Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 33

Barnæskan í Frakklandi
31
búsettir í öðrum landshluta. Við sem eigum
hér afa og ömmur horfumst í augu við það
að þau eru eldhress og önnum kafin og þarf
að panta þau í pössun með margra daga
fyrirvara.
Þetta er í raun orðið stórvandamál fyrirfólk
sem vill eignast börn en samt halda áfram að
vinna, sérstaklega fyrir fólk sem ekki hefur
mikið á milli handanna. Mikið er rifist og
rætt um þessi mál á ýmsum vígstöðvum, þó
sérstaklega í kvennapressunni en ekki man
ég til þess að hafa séð forsætisráðherra eða
forseta þurfa að svara fyrir þessi mál með
konur, barneignir og vinnumarkað.
Skólagangan
Um 12 milljónir barna mættu haustið 2005
í leik- og grunnskóla í Frakklandi á móti
rétt rúmlega 60.000 börnum á þessum
skólastigum á íslandi, samkvæmt tölum frá
Hagstofunni.
Franska skólakerfið tekur við öllum börnum
frá þriggja ára. Skólarnir tilheyra ríkiskerfinu
og kennararnir eru ríkisstarfsmenn, en hins
vegarsjá sveitafélögin um skólabyggingarnar
og ráðningar og laun annarra starfsmanna,
hreingerningarfólks og mötuneytið. Einnig
eru kaup á efni og verkfærum á vegum
sveitafélaganna.
Skólaganga frá þriggja ára
Haustið á þriðja aldursári komast öll frönsk
börn í maternelle. Það er ekki skylda að setja
þau í leikskóla en hins vegar ber ríkinu skylda
til að taka við öllum börnum sem sækja
um, burtséð frá búsetu, fjölskylduaðstæðum
eða uppruna. Kosturinn er vitanlega að
þessi skóli er ókeypis eins og grunnskólinn.
Eingöngu þarf að greiða fyrir hádegismat, sé
barnið ekki sótt í hádegishléi, og ef það þarf
að vera í skólaskjóli fyrir eða eftir venjulegan
skólatíma. Greiðsla fyrir þessa þjónustu er
tekjutengd.
Þetta eru ekki eiginlegir skólar, þeir eru
líkir daémigerðum íslenskum leikskólum,
en þarna er þó bekkjarkerfi, börnin eru
í sinni stofu með sínum bekk, það er
mætingarskylda og stundvísi er algert skilyrði
eins og á efri stigum. Börn sem koma of
seint fá einfaldlega ekki inngöngu, hurðinni
er læst á slaginu 9.
Það er aldrei skóli á miðvikudögum í
ríkisskólunum og þetta gildir einnig um
leikskólana. Það þykir ómannúðlegt að láta
börnin mæta fimm daga í röð, ekki má
gleyma því að þetta eru heilir dagar, 9-16:30
með klukkustund í mat og hvíld eftir það,
fyrir yngstu deildina. Á miðvikudögum er
hægt að koma með börnin í skólaskjólið,
þá eru þau eingöngu að leika sér og fara
gæði vistunarinnar eftir fólkinu sem vinnur
þar sem og áhuga bæjarfélaganna á því að
styrkja ferðir á söfn og í garða utan skólans.
Á vorin fá foreldrarnir eins konar
„einkunnablað". Það eru margar blaðsíður
útfylltar með krossum um hæfni barnsins til
þátttöku í hópstarfi, að þekkja litina, stafina
o.s.frv. Þá fylgir bréf undirritað af kennara
og skólastjóra þar sem mælt er með því að
barnið haldi áfram upp í næsta bekk eða
sitji áfram í sama bekk næsta ár. Þannig er
í raun hægt að „fella" þriggja ára barn í
leikskólanum. Mér skilst þó að undantekning
sé á því að slíkt sé gert, leikurinn byrjar vfst
ekki að kárna fyrr en þau koma upp í 12 ára
bekk en þá er eins gott að uppfylla kröfur
kerfisins um getu og greind.
Fyrir tiltölulega frjálslega uppalda
íslendinga getur þetta kerfi virkað afar
hörkulegt og óbarnvænlegt. En þarna
gildir að langmestu máli skiptir hvaða
einstaklingar það eru sem sjá um börnin,
hvaða kennara barnið þitt lendir hjá og hver
skólastjórinn er. Mikill munur er á gæðum
milli skóla og hér hef ég oft orðið vör við
ráðleggingar í fjölmiðlum til foreldra um
að „njósna" um skólana áður en barnið er
innritað, fara í vettvangskönnun, rabba við
foreldra þegar þeir bíða eftir börnunum í
lok dags og taka púlsinn á stemningunni
sem ríkir, hvernig aðstaða til leikja er, hvort
íþróttaaðstaða sé fyrir hendi o.s.frv. Margar
skólabyggingarnar í París eru gamlar og
henta illa nútímakennsluaðferðum, stofurnar
eru litlar, það bergmálar á göngunum
og leikvellirnir við skólana minna oft á
fangagarða, litlir steinreitir umkringdir háum
múrum og hávaðinn getur farið yfir öll
hættumörk þegar fjör er á ferð.
Úthverfaskólinn sem mín börn eru í er
tiltölulega nýr og byggingin gæti sómt sér vel
í nýju úthverfi í Reykjavík. Plássið til að leika
úti er gott og leiktækin hin skemmtilegustu.