Börn og menning - 01.09.2006, Blaðsíða 25
Brýr og brunnar
Inga Ósk Ásgeirsdóttir
Brýr og brunnar
Heil brú er smásagnasafn með níu
smásögum byggðum á norrænni
goðafræði eftir jafnmarga rithöfunda
og teiknara. Nafnið á bókinni er dregið
af upphafssögunni sem er eftir Gerði
Kristnýju og fjallar um Heimdall brúarvörð.
Gerður leikur sér með orðatiltækið heil
brú en auk þess kynnist Heimdallur jötni í
sögunni og samskipti þeirra við brúna brúa
bil tveggja heima. Sama á við sögurnar,
nýju sögurnar vísa í fornar goðsögurnar
á mjög spennandi hátt. Hver saga byrjar
á tilvitnun í Snorra-Eddu eða Eddukvæði
sem síðan er unnið úr. Snorra-Edda er
kennslubók og upptalningarkennd á
stundum. Eddukvæðin eru flott en oft
reynir á að komast í gegnum þau og í
kennslu fer mikill tími i orðskýringar. Með
tilvitnunum á sérstakri blaðsíðu er textinn
settur í nýtt samhengi sem dregur fram
hversu magnaður hann er, allt í einu talaði
hann beint til mín. Við lestur sagnanna
urðu áhrifin enn sterkari því þá fór af stað
samræða goðsögunnar, smásögunnar og
teikninganna. Það hversu ólík úrvinnsla
rithöfundanna og teiknaranna varinnbyrðis
jók enn á gleðina.
Myndirnar f bókinni vöktu hrifningu mína
enda hef ég alltaf haft áhuga á teikningu.
Þær gera bókina líka eigulegri, að meiri
grip. Það er gaman að fletta henni og
myndirnar eínar og sér segja sína sögu.
Venjulega eru gefnar út myndabækur fyrir
yngri börnin í dýrum og vönduðum útgáfum
en myndum sleppt í bókum ætluðum eldri
börnum, unglingum og fullorðnum svo og
kiljum sem þessari. Hugsunin virðist vera
að myndir séu fyrir þá sem ekki geta lesið.
Myndirnar í þessari bók eru mjög ólíkar, í
mismunandi stílum en koma allar vel út í
svart hvítu. Sagan Mistilteinn eftir Ingólf
Örn Björgvinsson og Emblu Ýr Bárudóttur er
myndasaga og í sögunni Blúbb! eftir Halldór
Baldursson og Sjón tekur myndasagan yfir í
lokin. Ormamyndir Þórarins Leifssonar í sögu
Auðar Jónsdóttur Sögurnar eru sérstaklega
viðbjóðslegar og myndir Höllu Sólveigar
Þorgeirsdóttur í sögunni Leyniþjónusta
hrafnanna og hænurnar
þrjár eftir Þórunni
Valdimarsdótturmiðlavel
dulrænu og skuggalegu
andrúmslofti sögunnar,
myrkri, hröfnum og
örlaganornum. Allt útlit
bókarinnar er fallegt
þótt ég hefði kosið
víkingalegrí forsíðu, mér
finnst teikningin á henni
og liturinn minna dálítið á
þjóðsögur.
Klúður og klæðskipti
Sögurnar gerast ýmist í goðheimi, mannheimi
eða báðum heimum. Þeim er miðlað af eða
í gegnum unga sögumenn fyrir utan söguna
Blúbb en þar er Þór sjálfur sögumaður.
í mörgum sagnanna eru persónurnar
í vandræðum sem þær geta sjálfum sér
kennt um, Heimdallur týnir lúðrinum fyrsta
daginn í brúargæslunni, Jón Þór Óðinsson í
Stanleyhamarsheimt eftir Þórarin Eldjárn týnir
hamri afa síns, Höddi í Mistilteini og afinn í
Sögunum láta stóra stráka sem þeir líta
upp til plata sig og stelpan í Leyniþjónustu
hrafnanna hjólar of hratt með litla bróður
sínum og á sök á því að hann slasast. Hluti af
þroska hvers manns er að gera mistök, læra
af þeim og fyrirgefa sjálfum sér. Heimdallur
og Jón Þór endurheimta gripi sína, stelpan
í Leyniþjónustunni lærir að meta lífið á
nýjan hátt, afinn í Sögunum tekst á við
sjálfan sig og undrast kraft
sinn, ambáttirnar Menja
og Fenja í sögu Vilborgar
Dagbjartsdóttur Það kallast
ögurstund mala sér frelsi
undan ánauð gráðugra
kónga, Hymir lærir að
dæma ekki eftir útlitinu í
Blúbb! og strákurinn í 2093
eftir Andra Snæ Magnason
sættist við dauða langafa
síns.
Tvær sagnanna gerast í
goðheimum, Heil brú og
Það kallast ögurstund.