Fræðaþing landbúnaðarins - 06.02.2004, Síða 344

342
Auk þess inniheldur vöðvi ýmis prótein sem íþróttamenn kaupa dýrum dómum sem
fæðubótarefni. Það er því áleitin spuming hvort kjöt búi yfir hollefnum sem geti
skapað sóknarfæri fyrir framleiðendur og kjötiðnað.
Nýlega hafa birst niðurstöður rannsókna á ýmsum hollefnum í kjöti (Purchas o.fl.
2004, Prates og Mateus 2002, Jiménes-Colmenero o.fl. 2001). Sem dæmi má nefna
konjúgeraða Knolsým, ómega-3 fitusýmr, kreatín, tárín, karnitín, kamósín og kóensím
Q10. Þessar nýju niðurstöður urðu kveikjan að verkefni um hollustu lambakjöts.
Tilgangurinn með verkefninu var að fara yfir niðurstöður um lambakjöt, taka saman
almenn atriði um kröfur til markfæðis og leggja mat á möguleika lambakjötsins sem
markfæðis. Framleiðnisjóður landbúnaðarins styrkti vinnuna.
Niðurstöður og umræður
í 1. töflu er gerð grein fyrir helstu hollefnum sem þekkt em í kjöti samkvæmt athugun
á erlendum heimildum. Ómega-3 fitusýmr hafa verið þekkt hollefni um árabil en
tiltölulega fá ár em síðan áhrif konjúgeraðrar Hnolsýru (e. conjugated Unolic acid,
CLA) á heilsu komu í ljós. Neysla á ýmsum próteinum hefur verið að aukast í
tengslum við líkamsrækt. Mörg þessi prótein em í kjöti en upplýsingar hefur skort um
magn þeirra. Virk efni sem hafa áhrif á líkamsstafsemi og þar með heilsu em
gmnnurinn að markfæði. Áhrif efna í fæðu á heilsu fólks er ungt rannsóknasvið en
þekkingu á þessu sviði fleygir nú fram. Mikilvægt er fyrir íslenskan landbúnað að
nýta þá möguleika sem gefast.
1. tafla. Hollefni í kjöti.
Efni Einkenni Áhrif
Fituefni
Konjugeruð línolsýra Fjölómettuð fitusýra Dregur úr fitusöfnun í fólki. Vinnur gegn æðasjúkdómum og krabbameini.
Ómega-3 fitusýrur Fjölómettaðar fitusýrur Draga úr hættu á hjarta- og æðasjúkdómum og krabbameini.
Alfa-lipóínsýra Fituefni Andoxunarefni
Kólín Fituefni Gegnir hlutverki í taugastarfsemi.
Próteinþættir
Kreatín Kreatín er prótein myndað úr þremur amfnósýmm. Kreatín neysla samfara líkamsrækt eykur vöðvastyrk og hlutfall vöðva.
Tárín Tárín er sjaldgæf amínósýra sem finnst í kjöti. Jákvæð áhrif á æðakerfi. Hefur áhrif á kalkbúskap vöðva.
Kamitín L-Kamitín er efni sem myndast úr amínósýrum Uppbygging vöðva og aukið þrek
Kamósín Dípeptíð í vöðva Andoxunarefni. Vinnur gegn hrömun.
Önnur efni
Kóensím Q10 Andoxunarefni. Hugsanleg vöm gegn krabbameini og hjartasjúkdómum.
Einfaldasta gerð markfæðis er óunnin matvara. Hægt er að líta á tómata sem markfæði
vegna þess að þeir innihalda talsvert af lýkópeni og meira en aðrar fæðutegundir.
Þegar kemur að lambakjötinu er fyrsta spumingin sem þarf að svara, hvort hreinn
lambavöðvi geti verið markfæði. í 2. töflu er magn nokkurra hollefna í lambakjöti
borið saman við viðmiðunargildi. Það getur orkað tvímælis hver sé eðlileg viðmiðun
og því er heimilda alltaf getið. Innihald í lambakjöti er miðað við 100 g en eins má
nota skammt sem er 200 g í samanburðinum. Ljóst er af töflunni að innihald hollefna í
lambakjöti er breytilegt og því er allur samanburður erfiður. Ef miðað er við 200 g