. Eftir það
mega þau fara sjálf út á gangstétt en þó
kemur oftast einhver að sækja þau til a.m.k.
10 ára aldurs. Þetta er þó afar misjafnt eftir
svæðum, í „fínni" hverfum er meiri gæsla, í
„erfiðari" hverfum eru dæmi um að börn séu
látin fara heim of ung að mati skólayfirvalda,
sem geta þó lítið gert í því annað en að koma
athugasemdum á framfæri við foreldrana.
Engin skýr lög eru til um þetta.
Það er ómetanlegt hvað börnin geta
snemma farið út á íslandi og verið örugg.
íslendingar sem komu hingað til Frakklands
með 5 og 9 ára stelpur, fundu mjög sterkt
fyrir þessari frelsisskerðingu, sem kom bæði
niður á börnunum og þeim sjálfum.
Sífellt þarf að hafa ofan af fyrir börnunum
og auðvitað verður að viðra þau daglega en
þar koma almenningsgarðarnir að góðum
notum fyrir fólk sem býr í blokkarhverfum,
eins og París er svo til öll. Garðarnir eru
fjölmargir og oft búnir góðum leiktækjum
og sandkössum, sem fyllast af börnum eftir
hálffimm á daginn og eru stundum yfirfullir
á góðviðrisdögum um helgar.
í þessum garðferðum geta myndast góð
tengsl milli foreldra og/eða barnfóstra,
oft skapast umræður um mál tengd
börnunum, uppeldinu eða skólanum og
getur þetta stundum jafnast á við fínustu
stuðningshópa.
Það skal játað að undirrituð getur stundum
orðið þreytt á frönskum foreldrum sem
skipta sér ívið mikið af sumum hlutum. Einn
af göllum þeirra er sá að þeir eiga það til
að vera einum of verndandi, hafa sífelldar
áhyggjur af klifri barnanna og skoppi og
setningin „tu vastomber!" eða „þú dettur!"
sem er sögð næstum í skipunartón til að fá
börnin ofan af einhverjum klifrugangi, getur
farið f mínar fínustu taugar. Ég hef nokkrum
sinnum lent í því að fólk hefur sent mér
illt auga, þegar það sér drenginn klifrandi
aleinan upp í stórri rennibraut eða þegar
dóttirin hangir öfug í köðlum metra yfir
jörðu. Þeim virðist finnast sem óhæf móðir
sitji þarna á bekk og láti sem hún sjái ekki
börnin sín í stórhættu. Ég á stundum erfitt
með að sannfæra fólk um að börnin mín séu
fullfær um að gera hlutina sjálf. Oft finnst
mér ég eiga mun meira sameiginlegt með
afrískum mæðrum, sem eru yfirleitt mun
rólegri yfir leik og tilraunum barna sinna og
sleppa af þeim höndinni án þess að vera
sífellt að kalla á þau að passa sig.
Nefna má að Lína Langsokkur var gefin út
hér í fyrsta sinn f réttri þýðingu fyrir skömmu.
Fram að því hafði hún verið ritskoðuð
heilmikið og ekki höfð jafn villt og hún er
frá hendi höfundarins. Hin franska Lína átti
móður og bjó ekki ein, hún gat ekki ferðast
án fylgdar og rataði líklega ekki nema f
örlítinn hluta af öllum sínum ævintýrum.
Menning og listir
Eins og fyrr sagði eru skólabörn í Frakklandi
12 milljónir. Þessi fjöldi setur mark sitt á
landslag franskrar barnamenningar. Gefið er
út, f viðbót við hið venjulega afþreyingarefni
fyrir börn, ógrynni mjög sérhæfðra bóka og
má nefna sögulegar bækur um miðaldir,
konungana, víkingana, bækur um listir og
menningu, t.d. rakst ég á sögu Bítlanna fyrir
börn frá 8 ára aldri og svona mætti lengi
áfram telja.
Fyrir yngsta lesendahópinn eru gefnar
út vandaðar bækur um bíla, flugvélar og
önnur tækniundur sem og mjög listrænar
og jafnvel súrrealískar sögubækur. Ég sakna
þessa í íslensku bókaflórunni, sem virðist
dálítið einhæf þrátt fyrir nokkrar spennandi
undantekningar. Þegar ég villist inn í
barnabókabúð hér í París, getur tíminn flogið
frá mér og fullt af bókunum langar mig ekki
eingöngu að kaupa fyrir börnin mín, heldur
líka fyrir sjálfa mig.
Ég get því miður ekki sagt að skúmaskotið
í kjallara Máls og menningar sem hýsti
barnabókadeildina þeirra þegar ég átti
leið um Reykjavík síðast hafi haldið mér
jafnfanginni. Þó að vitanlega hlýni manni um
hjartaræturnar að sjá þarna í hundruðustu
endurútgáfu bækur um græna hatta, svartar
kisur og bláar könnur, er ekki laust við
að maður spyrji sig nú samt hvort börnin
okkar eigi ekki skilið að fá að fylgja örlítið
betur breyttum tímum og hvort virkilega sé
ekki ástæða og áhugi hjá bókaútgefendum