Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Blaðsíða 55

Fornleifarannsóknir á Skriðuklaustri
vel slípaðri hlið og því er afar líklegt að þeir
hafi verið notaðir við sléttun bókfells.
Stimpillakk var aftur á móti sem kunn-
ugt er notað til að innsigla samninga, stofn-
bréf, sendibréf, erfðaskrár eða önnur slík
skjöl, og jafnvel handrit. Flestir embættis-
menn áttu sér innsigli. Þekkt er frá Skriðu-
klaustri innsigli fyrsta príorsins þar, Narfa
Jónssonar (d. 1509), en á innsigli hans er
mynd af sýnikeri með þremur gluggum en á
því hanga jafnframt þrjár bjöllur.26
Brennisteinsmolinn (súlfat) getur vel bent
til blekgerðar. Hann fannst rétt utan við seyð-
ana tvo sem grafnir voru upp á svæði A en
talið er að í þeim hafi verið seytt blek. Blek
var venjulega gert úr trjáberki eða kvoðu og
brennisteini. Þessi tvö efni voru seydd í
jámpottum til þess að úr þeim yrði blek. Gott
blek þurfti langa suðu og krafðist iögun þess
mjög nákvæmrar kunnáttu.27
Rannsóknir hafa sýnt fram á að bark-
sýrublek var notað við ritun á íslandi, sem
og annarsstaðar í Evrópu á miðöldum.
Líkur eru þó taldar á því að blek hafi lengi
framan af verið flutt til landsins eins og
litunarsteinarnir sem notaðir voru til að
skreyta bókfellið. Elstu heimildir um blek-
gerð á Islandi eru frá 17. öld. Þar kemur
fram að við gerð bleks hafi sortulyng verið
soðið með ólaufguðum víðileggjum og
sortu sem fengin var úr dökkum mýrarleir
sem innihélt járnsúlfat.28
Sem fyrr segir bendir margt til þess að
seyðarnir tveir, sem sagt er frá hér að ofan,
hafi verið notaðir til að seyða blek. Brenni-
steinsmolinn styður þá kenningu en hann lá
sem fyrr segir rétt utan við annan seyðinn.
Hann mældist tæpir 5 cm í þvermál og telst
því nokkuð stór. Sé þessi kenning rétt er hér
fundið dæmi um blekgerð á Islandi á 16.
öld.
^6Úr Sigilla Islandica. Gunnar F. Guðmundsson 2000. Bls. 323.
27
Soflla Guðný Guðmundsdóttir og Laufey Guðnadóttir 2002. Bls.
28
Soffia Guðný Guðmundsdóttir og Laufey Guðnadóttir 2002. Bls.
29
Steinunn Kristjánsdóttir 2001. Bls. 131-132.
7. mynd. Skipting húsdýrabeina milli tegunda.
Nokkrir þeirra fjölmörgu hnífa sem
fundist hafa eru rakhnífar sem líklega hafa
verið notaðir við hreinsun skinns. Hnífamir
eru margskonar að lögun og gerð. Einn
þeirra er mjög sérstakur og með útskornu
skafti úr beini. Hnífamir sem fundist hafa
eftir að uppgröftur hófst á Skriðuklaustri
em nú orðnir 11 að tölu. Margir þeirra era
þó venjulegir matarhnífar.
Ef á heildina er litið tengjast flestir þeir
gripir, sem fundist hafa við uppgröftinn á
Skriðuklaustri, helgihaldi frekar en verald-
legu amstri. Má þar nefna Ijósbera af ýmsu
tagi, liljulauf, þrjár talnabandsperlur og litla
leirkerskrús sem getur hafa verið notuð
undir lyf. Einnig eru meðal gripa hlutir eins
og hengilás, lykill og sylgjur sem vitna um
búsetu manna á staðnum.
Greiningar
Lokið hefur verið við fyrsta áfanga
tvenns konar greininga innan ramma fom-
leifarannsóknanna á Skriðuklaustri. Það er
gjóskulagagreining og greining dýrabeina.
Niðurstöður úr frjókornagreiningu og
greiningu skordýra eru væntanlegar en
greining mannabeina mun fara fram síðar á
rannsóknartímabilinu. Frá gjóskulagagrein-
ingunni er greint í 28. hefti Múlaþings29 og
það því ekki gert hér. Birtar hafa verið
51-52.