Fræðaþing landbúnaðarins - 06.02.2004, Page 259

257
"i
*
’ét
"eS
u
■■6
3
ST
0.6 n
0.5 -
0.4 -
0.3
0.2 -
0.1
0
Hitastig
Quedius boops
1
Quedius fulvicollis :
Oxypoda islandica |
' Wn
:?
Tachinus
corticinus
’S ’B 00 D 00 D 00 3
G\ G\ < < <
’-h CN oo oó oó (N
Dagsetning
O,
o
co
r1*
cu
<u
co
16
14
12
10
D-
<l>
00
o

8
6 !
4
2
0
3. mynd. Lífsferill fjögurra uxategunda yfir sumartímann.
Umræður
Ræktun graslendis hefur yfirleitt haft í för með sér fækkun bjöllutegunda í erlendum
rannsóknum (McLaughlin & Mineau 1995). í þessari rannsókn fækkaði
bjöllutegundum nokkuð og marktækt við túnræktun og einstaklingsfjöldinn minnkað
enn meira og marktækt. í graslendinu fundust um 30% af þeim bjöllutegundum sem
greindar hafa verið villtar á íslandi og voru uxategundir algjörlega ríkjandi. Uxar
dragast að búfjáráburði og lífrænum leifum, og kann það að skýra hvers vegna þær eru
algengari í mýrlendi en til dæmis sandi. Enn fremur má benda á það að sandspildumar
liggja fjarri útihúsum og fá því aldrei búfjáráburð, öfugt við móa- og mýratúnin.
Rannsóknin býður ekki upp á aðgreiningu á milli áhrifa einstakra þátta í
túnræktuninni, jarðvinnslu, áburðamotkunar eða sláttar, niðurstöðumar sýna einungis
heildaráhrifin. Eina algenga uxategundin sem virðist fjölga við túnræktun er Omalium
rivulare (1. tafla) og nokkrar sjaldgæfari tegundir virðast dragast að túnum fremur en
úthaga, svo sem Atheta graminicola, Gabrius trossulus, Omalium excavatum og
Oxypoda haemorrhoa (1. mynd). Allar bjöllutegundimar virðast algengari í mýrlendi
en mólendi eða sandkenndri jörð. Undantekningin er uxategundin Tachinus corticinus
sem er marktækt algengari í sandkenndum jarðvegi (1. tafla).
Þakkarorð
Höfundur þakkar Hálfdáni Bjömssyni og Erlingi Ólafssyni fyrir aðstoð við
tegundagreiningu á bjöllum og einnig Borgþóri Magnússyni, Hólmgeiri Bjömssyni og
Þóroddi Sveinssyni fyrir aðstoð við útreikninga.
Heimildir
Bjami E. Gudleifsson og Brynhildur Bjamadottir, 2002. List of invertebrates collected in pitfall traps in
hayfields and pastures in Northem Iceland. Icel. Agric. Sci. 15, 27-36.
Luff, M.L. & Rushton, S.P., 1989 The ground beetle and spider fauna of managed and unimproved
upland pasmre. Agriculture, Ecosystems and Environment 25, 195-205.
McLaughlin, A. & Mineau, P., 1995. The impact of agricultural practices on biodiversity. Agriculture,
Ecosystems and Environment 55, 201-212.