Morgunblaðið - 28.01.2021, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 2021
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það er nán-ast gull-grafara
stemning yfir
slagnum um
bóluefni gegn
kórónuveirunni.
Bretar sem loksins eru
sloppnir úr ESB hrósa nú
happi, því að sláandi er
hversu miklu betur þeim
gengur nú í bólukeppn-
inni en raunin hefði verið
ef þeir hefðu enn verið
hangandi aftan í ESB.
Núverandi stjórnarflokk-
ar á Íslandi þurfa á hinn
bóginn alls ekki að hanga
aftan í ESB-sleðanum en
gera það samt! Og enginn
veit hvers vegna í ósköp-
unum. Þau skrítnu tilþrif
minna Íslendinga óneit-
anlega á slysið um orku-
pakkann, er þjóðin fjarri
því að vera búin að bíta
úr nálinni þar. Og ekki
þarf að minnast á stóra
slysið um Icesave.
Æðsti strumpur komm-
issaranna í Brussel,
Ursula von der Leyen,
gerir sér fulla grein fyrir
því að klaufagangur Evr-
ópusambandsins í bólu-
efnabaráttunni hangir
eins og skammarverðlaun
á heimsvísu um háls
kommissaranna í Brussel.
Það voru jú þeir sem
bönnuðu þjóðunum að
bjarga sér og skikkuðu
alla meðlimina undir sinn
pilsfald. Þangað lufsuðust
þeir eins og vant er. Það
sætti engum tíðindum. En
hitt var skrítnara að
þangað skreið Ísland
óvænt líka, rétt eins og
Jóhönnu og Steingrími
hefði þrátt fyrir allt tek-
ist að troða landinu inn í
sambandið.
Takist Kára Stefánssyni
og Þórólfi sóttvarnalækni
ekki að rétta vitlausa
kúrsinn af er augljóst að
hin óþarfa þjónkun ís-
lensku ríkisstjórnarinnar
við Brussel hefur þegar
valdið þjóðinni stórtjóni.
Heiftin í bólustríðinu er
nú komin á það stig að
fjölmiðlar í Evrópu full-
yrða að kommissararnir
með Ursulu niðurlægða í
fararbroddi hafi nú sett
stærstu klíputangir sínar
á framleiðandann Astra-
Zeneca með
kröfum um að
framleiðslu
fyrirtækisins í
Bretlandi verði
komið til þeirra
í Brussel!
Bretum gengur vel með
efnin fyrir sitt leyti og
telja þeir sig verða
komna eftir aðeins örfáar
vikur vel á veg með að
klára bólusetningu á við-
kvæmustu hópunum, og
öllum mikilvægustu
heilbrigðisstéttum og
einnig við að bólusetja
alla almenna borgara,
sem eru eldri en sjötugir.
Það myndi í einni svip-
hendingu breyta stöðunni
gersamlega.
Það er ekki ofmælt að
Breta vantaði svo sann-
arlega góðar fréttir í bar-
áttunni við veiruna ein-
mitt núna. Í byrjun
vikunnar sló veiruskratt-
inn þar enn eitt met þeg-
ar töflurnar og línuritin
sýndu að svo væri komið
að 100 þúsund Bretar
teldust nú hafa látist af
völdum kórónuveirunnar.
Og dagana á eftir birtust
svo glænýjar tölur sem
sýndu að ekkert lát virt-
ist á. En það er þekkt að
dánartíðnin í þessum far-
aldri er langhæst hjá
þeim sem veikastir eru
fyrir og í hópnum sem er
eldri en 70 ára og fara
neikvæðu tölurnar all-
hratt hækkandi eftir því
sem þær sýna hærra ald-
ursstig.
Bretar hafa þegar kom-
ist yfir að bólsetja þá sem
orðnir eru 80 ára og eldri
svo ætla má að mikið fall
verði fljótlega í smitum í
elstu hópum landsins og
þar með hjá þeim sem
eiga erfiðara með að
vinna bug á veikinni fyrir
vélarafli eigin mótstöðu.
Væntanlega verða
bresk yfirvöld ekki ginn-
keypt fyrir því að láta
bóluefni sem framleidd
eru í Bretlandi úr sínum
ranni fyrr en bresku
þjóðinni hefur verið kom-
ið fyrir vind. Og allra síst
til þeirra sem gerðu allt
sem þeir gátu til að eyði-
leggja niðurstöðu bresku
þjóðarinnar.
Það er ekki fögur
sjón að sjá heims-
veldin slást um
bólusetningar-
dreitilinn}
Bólar lítt á bóluefni
Evrópusambandsins
Í
heilbrigðisstefnu til ársins 2030 kem-
ur fram það markmið að árið 2030
verði byggingaframkvæmdum við
Landspítala við Hringbraut og
Sjúkrahúsið á Akureyri lokið og að
þar verði góð aðstaða til að veita bráða og val-
kvæða heilbrigðisþjónustu og öfluga þjónustu
á dag- og göngudeildum.
Efling göngudeildarþjónustu á Landspítala
hófst á fyrri hluta embættistíðar minnar sem
heilbrigðisráðherra, þegar undirbúningur að
opnun göngudeilda á Eiríksstöðum hófst í
október 2018. Þá var húsnæði við Skaftahlíð
tekið á leigu undir starfsemi Landspítala og
húsnæði á Eiríksstöðum, sem hefur hýst
skrifstofur Landspítala, breytt til þess að þar
væri mögulegt að hefja göngudeildar-
starfsemi. Skrifstofur Landspítala voru flutt-
ar í Skaftahlíð á síðasta ári, samhliða framkvæmdum við
Eiríksstaði.
Húsnæðið á Eiríksstöðum hefur nú tekið gagngerum
breytingum. Sem dæmi má nefna að lyftu hefur verið
bætt í húsið, sett hefur verið upp loftræstikerfi sem upp-
fyllir sjúkrahúskröfur, sérhæfð rými útbúin, s.s. skurð-
stofur, röntgenstofur og skimunaraðstaða fyrir brjósta-
krabbameini, auk viðhalds og breytinga á húsinu í heild
sinni. Framkvæmdum lýkur bráðlega og starfsemi mun
hefjast í hluta hússins á næstu vikum og í síðustu viku tók
Landspítali á ný við húsnæðinu að Eiríksgötu 5
Eiríksstaðir munu hýsa fjölbreytta klíníska starfsemi á
vegum Landspítala og þegar hún hefst eflist þjónusta og
göngudeildarstarfsemi spítalans með marg-
víslegum hætti.
Í hinu breytta húsnæði á Eiríksstöðum verð-
ur göngudeildarþjónusta fyrir gigtarsjúk-
dóma, innkirtlasjúkdóma, erfðaráðgjöf, augn-
sjúkdóma, skimun og greiningu krabbameins
og sérstök brjóstamiðstöð. Á Eiríksstöðum
verður jafnframt heildstæð göngudeildarþjón-
usta við konur með krabbamein í brjósti, allt
frá skimun til eftirlits eftir meðferð.
Göngudeildarhúsið Eiríksstaðir er ómiss-
andi hluti endurnýjunar húsnæðis við Land-
spítala sem nú stendur yfir og felst meðal ann-
ars í nýbyggingu meðferðarkjarna við
Hringbraut. Við viljum geta boðið okkar góða
heilbrigðisstarfsfólki og sjúklingum spítalans
fyrsta flokks aðstæður sem uppfylla kröfur nú-
tímans um gæði og öryggi. Endurbætur og
breytingar á húsnæði og nýbyggingar eru þar veigamikill
þáttur. Heilbrigðisþjónustan tekur breytingum dag frá
degi í samræmi við auknar þarfir fyrir sveigjanleika og
fjölbreytni. Heilbrigðisstefnan okkar gerir ráð fyrir sífellt
öflugri Landspítala og ný þjónusta á Eiríksstöðum er
skref í þá átt.
Efling göngudeildarþjónustu við þjóðarsjúkrahúsið
okkar felur í sér eflingu hins opinbera heilbrigðiskerfis.
Það er stóra markmið ríkisstjórnar Katrínar Jakobs-
dóttur að styrkja og efla hið opinbera heilbrigðiskerfi og
hver áfangi á þeirri vegferð er fagnaðarefni.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Aukin göngudeildarþjónusta
Höfundur er heilbrigðisráðherra
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Breiðafjarðarnefnd hefursent umhverfis- og auð-lindaráðherra erindi meðtillögum sínum um framtíð
verndar, nýtingar og stjórnunar
verndarsvæðis Breiðafjarðar. Í til-
lögunum leggur Breiðafjarðarnefnd
áherslu á að endurskoða þurfi lög um
vernd Breiðafjarðar, þau verði gerð
sterkari og skýrari, og það verði gert
sem fyrst. Um leið verði horft sér-
staklega til þess möguleika að
stækka svæðið svo það nái frá Bjarg-
töngum að Öndverðarnesi.
Lög um vernd Breiðafjarðar
tóku gildi 1995 og er tilgangur þeirra
að stuðla að verndun Breiðafjarðar,
einkum landslags, jarðmyndana, líf-
ríkis og menningarminja. Ákvæði
laganna taka til allra eyja, hólma og
skerja á Breiðafirði ásamt fjörum í
innri hluta fjarðarins sem markast af
línu dreginni frá Ytranesi á Barða-
strönd við fjörðinn norðanverðan í
Hagadrápssker um Oddbjarnarsker,
Stagley og Höskuldsey í Vallabjarg
að sunnanverðu.
Breyting á lögunum og fleiri
þáttum varðandi vernd Breiðafjarðar
hefur verið í deiglunni í nokkurn tíma
og 2010 var t.d. skipaður starfshópur
sem falið var að gera úttekt á lög-
unum og framkvæmd þeirra.
Flókið eignarhald
Nefndin leggur einnig til við
ráðherra að hann beiti sér fyrir því
að Breiðafjörður verði skráður á lista
yfir Ramsarsvæði. Nefndin óskar að
auki eftir því að ráðherra hefji vinnu
við að skoða og kynna á næstu miss-
erum kosti og galla stofnunar þjóð-
garðs á Breiðafirði, á hluta svæðisins
eða í heild, og skráningar svæðisins á
heimsminjaskrá UNESCO. Segir í
skýrslunni að tilnefning á heims-
minjaskrá sé stórt skref sem þarfnist
ítarlegs og vandaðs undirbúnings.
Um stofnun þjóðgarðs segir í
skýrslunni að þar sem eignarhald á
svæðinu sé flókið sé ólíklegt að það
takist á næstu árum ef þjóðgarðurinn
ætti að ná yfir allan Breiðafjörð. Því
væri rétt að skoða möguleika á að
skipta svæðinu í undirsvæði þar sem
mismunandi reglur gilda. Þjóðgarður
í sjó væri mögulegt fyrsta skref þar
sem ríkið fari með eignarhald utan
netlaga. Tekið er fram að undirbún-
ingur þjóðgarðs á Breiðafirði gæti
orðið tímafrekt verkefni sem ekki
megi hægja á endurskoðun laga um
verndarsvæði Breiðafjarðar.
Í ítarlegri skýrslu er greint frá
tillögum nefndarinnar sem byggja á
upplýsingaöflun og samráði síðustu
tveggja ára. Þar er m.a. að finna um-
sagnir sveitarfélaga, félagasamtaka,
útgerðarfélaga, landeigenda og frá
öðrum áhugasömum um framtíð
svæðisins. Voru þær ýmist jákvæðar
eða neikvæðar. Umsagnir bárust frá
öllum sjö sveitarfélögunum sem að
firðinum liggja og taka þau undir
með Breiðafjarðarnefnd um að tíma-
bært væri að endurskoða lög um
vernd Breiðafjarðar, segir í skýrsl-
unni. Þarna er Stykkishólmsbær
undanskilinn en sveitarfélagið fjallar
ekki sérstaklega um endurskoðun á
lögunum í sinni umsögn.
Stefnubreyting óþörf
Í fundargerð bæjarstjórnar
Stykkishólmsbæjar frá 10. desember
segir meðal annars: „Bæjarstjórn
Stykkishólmsbæjar telur að það sé
ekkert í núverandi aðstæðum, í sam-
spili manns og náttúru, sem kalli á
stefnubreytingu á þessum tíma-
punkti, líkt og nefndin telur þörf á og
hefur stefnt að frá árinu 2014, hvorki
með stofnun þjóðgarðs, skráningu
svæðisins sem Ramsarsvæði og/eða á
Heimsminjaskrá Menningar-
málastofnunar Sameinuðu þjóðanna
(UNESCO).“
Víða kemur fram í skýrslunni
áhersla aðila málsins á að í áfram-
haldandi vinnu verði þátttaka sveit-
arstjórna, íbúa, landeigenda, at-
vinnulífs og annarra hagsmunaaðila
tryggð.
Breytt lög og þjóðgarður
á Breiðafirði á dagskrá
Í nokkrum rammagreinum í
skýrslu Breiðafjarðarnefndar er
að finna spurningar, sem komu
upp í samráðsferlinu, og svör við
þeim. Meðal annars var spurt
hvort þörf væri á aukinni vernd á
Breiðafirði.
„Tilgangur nefndarinnar með
þessari vinnu við mótun fram-
tíðar Breiðafjarðar er að tryggja
góða framtíð svæðisins. Í því
felst meðal annars að við fjörð-
inn þrífist áfram öflugt samfélag
sem nýtir auðlindir á sjálfbæran
hátt. Aukin ásókn á svæðið er
óhjákvæmileg og það er mat
Breiðafjarðarnefndar að m.a. sé
mikilvægt að koma á skilvirkri
stýringu umferðar fólks um
svæðið. Núgildandi lög gera það
ekki,“ segir m.a. í svarinu.
Spurt er hvort fiskveiðar verði
bannaðar á Breiðafirði ef þar
verði stofnaður þjóðgarður.
Svarið er nei, engin breyting sé
fyrirhuguð á fiskveiðistjórnun og
fiskveiðum enda feli þjóðgarður
ekki endilega í sér boð og bönn.
Önnur spurning er um hvort
landeigendur missi yfirráð lands
ef fjörðurinn verði gerður að
þjóðgarði, skráður á lista Rams-
ar eða á heimsminjaskrá. Þar er
svarið einnig nei.
Er þörf á
meiri vernd?
SPURT OG SVARAÐ
Verndarsvæði Breiðafjarðar
Núverandi mörk
verndarsvæðis
Ytranes
Valla-
bjarg
Stagley
Öndverðarnes
Fyrirhuguð mörk
verndarsvæðis
Bjargtangar